Ως μέλη της Ομάδας Φύλου και Σεξουαλικότητας LGBTQ ΑΝΤ.ΑΡ.ΣΥ.Α., διαβάσαμε με ενδιαφέρον, αλλά και με κάποια έκπληξη, τα κείμενα του Κώστα Μάρκου «ΑΝΤ.ΑΡ.ΣΥ.Α. και ομοφυλοφιλία» και «Υπερηφάνεια και Αριστερά. Γνώση ή προκατάληψη;» στις δύο τελευταίες εκδόσεις του Πριν. Αναγνωρίζουμε, βέβαια, ότι πρόκειται για προσωπικές απόψεις του αρθρογράφου, όμως θα θέλαμε με το κείμενο αυτό να συνεχίσουμε εντός και εκτός της ΑΝΤ.ΑΡ.ΣΥ.Α. τη συζήτηση γύρω από το φύλο, τη σεξουαλικότητα και τα κοινωνικά κινήματα.

Θεωρητικά, το να ασκείς κριτική σε ένα κίνημα και σε κεντρικές του κινητοποιήσεις είναι κάτι παραγωγικό. Η κριτική μπορεί να βοηθήσει ώστε να ξεπεραστούν κάποια προβληματικά στοιχεία και να γίνουν βήματα μπροστά – αρκεί η κριτική να είναι εύστοχη, κάτι που προσπαθούμε να πετύχουμε με τη συνολική παρουσία της ομάδας μας μέσα στο LGBTQ κίνημα.

Η Ομάδα Φύλου και Σεξουαλικότητας LGBTQ ΑΝΤ.ΑΡ.ΣΥ.Α. δημιουργήθηκε το Φεβρουάριο του 2014 και συμμετείχε στο Φεστιβάλ Υπερηφάνειας της Αθήνας (AthensPride). Μαζί μας ήταν και η Γυναικεία Ομάδα της ΑΝΤ.ΑΡ.ΣΥ.Α., η οποία λειτουργεί εδώ και χρόνια και συμμετείχε σε πολλά από τα Pride που έχουν γίνει στο παρελθόν. Μάλιστα, ορισμένες προτάσεις της ομάδας αυτής σχετικά με το φύλο και τη σεξουαλικότητα υπερψηφίστηκαν στις τελευταίες συνδιασκέψεις και ανήκουν πλέον επίσημα στις θέσεις της ΑΝΤ.ΑΡ.ΣΥ.Α.

Το κεντρικό πολιτικό σκεπτικό του κειμένου «ΑΝΤ.ΑΡ.ΣΥ.Α. και ομοφυλοφιλία» μοιάζει να είναι ότι ουσιαστικά τα LGBTQ άτομα αποτελούν μια παρέκκλιση που οφείλεται στην κακή σχέση των δύο κυρίαρχων φύλων μέσα στον καπιταλισμό. Τέτοιου είδους αντιλήψεις θυμίζουν εκείνη την παλιά αριστερά που θεωρούσε την ομοερωτική συμπεριφορά «ασθένεια», η οποία ως δια μαγείας θα σβήσει στον κομμουνισμό, ενώ μέχρι τότε θα πρέπει να καταστέλλεται. Ωστόσο, έχει αποδειχτεί ότι το σεξ ανάμεσα σε άτομα του ίδιου φύλου, καθώς και οι διεμφυλικές πρακτικές, αποτελούν φαινόμενα που εμφανίζονται σχεδόν σε κάθε λαό και πολιτισμό ανά τους αιώνες. Μια μελλοντική κομμουνιστική κοινωνία δεν έχει καθήκον να «θεραπεύσει» αλλά να απελευθερώσει τους ανθρώπους και τη σεξουαλικότητα από τα ασφυκτικά πλαίσια που θέτει το υπάρχον σύστημα. Πώς θα φτάσουμε, όμως, ως εκεί;

Ας πάμε, λοιπόν, στα επίμαχα σημεία που θίγει στα άρθρα του ο Κώστας Μάρκου, όπως ο έμφυλος ρόλος, η σεξουαλική καταπίεση, καθώς και η παρέμβαση στο κίνημα. Είναι γεγονός ότι τα κοινωνικά στερεότυπα μας επηρεάζουν όλους και όλες. Ωστόσο, είναι σημαντικό να καταλάβουμε ότι σε κάθε περίπτωση υπάρχουν προνομιούχοι και καταπιεζόμενοι: οι αστοί είναι προνομιούχοι έναντι των εργατών/εργαζόμενων, οι γηγενείς έναντι των μεταναστών, οι άντρες έναντι των γυναικών, οι στρέιτ έναντι των LGBTQ κ.ο.κ.

Άλλωστε, η κοινωνία δεν διαιρείται μόνο σε τάξεις. Υπάρχουν κι αρκετές άλλες διαιρέσεις που εμφανίζονται μέσα στην αστική και την εργατική τάξη αλλά και στα μεσαία στρώματα. Κάποια από τα LGBTQ άτομα είναι αστοί/ές, άλλα όμως είναι εργάτες/τριες. Το να είναι κάποιος LGBTQ, όπως και το να ανήκει σε μια συγκεκριμένη εθνότητα, δεν είναι θέμα τάξης αλλά τύχης.

Το φύλο, η εθνότητα και ο σεξουαλικός προσανατολισμός δεν περιορίζονται σε μια κοινωνική τάξη – το ίδιο ισχύει και για το επίπεδο συνειδητοποίησης των ανθρώπων. Για παράδειγμα, ένα άτομο που ανήκει σε μια προνομιούχα ομάδα μπορεί με τα κατάλληλα θεωρητικά εργαλεία να καταλάβει ότι υπάρχουν καταπιεζόμενοι/ες. Ίσως μάλιστα να καταφέρει να περιγράψει θεωρητικά τα κοινωνικά αίτια της καταπίεσης. Όσο όμως και να το θέλει, δεν θα μπορέσει εκ των πραγμάτων να κατανοήσει ουσιαστικά τι σημαίνει αυτή η καταπίεση γιατί δεν την έχει βιώσει. Όταν δεν ανήκεις σε μια συγκεκριμένη καταπιεσμένη ομάδα, όση θεωρητική κατάρτιση και να έχεις, μπορείς είτε να δείχνεις αλληλεγγύη είτε να πατρονάρεις και να απορρίπτεις.

Το LGBTQ κίνημα παλεύει για το ξεσκέπασμα και την καταπολέμηση του καθημερινού ρατσισμού και των διακρίσεων που υφίστανται τα LGBTQ άτομα στο σύνολό τους. Είναι λάθος να ταυτίζουμε τα άτομα αυτά με την αστική τάξη και την εικόνα που προβάλλει για αυτά μέσω των «πολιτιστικών σκουπιδιών» της, για τον εξής λόγο: η αλλοτρίωση επηρεάζει τη συνείδηση και το μυαλό, όχι όμως την κοινωνική θέση ενός ανθρώπου. Για τους/τις LGBTQ ισχύει ό,τι και για την υπόλοιπη κοινωνία: στη συντριπτική τους πλειονότητα είναι εργαζόμενοι ή άνεργοι. Τα «ροζ αγόρια» και τα «μπλε κορίτσια» κάθε άλλο παρά «προνομιούχα» είναι. Επιπλέον, θα πρέπει να διευκρινιστεί ότι η ικανοποίηση (ή μη) των σεξουαλικών αναγκών ενός ανθρώπου δεν αναιρεί την καταπίεση. Δεν πρέπει, λοιπόν, να βλέπουμε τα LGBTQ άτομα ως «σεξουαλική» ομάδα, αλλά ως κοινωνική.

Η αλήθεια είναι ότι η αριστερά στην Ελλάδα πρόσφατα άρχισε να ψηλαφίζει αυτά τα ζητήματα. Για το λόγο αυτό είναι σημαντικό να διευκρινίσουμε ότι το να είναι κανείς LGBTQ είναι τόσο πραγματικό όσο και το να είναι κανείς άντρας ή γυναίκα. Φυσικά, ως επαναστατική αριστερά μαχόμαστε για την κατάργηση της κοινωνικά κατασκευασμένης έννοιας του φύλου, της εθνότητας και όλων των ταυτοτήτων που μας έχουν αποδοθεί στα πλαίσια του «διαίρει και βασίλευε». Δεν πρέπει, όμως, να ξεχνάμε ότι όλες αυτές οι ταμπέλες είναι βαθιά ριζωμένες στη σημερινή κοινωνία.

Ο κόσμος που οραματιζόμαστε θα είναι αταξικός, χωρίς την έννοια του κοινωνικού φύλου, χωρίς «σωστές» και «λάθος» σεξουαλικότητες κ.ά. Μέχρι, όμως, να φτιάξουμε την κοινωνία που θέλουμε, οι διεκδικήσεις των καταπιεζόμενων ομάδων και οι αγώνες τους να περάσουν από το περιθώριο στο δημόσιο βίο είναι ριζοσπαστικοί για το σημερινό status quo.

Επισημαίνουμε, επίσης, ότι είναι λάθος να αποφασίζει κανείς τη συμμετοχή του σε οποιοδήποτε κίνημα με βάση το πόσο επαναστατικό το θεωρεί. Όταν πρόκειται να ασκηθεί κριτική σε ένα κίνημα, δεν πρέπει να ξεχνιέται η διαφορά μεταξύ του τακτικού και του στρατηγικού στόχου. Η θεωρία μας υποστηρίζει την κατάργηση των τάξεων. Ώσπου να γίνει αυτό όμως, η αντικαπιταλιστική αριστερά οφείλει να υπερασπίζεται όλους τους καταπιεσμένους/ες και να παλεύει μαζί τους, τόσο για τα δικαιώματά τους, όσο και για τα στρατηγικά ζητήματα αλλαγής της κοινωνίας.

Για παράδειγμα, η ΑΝΤ.ΑΡ.ΣΥ.Α. δείχνει την αλληλεγγύη της στους αγώνες των εργαζομένων για καλύτερους μισθούς κι ας μην καταλήγουν σε κατάληψη της εξουσίας από τους ίδιους. Αντίστοιχα, πρέπει να στηρίζουμε τον αγώνα των LGBTQ για την ισότητα των δικαιωμάτων, ακόμα και θεσμικών, κι ας μην καταλήγουν στην πλήρη απελευθέρωσή τους, δηλαδή στην κατάργηση της πυρηνικής οικογένειας, της πατριαρχίας κλπ. Οι σημερινοί αγώνες για την άρση της ταξικής και κοινωνικής αδικίας μπορούν να γίνουν ο δρόμος που θα καταλήξει στο στρατηγικό μας στόχο.

Γι’ αυτό και τα τελευταία τρία χρόνια, ως μέλη της ΑΝΤ.ΑΡ.ΣΥ.Α., λάβαμε μέρος στο κίνημα των πλατειών, στεκόμαστε στο πλευρό των απολυμένων της ΕΡΤ και συμμετέχουμε σε αντιρατσιστικές ομάδες, δράσεις και φεστιβάλ. Όσα προβληματικά στοιχεία κι αν έχουν τα παραπάνω, κατανοούμε ότι δεν χρειάζεται κάτι να ανήκει εξολοκλήρου στην αντικαπιταλιστική αριστερά για να εκπροσωπεί πραγματικές ανάγκες. Προφανώς, δεν είναι απαραίτητο ένα κίνημα να ζητά την αντικαπιταλιστική αποδέσμευση προκειμένου να το υποστηρίξουμε.

Δεν παραβλέπουμε ότι συχνά τα κινήματα, συμπεριλαμβανομένου και του LGBTQ, έχουν χαρακτηριστικά για τα οποία χρειάζεται να ασκηθεί κριτική. Αυτή την τακτική ακολουθήσαμε και με το φετινό Pride. Με την παρέμβασή μας επιδιώκουμε να ριζοσπαστικοποιηθεί το κίνημα ώστε να μην καταλήξει βορά εμπορευματικών, χυδαίων και ενσωματωμένων δυνάμεων. Ωστόσο, σίγουρα δεν αρκεί μόνο το να καταγγέλλουμε τον καπιταλισμό. Για να τον ανατρέψουμε χρειάζονται δράσεις!

Η απόπειρα παρέμβασης του Κ. Μάρκου στον LGBTQ χώρο είναι ευπρόσδεκτη, όμως είναι ολοφάνερη η αμηχανία και η αδυναμία ουσιαστικής κατανόησης και ανάλυσης του ζητήματος. Αυτό μπορεί να αντιμετωπιστεί με το άνοιγμα μιας συνολικής συζήτησης μέσα στην ΑΝΤ.ΑΡ.ΣΥ.Α. και με την εμπλοκή όλων των μελών της ΚΑΙ στους αγώνες για το φύλο και τη σεξουαλικότητα. Με αυτό τον τρόπο μπορούν να αξιοποιηθούν οι καλές θεωρητικές βάσεις πολλών συντρόφων και συντροφισσών. Πρέπει να πάψουμε να αντιμετωπίζουμε τον κόσμο ως άθροισμα αποσπασμένων τμημάτων και να τον δούμε σαν ζωντανό υποκείμενο με πολλαπλές όψεις και αντιφάσεις, αφήνοντας στην άκρη τις στατικές αντιλήψεις.

Θεωρούμε ότι έχει έρθει ο καιρός να διευρυνθεί το «εργατικό και λαϊκό κίνημα» ώστε να μπορέσει επιτέλους να χωρέσει και τα κομμάτια του λαού που ως τώρα υποτιμούσε. Και είναι πια καιρός η ΑΝΤ.ΑΡ.ΣΥ.Α. να συζητήσει συνολικά γι’ αυτά τα θέματα. Η ομάδα μας θα συμβάλει σε αυτή τη συζήτηση και θα συνεχίσει την αγωνιστική παρέμβασή της εντός και εκτός της ΑΝΤ.ΑΡ.ΣΥ.Α. Στόχος μας είναι να καλλιεργήσουμε μια ριζοσπαστική οπτική γωνία στα θέματα σεξουαλικότητας και φύλου, παλεύοντας ενάντια σε κάθε είδους προκαταλήψεις και διακρίσεις.

Email: genderantarsya@gmail.com

Ιστολόγιο: http://lgbtqantarsya.wordpress.com/

Facebook: www.facebook.com/pages/Lgbtq-antarsya/208219699371773