Γεράσιμος Λιβιτσάνος

Η ψήφιση από τον ΣΥΡΙΖΑ του νομοσχεδίου για την επένδυση του Ελληνικού την Τετάρτη 24 Μαρτίου, επανέφερε στην επικαιρότητα το ζήτημα της πολιτικής συναίνεσης. Η «μεγάλη εικόνα» των ψηφοφοριών στο κοινοβούλιο τα τελευταία έξι χρόνια δείχνει ότι αυτού του είδους οι συναινέσεις δεν αποτελούν την εξαίρεση αλλά τον κανόνα. Παρά την εικόνα ενός «διπολικού» πολιτικού σκηνικού που εντέχνως «κατασκευάζεται», οι αριθμοί πιστοποιούν πως οι κυρίαρχες πολιτικές δυνάμεις, και κυρίως Νέα Δημοκρατία και ΣΥΡΙΖΑ, έχουν εξαιρετικά υψηλό βαθμό πολιτικής συμφωνίας, τόσο στις γενικές κατευθύνσεις όσο και στα επιμέρους νομοθετήματα.

Το βασικό πολιτικό υπόβαθρο που έχει ως αποτέλεσμα τα δύο μεγαλύτερα κόμματα να «συμπίπτουν» σε σημαντικό βαθμό στις ψηφοφορίες στη Βουλή σχετίζεται με την «ευρωπαϊκή προοπτική της χώρας». Δηλαδή τον κοινό τόπο στον οποίο ομνύουν ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ και ΚΙΝΑΛ. Έτσι, νομοθετήματα τα οποία βασίζονται σε ευρωπαϊκές οδηγίες ή διεθνείς συμβάσεις ψηφίζονται από κοινού με αυτό το σκεπτικό. Μάλιστα αποτελούν ένα πολύ μεγάλο μέρος της νομοθετικής παραγωγής των κυβερνήσεων της χώρας από το 2015 έως σήμερα. Σε αυτά συναθροίζονται και τα νομοθετήματα που αφορούν τις υποχρεώσεις της χώρας από το γεγονός ότι είναι μέλος της Βορειοατλαντικής συμμαχίας (ΝΑΤΟ), τα οποία επίσης στηρίζονται από ευρείες πλειοψηφίες. Σε αυτά μπορούν να συνυπολογίζονται και τα νομοθετήματα ενίσχυσης των επενδύσεων, αφού το δόγμα του ότι η ανάπτυξη σχετίζεται με τον όγκο των ξένων η εγχώριων επενδύσεων είναι επίσης «ευρείας αποδοχής».

Οι παραπάνω παραδοχές τεκμηριώνονται από τους αριθμούς. Δηλαδή από τις ψηφοφορίες που έχουν γίνει την τρέχουσα (ΙΗ’) κοινοβουλευτική περίοδο όσο και την ακριβώς προηγούμενη (ΙΖ’), δηλαδή από τον Ιανουάριο του 2015 έως σήμερα. Τρέχουσα κοινοβουλευτική περίοδος θεωρείται αυτή που ξεκίνησε από τη σύσταση της σύνθεσης του κοινοβουλίου που προέκυψε μετά τις εκλογές της 7ης Ιουλίου του 2019, δηλαδή μετά τη νίκη της Νέας Δημοκρατίας και τον σχηματισμό κυβέρνησης με πλειοψηφία 158 βουλευτών.

Το αποτύπωμα της συναίνεσης

Τρέχουσα κοινοβουλευτική περίοδος

Ποσοστό ψήφισης νομοσχεδίων της ΝΔ:

ΣΥΡΙΖΑ 48,42%

ΚΙΝΑΛ  69,81%

ΚΚΕ  8,17

Ελληνική Λύση  35,84%

ΜέΡΑ25  29,55%

Πρόκειται για μία εξακομματική Βουλή που –υποτίθεται– πως έχει σαφέστερες διαχωριστικές πολιτικές γραμμές από αυτήν που διαδέχθηκε. Κυρίως επειδή από αυτή την κοινοβουλευτική σύνθεση δεν προέκυψε κυβέρνηση με συμμαχία κομμάτων, όπως αυτή των ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, ενώ λείπουν παράλληλα δύο κόμματα, το Ποτάμι και η Ένωση Κεντρώων που είχαν την δυνατότητα μεγάλων πολιτικών ελιγμών λόγω ασάφειας στην πολιτική τους θέση, εσκεμμένα σε μεγάλο βαθμό. Παράλληλα στη νέα βουλή απεικονίζεται –θεωρητικά τουλάχιστον– με πιο έντονο τρόπο ο διπολικός χαρακτήρας του πολιτικού σκηνικού. Με τη Νέα Δημοκρατία και την Ελληνική Λύση να αναφέρονται στην «κεντροδεξιά», τον ΣΥΡΙΖΑ στην «προοδευτική παράταξη», το ΚΙΝΑΛ στο χώρο του κέντρου και ΚΚΕ και ΜέΡΑ 25 στην αριστερά.

Ένα επίσης ενδιαφέρον δεδομένο είναι πως αν και η τρέχουσα περίοδος δεν έχει κλείσει καν δύο χρόνια, παρόλα αυτά πρόκειται για ένα διάστημα με ιδιαίτερη ποιοτική σημασία. Αυτό συμβαίνει γιατί το νομοθετικό έργο της κυβέρνησης Μητσοτάκη είναι πολύ μεγάλο σε όγκο, ειδικά το τελευταίο διάστημα. Θα μπορούσε να πει κανείς ότι σε μόλις 1,5 χρόνο η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας έχει να επιδείξει τόσο μεγάλη νομοθετική παραγωγή που συναγωνίζεται τις επιδόσεις άλλων κυβερνήσεων σε τρία ή περισσότερα χρόνια. Στο διάστημα αυτό η κυβέρνηση έχει εισηγηθεί πάνω από 145 νομοσχέδια, τα οποία και έχουν ψηφιστεί. Όπως είναι γνωστό, η πανδημία της Covid-19 κάθε άλλο παρά ανέστειλε την πρόθεση της κυβέρνησης να ολοκληρώσει το νομοθετικό της έργο και μάλιστα η ψήφιση νομοσχεδίων αναμένεται να ενταθεί έως και τα τέλη Ιουνίου.

Από τα δεδομένα που προκύπτουν με βάση τις ψηφοφορίες που έχουν γίνει «επί της αρχής» των προτεινόμενων από την κυβέρνηση νομοσχεδίων και συνολικά των ψηφοφοριών στην Βουλή προκύπτει δίχως αμφιβολία ένα πολύ ισχυρό στοιχείο πολιτικής συναίνεσης. Η Νέα Δημοκρατία, ο ΣΥΡΙΖΑ και το Κίνημα Αλλαγής αποτελούν τους τρεις βασικούς πόλους αυτής της εικόνας. Όπως φαίνεται και από τα στοιχεία, ο ΣΥΡΙΖΑ ψηφίζει σχεδόν 1 στα 2 νομοσχέδια που καταθέτει η ΝΔ καταγράφοντας ποσοστό συμφωνίας της τάξης του 48,4%. Ποσοστό που είναι αυξημένο όσον αφορά την «καθαρή» ψήφο νομοσχεδίων, αφού σε αυτό συνυπολογίζονται και οι προτάσεις της κυβέρνησης για άρσεις ασυλιών βουλευτών ή για τη σύσταση προανακριτικών επιτροπών και άλλα τέτοια ζητήματα όπου ο ΣΥΡΙΖΑ έχει ψηφίσει «κατά». Ακόμη μεγαλύτερο είναι το ποσοστό συναίνεσης που παρέχει το Κίνημα Αλλαγής, αφού υπερψηφίζει 7 στα 10 νομοθετήματα που προτείνει η κυβέρνηση, ενώ παράλληλα ταυτίζεται στις ψηφοφορίες σχεδόν στο ίδιο ποσοστό με τη ΝΔ και τον ΣΥΡΙΖΑ. Σημαντικός αρωγός σε κομβικά νομοσχέδια αποτελεί για την κυβέρνηση η Ελληνική Λύση, που υπερψηφίζει τα κυβερνητικά νομοσχέδια σε ποσοστό μεγαλύτερο του 35%, στηρίζοντας όμως κρίσιμες κυβερνητικές επιλογές. Για παράδειγμα, στήριξε την κυβέρνηση, όταν εισηγήθηκε το νομοσχέδιο για την αστυνομία στα ΑΕΙ, το οποίο καταψήφισαν ο ΣΥΡΙΖΑ και το Κίνημα Αλλαγής.

Η ΝΔ είχε επίσης ψηφίσει τα έξι στα δέκα νομοσχέδια των κυβερνήσεων ΣΥΡΙΖΑ το 2015-19

Την εικόνα του εξαιρετικά μεγάλου επιπέδου πολιτικής συναίνεσης επιβεβαιώνουν όμως και τα στατιστικά δεδομένα της προηγούμενης κοινοβουλευτικής περιόδου 2015-2019. Ένα χρονικό διάστημα με αυτοτελή πολιτική σημασία, αφού αφορά τη Βουλή που προέκυψε αρχικά τον Ιανουάριο του 2015 και μετά τον Σεπτέμβριο της ίδιας χρονιάς και παρέμεινε έως και τον Ιούλιο του 2019. Το κοινοβούλιο αυτής της περιόδου άλλωστε απέκτησε μια… συναινετική προίκα, μετά τις εξελίξεις του καλοκαιριού του 2015 και τους 222 βουλευτές που ψήφισαν το 3ο μνημόνιο τον Αύγουστο εκείνης της χρονιάς, προερχόμενοι από τον ΣΥΡΙΖΑ, τη ΝΔ, το ΚΙΝΑΛ και τους ΑΝΕΛ.

Είναι χαρακτηριστικό ότι η Νέα Δημοκρατία την τετραετία 2015-2019 ψήφισε το 58,82% των νομοσχεδίων που εισηγήθηκε η κυβέρνηση των ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, ενώ αντίστοιχα το ΠΑΣΟΚ ψήφισε το 66,17% των νομοσχεδίων. Μάλιστα, ακόμη και στο περίφημο πρώτο εξάμηνο της διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ που βρίσκεται μονίμως στις πολιτικές επικρίσεις του σημερινού κυβερνητικού κόμματος προς τον ΣΥΡΙΖΑ φαίνεται πως η ΝΔ ψήφισε περίπου 3 στα 10 νομοθετήματα που προτάθηκαν. Αντίστοιχα πολύ σημαντικές συναινετικές επιδόσεις είχε τη συγκεκριμένη τετραετία και το Ποτάμι, αφού υπερψήφισε περίπου 7,5 στα 10 νομοσχέδια που εισηγήθηκε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ.

Εφημερίδα ΠΡΙΝ