- Ένας συνολικός σχολιασμός για το «σχέδιο Αθηνά»;

- Το Σχέδιο Αθηνά για τη δημόσια ανώτατη εκπαίδευση αποτελεί μια τεράστια επιχείρηση συρρίκνωσης, περιορισμού της πρόσβασης και οπισθοχώρησης των Πανεπιστημίων και των ΤΕΙ. Είναι η ειδική έκφραση των μνημονιακών περικοπών στο χώρο της παιδείας. Η λογική δεν έχει καμία σχέση με το λεγόμενο «νοικοκύρεμα», η λογική είναι περικοπές, λιγότερες θέσεις φοιτητών, λιγότερο κόστος εξοπλισμού, λιγότερη μισθολογική δαπάνη.

Μια κίνηση που παράλληλα ενισχύει αντικειμενικά τη βιομηχανία της ιδιωτικής ανώτατης εκπαίδευσης. Δεν είναι τυχαίο ότι η ίδια κυβέρνηση που κλείνει πανεπιστημιακά τμήματα και ΤΕΙ, με τις τελευταίες Πράξεις Νομοθετικού Περιεχομένου νομιμοποίησε πλήρως την ιδιωτική ανώτατη εκπαίδευση σε όλα τα επίπεδα. Θα μπορούν να δίνουν ακόμα και διδακτορικά τα ιδιωτικά κολλέγια.

Είναι ένα σχέδιο συρρίκνωσης και με αυτή την έννοια ιδιωτικοποίησης και εμπορευματοποίησης της ανώτατης εκπαίδευσης. Δεν αφορά επομένως μόνο όσους εμπλέκονται άμεσα, αφορά το σύνολο της κοινωνίας και το σύνολο των εργαζομένων που βλέπουν ένα δημόσιο αγαθό να συρρικνώνεται.

Επίσης, δεν πρέπει να δίνουμε βάση στην κυβερνητική προπαγάνδα ότι οι αλλαγές είναι “ήπιες”. Είναι σαφές ότι αυτό θα είναι το πρώτο κύμα όπως είδαμε σε όλες τις περικοπές, στους μισθούς, στο κλείσιμο δημόσιων φορέων. Ξεκινάνε με ένα πρώτο κύμα και ακολουθούν τα επόμενα. Αυτό σημαίνει ότι θα έχουμε νέες περικοπές, νέα κλεισίματα, νέες καταργήσεις το επόμενο διάστημα.

- Tι θα σημάνει το «σχέδιο Αθηνά» πιο συγκεκριμένα για τους διδάσκοντες και τους εργαζόμενους στις σχολές;

- Όπως έχει ειπωθεί με κάθε δυνατό τρόπο και από τη μεριά της κυβέρνησης σε σχέση με το συνολικό δημόσιο τομέα, αλλά και από τη μεριά των εκπροσώπων της τρόικας, κομμάτι της λογικής του κλεισίματος φορέων ή της συγχώνευσης είναι ο περιορισμός των απασχολουμένων. Αργά ή γρήγορα όταν καταργούνται τμήματα, θα έρθει και κατάργηση θέσεων προσωπικού. Μπορεί τώρα η κυβέρνηση να μην ανακοινώνει τέτοιες ρυθμίσεις σε μια προσπάθεια να μην προκαλέσει αντιδράσεις, αλλά αν αρχίσουν να κλείνουν τμήματα, θα δούμε και απολύσεις προσωπικού. Άλλωστε, κινδυνεύει η ίδια η λειτουργία πολλών ιδρυμάτων από τα μέτρα της διαθεσιμότητας που είναι ήδη σε ισχύ. Τα πρώτα θύματα θα είναι οι αδιόριστοι συνάδελφοι αφού τμήματα στα οποία μπορεί και να είχαν εκλεγεί καταργούνται ή συγχωνεύονται.

- Η κυβερνητική προπαγάνδα λέει ότι τα τμήματα που θα μείνουν θα είναι σε καλύτερη μοίρα αφού θα κλείσουν όσα ήταν «πλεονάζοντα».

- Υπήρχαν προβλήματα στη διάταξη και στον ακαδημαϊκό χάρτη; Υπήρχαν. Είχαν να κάνουν πολλές φορές με τον τρόπο που ιδρύθηκαν τμήματα. Η απάντηση σε αυτό δεν είναι να κλείσουν.

Η απάντηση είναι αυτά τα τμήματα να έχουν όλο το διδακτικό προσωπικό που χρειάζονται για να έχουν πλήρη προγράμματα σπουδών, να έχουν χρηματοδότηση για να μπορούν να έχουν υποδομές, να υπάρχει σίτιση και στέγαση ειδικά στα περιφερειακά πανεπιστήμια που είναι ένας βασικός αποτρεπτικός λόγος για να μην πάει ένα παιδί και σε αυτή τη βάση να βελτιωθούν, να αναβαθμιστεί και ο χαρακτήρας ο ακαδημαϊκός και οι επαγγελματικές προοπτικές.

Η λογική του κλεισίματος δεν θεραπεύει σε κανένα βαθμό αυτά τα προβλήματα. Το θέμα είναι ότι αν κανείς κοιτάξει τα τμήματα που σήμερα κατ’ εξοχήν κλείνουν, δεν είναι τμήματα που θα έλεγε κανένας ότι είναι τμήματα που δεν έδιναν καμιά προοπτική ή σε μια άλλη συνθήκη δεν θα μπορούσαν να έχουν προοπτικές για τους αποφοίτους.

Δείτε τις διαμαρτυρίες σε πολλά ΤΕΙ, αλλά και στο δικό μας Πανεπιστήμιο Αιγαίου όπου κλείνουν δύο τμήματα, το τμήμα Στατιστικής και το Μηχανικών Οικονομίας και Διοίκησης. Είναι πολύ μεγάλη υποβάθμιση επαγγελματικών προοπτικών, πέραν ότι εδώ θα έχουμε και αναστατώσεις γεωγραφικών μετακινήσεων. Αυτό είναι πολύ χαρακτηριστικό στο χώρο των ΤΕΙ. Για τους φοιτητές είναι πολύ μεγάλο πλήγμα όχι μόνο μέσα από τη γενική διάσταση ότι σήμερα συρρικνώνεται η δημόσια ανώτατη εκπαίδευση, αλλά και μέσα από την κατάργηση σχολών καταργούνται δικαιώματα, πτυχία, ακυρώνoνται σχέδια.

Εδώ να πούμε και για τα κριτήρια που υποτίθεται έβαλε το Υπουργείο. Πώς μπορεί να βάλει κάποιος αυτή τη στιγμή κριτήρια ζήτησης όταν η ανεργία των νέων έφτασε το 61%; Αυτή τη στιγμή έχουμε άνεργους και από τις πιο παραδοσιακές σχολές.

Αν επιμείνουν σε μια κατεύθυνση συρρίκνωσης των περιφερειακών πανεπιστημίων, αυτό θα είναι πλήγμα για τις τοπικές κοινωνίες. Δεν εννοώ πλήγμα με την οικονομική διάσταση, αλλά είναι πλήγμα γιατί τα πανεπιστήμια φέρνουν ζωή στις περιοχές, φέρνουν μια πολιτιστική αναβάθμιση και αυτό εξηγεί και γιατί σε πάρα πολλές περιοχές η αντίδραση στις συγχωνεύσεις έρχεται από την τοπική κοινωνία, από τους εργαζόμενους, από τους φορείς. Αισθάνονται ότι όλα αυτά είναι ένα ακόμα πλήγμα πλάι σε όλα αυτά που σήμερα δέχεται η ελληνική περιφέρεια.

- Ποια χρειάζεται να είναι η απάντηση;

- Αυτή τη στιγμή χρειάζεται η μέγιστη δυνατή αγωνιστική απάντηση και ο συντονισμός. Αυτός ο συντονισμός πρέπει να έρθει μέσα από τους ίδιους τους συλλόγους, η αίσθηση που εμείς έχουμε είναι αυτό δεν μπορεί να αφεθεί στα ακαδημαϊκά όργανα, όπως είναι οι πρυτάνεις. Όπως είδαμε την τελευταία χρονιά ο βαθμός και η κλίμακα των αντιδράσεών τους έχουν υποχωρήσει, ενώ αποδέχτηκαν τα Συμβούλια Ιδρύματος.

Για μας η λύση είναι στους Συλλόγους, στις Γενικές Συνελεύσεις και κυρίως να βρεθούμε μαζί οι διδάσκοντες, οι φοιτητές, το διοικητικό προσωπικό, οι συμβασιούχοι, το τεχνικό προσωπικό και να πάμε να συναντηθούμε και με το εργατικό κίνημα και γενικά και ειδικά στις τοπικές κοινωνίες, στα συνδικάτα, στα Εργατικά Κέντρα. Σε ένα μέτωπο αγώνα που υπερασπίζεται ένα κοινωνικό αγαθό και βάζει στο στόχαστρό του το σύνολο της κυβερνητικής πολιτικής.

Ας μην ξεχνάμε ότι την ίδια ώρα που έχουμε το σχέδιο Αθηνά, έχουμε τις περικοπές στους προϋπολογισμούς, την αδιοριστία, έχουμε τις μισθολογικές περικοπές, έχουμε τη διαθεσιμότητα. Έχουμε πάρα πολλούς λόγους διδάσκοντες, φοιτητές, εργαζόμενοι μέσα και έξω από το Πανεπιστήμιο να συντονιστούμε.

Να κινητοποιηθούν και οι μαθητές. Και οι μαθητές δέχονται αυτό το πλήγμα σήμερα. Καλά καλά δεν ξέρουν τι θα βάλουν στο μηχανογραφικό. Αν ξεκινήσουν αυτή την ιστορία ακόμα και για αυτά τα τμήματα που θα μείνουν στο μηχανογραφικό κανείς δεν εγγυάται ότι σε δύο χρόνια δεν θα έρθει ένας νέος, είτε με επιλογή του Υπουργείου είτε κατ’ απαίτηση της Τρόικα, κύκλος περικοπών.

Χρειαζόμαστε ένα παν-κοινωνικό κίνημα της δημόσιας ανώτατης εκπαίδευσης, κομμάτι ενός ευρύτερου πανεργατικού και παλλαϊκού ξεσηκωμού για να ξεμπερδεύουμε μια ώρα αρχύτερα με αυτή την πολιτική που το μόνο που κάνει είναι να διαμορφώνει ζώνες καταστροφής.

Σε ότι αφορά τις δυνάμεις του πανεπιστημιακού κινήματος, οι δυνάμεις του Δικτύου Πανεπιστημιακών στρατεύτηκαν στην κοινή εκλογική παρουσία της Συνάντησης Πανεπιστημιακών Δασκάλων στην ΠΟΣΔΕΠ, ενός σχήματος που συγκέντρωσε και τις δυνάμεις της αριστεράς, πλην της ΔΗΠΑΚ, αλλά και αγωνιστικά σχήματα από Συλλόγους γύρω από το πετυχημένο πείραμα κοινής αγωνιστικής δράσης της τελευταίας διετίας γύρω από το Συντονισμό των Συλλόγων ΔΕΠ.

Αυτό για μας είναι η κατεύθυνση. Συντονισμός, αγώνας, κλιμάκωση, αμφισβήτηση με κάθε τρόπο αυτής της πολιτικής, ανυπακοή στην αποκρουστική εικόνα που προσπαθούν να μας παρουσιάσουν σήμερα ως νομιμότητα από τη μεριά της μνημονιακής κυβέρνησης.

• Ο Παναγιώτης Σωτήρης διδάσκει στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου και είναι εκλεγμένος στη Διοικούσα Επιτροπή της ΠΟΣΔΕΠ. Μίλησε στο Νεκτάριο Δαργάκη