ΓΡΗΓΟΡΑ ΝΑΙ, ΠΡΟΧΕΙΡΑ ΟΧΙ

Μερικές πρώτες σκέψεις για την απόφαση του ΣτΕ για την ΕΡΤ

 

1) ΤΟΣΗ ΤΑΧΥΤΗΤΑ ΤΟ ΣτΕ ;

Τρεις μόλις ημέρες από την έκδοση της από 17.6.2013 προσωρινής διαταγής του προέδρου του ΣτΕ, εκδόθηκε η υπ. αριθμ. 236/20.6.2013 απόφαση της πενταμελούς Επιτροπής Αναστολών του ΣτΕ, που συνεδρίασε την ίδια ημέρα. Η απόφαση αυτή ρυθμίζει προσωρινά την τύχη της σχετικής με την Ε.Ρ.Τ. Υ.Α. μέχρι να εκδοθεί οριστική απόφαση επί της αίτησης ακύρωσης αυτής από την ολομέλεια του ΣτΕ, που θα συνεδριάσει για την υπόθεση αυτή στις 27.9.2013.

Πριν προχωρήσουμε στην κατ ουσίαν κριτική της απόφασης οφείλουμε να σημειώσουμε την πρωτόγνωρη ταχύτητα :

α) Από την έκδοση της προσωρινής διαταγής μέχρι τη συνεδρίαση της επιτροπής Αναστολών.

β) Από τον χρόνο συνεδρίασης έως τον χρόνο έκδοσης, δημοσίευσης και δημοσιοποίησης της απόφασής της.

και τούτο όχι διότι είμαστε εναντίον της ταχύτητας στην έκδοση δικαστικών αποφάσεων, αλλά διότι για τα δεδομένα του ΣτΕ η ταχύτητα αυτή είναι διαστημική, όταν μάλιστα η προσωρινή διαταγή έχει εκδοθεί από τον ίδιο τον Πρόεδρό του, που είναι και Πρόεδρος της Επιτροπής Αναστολών και αρμόδιος να την συγκαλεί.

Για να γίνουμε σαφέστεροι :

Ας σημειωθεί ότι στην περίπτωση της επιστράτευσης των εκπαιδευτικών το αίτημα προσωρινής διαταγής, που υποβλήθηκε τέσσερις μέρες πριν την έναρξη των εξετάσεων απορρίφθηκε, ενώ η αίτηση αναστολής συζητήθηκε στην Επιτροπή Αναστολών που συνεδρίασε στις 7.6.2013 και ακόμα δεν έχει εκδόσει απόφαση.

Και να λάβουμε υπόψη ότι :

Από την έκδοση της υπ. αριθμ. 236/20.6.2013 απόφασης της πενταμελούς Επιτροπής Αναστολών του ΣτΕ παύει αυτοδικαίως να ισχύει η από 17.6.2013 προσωρινή διαταγή του Προέδρου του ΣτΕ.

 

2. ΓΡΗΓΟΡΑ ΝΑΙ, ΠΡΟΧΕΙΡΑ ΟΧΙ

 

Ποιά είναι η διαφορά της απόφασης 236/2013 από την προσωρινή διαταγή ; Θα την αναζητήσουμε στη διαφορά του περιεχομένου και των διατυπώσεων.

(ακολουθεί η σχετική περικοπή της σκέψης 12 της απόφασης, με πλάγια γράμματα όσα την διαφοροποιούν από το περιεχόμενο της προσωρινής διαταγής)

"......η Επιτροπή κρίνει ότι πρέπει : ........2) μέχρι τη σύσταση και λειτουργία του νέου ραδιοτηλεοπτικού φορέα που θα υπηρετεί το δημόσιο συμφέρον, όπως προβλέπεται από την παρ. 2 του άρθρου 1 της προσβαλλόμενης Κοινής Υπουργικής Απόφασης, να ληφθούν από τους συναρμόδιους Υπουργό Οικονομικών και Υφυπουργό στον Πρωθυπουργό και τον Ειδικό Διαχειριστή τα αναγκαία οργανωτικά μέτρα, περιλαμβανομένης και της πρόσληψης του αναγκαιούντος προσωπικού, για την εκ μέρους μεταβατικού δημόσιου ραδιοτηλεοπτικού φορέα μετάδοση, στο συντομότερο δυνατό χρόνο, του αναγκαίου προγράμματος ραδιοτηλεοπτικών εκπομπών και τη λειτουργία διαδικτυακών ιστοτόπων, καθώς και να εκτελούνται όλες οι απαιτούμενες ενέργειες για τη διασφάλιση κάθε είδους δικαιωμάτων και συμφερόντων που ανάγονται στον κύκλο δραστηριοτήτων της καταργηθείσης ΕΡΤ Α.Ε. Η Επιτροπή επιφυλάσσεται να επανέλθει αυτεπαγγέλτως εντός ευλόγου χρόνου για να διαπιστώσει αν έλαβε χώρα συμμόρφωση προς τα ανωτέρω κριθέντα."

Το αντίστοιχο κείμενο της προσωρινής διαταγής είχε ως εξής :

Διατάσσει.. 2. τη λήψη από τους συναρμόδιους Υπουργό Οικονομικών και Υφυπουργό στον Πρωθυπουργό των αναγκαίων οργανωτικών μέτρων για τη συνέχιση της μετάδοσης ραδιοτηλεοπτικών εκπομπών και τη λειτουργία διαδικτυακών ιστοτόπων από δημόσιο ραδιοτηλεοπτικό φορέα για το χρονικό διάστημα έως τη σύσταση και λειτουργία νέου φορέα που θα υπηρετεί το δημόσιο συμφέρον, όπως προβλέπεται από την παρ. 2 του άρθρου 1 της υπ’ αριθ. ΟΙΚ.02/11.6.2013 Κοινής Υπουργικής Απόφασης.

Τα νέα στοιχεία :

1) ΗΞΕΙΣ, ΑΦΗΞΕΙΣ....ΑΠΟΛΥΣΕΙΣ

 

περιλαμβανομένης και της πρόσληψης του αναγκαιούντος προσωπικού,

Μία διευκρίνηση καθόλου αναγκαία νομικά για τη νομική θεμελίωση της απόφασης.

Ούτως η άλλως και η ΕΡΤ Α.Ε. σε κάθε περίπτωση είχε δικαίωμα προσλήψεων "αναγκαιούντος προσωπικού", καθώς βεβαίως και ο διάδοχός της (το Ελληνικό Δημόσιο). Δεν χρειαζόταν υποδείξεις.

Το ΣτΕ δεν έχει καμμία δικαιοδοσία να υποκαθιστά τη διοίκηση και να της υποδεικνύει με ποιό τρόπο θα λειτουργήσει.

Αν και η διατύπωση είναι πολύ σκόπιμα επιτηδευμένη, έτσι που να μην αποκλείει γραμματική της ερμηνεία στην κατεύθυνση ότι δεν θεωρεί τις απολύσεις του υπάρχοντος προσωπικού της Ε.Ρ.Τ. νομικά τετελεσμένες, προφανώς θέλει να δημιουργεί αυτή την εντύπωση : Ο μέσος αναγνώστης εύλογα σχηματίζει την πεποίθηση ότι για να "επιτρέπει"  το ΣτΕ τις προσλήψεις "αναγκαιούντος προσωπικού", θεωρεί ότι τέτοιο δεν υφίσταται για τις διατασσόμενες ραδιοτηλεοπτικές εκπομπές κ.λ.π.

Το ΣτΕ βέβαια δεν θα μπορούσε να αποτολμήσει την ευθεία εκτίμηση ότι οι απολύσεις του προσωπικού της Ε.Ρ.Τ. με την Υ.Α. είναι έγκυρες. Οχι μόνο για να μην αδειάσει εμφανώς τον Πρόεδρό του, τρείς μόλις ημέρες μετά την προσωρινή του διαταγή, αλλά κυρίως διότι γνωρίζει ότι δεν έχει τη δικαιοδοσία για να κρίνει άμεσα τουλάχιστον και απροκάλυπτα κάτι τέτοιο.

Η ένοχη συνείδηση της Επιτροπής Αναστολών του ΣτΕ αποκαλύπτεται στη σκέψη της (7) της απόφασης (υπογραμμίσεις δικές μου) :

"7. Επειδή, η κατάργηση από την Διοίκηση νομικών προσώπων ιδιωτικού δικαίου, που ασκούν δημόσια λειτουργία, αποτελεί άσκηση κανονιστικής αρμοδιότητας (ΕΑ ΣτΕ 229/2012 σκέψη 6, ΠΕ ΣτΕ 439/1998). Κανονιστικό χαρακτήρα έχει και η συνακόλουθη διακοπή μετάδοσης ραδιοτηλεοπτικών εκπομπών, κυκλοφορίας εκδόσεων, λειτουργίας διαδικτυακών ιστότοπων, κάθε άλλης δραστηριότητας της ΕΡΤ Α.Ε. και των θυγατρικών της καθώς και η παύση χρήσης των συχνοτήτων. Περαιτέρω, κατά το μέρος της προσβαλλόμενης πράξης, με το οποίο, σύμφωνα με το άρθρο 3 παρ. 1 αυτής, «για τις περιπτώσεις τις οποίες αφορά, η … απόφαση συνιστά και καταγγελία της ατομικής συμβάσεως εργασίας», η εν λόγω πράξη εντάσσεται κατ’ αρχάς στο ιδιωτικό δίκαιο, εν όψει όμως του ότι με αυτήν επιχειρείται μονομερής επέμβαση σε συμβατικό δεσμό συντρέχουν αμφιβολίες ως προς την έλλειψη δικαιοδοσίας του Δικαστηρίου να επιληφθεί της υποθέσεως και κατά το σκέλος τούτο. Επομένως, δεν συντρέχει περίπτωση πρόδηλης ελλείψεως δικαιοδοσίας και, για το λόγο αυτό, η Επιτροπή Αναστολών δεν κωλύεται να επιληφθεί της αιτήσεως (ΕΑ ΣτΕ 1329/2008 Ολ).

Προσέξτε λογικά άλματα και αυθαιρεσίες :

(1) Η εν λόγω πράξη εντάσσεται κατ’ αρχάς στο ιδιωτικό δίκαιο,

(2) εν όψει όμως του ότι με αυτήν επιχειρείται μονομερής επέμβαση σε συμβατικό δεσμό συντρέχουν αμφιβολίες ως προς την έλλειψη δικαιοδοσίας του Δικαστηρίου να επιληφθεί της υποθέσεως και κατά το σκέλος τούτο.

(3) Επομένως, δεν συντρέχει περίπτωση πρόδηλης ελλείψεως δικαιοδοσίας και, για το λόγο αυτό, η Επιτροπή Αναστολών δεν κωλύεται να επιληφθεί της αιτήσεως (ΕΑ ΣτΕ 1329/2008 Ολ).

Από την βεβαιότητα της - σωστής - παραδοχής ότι η ρύθμιση των εργασιακών σχέσεων της Ε.Ρ.Τ. Α.Ε. εντάσσεται στο ιδιωτικό δίκαιο, άρα στη δικαιοδοσία των πολιτικών δικαστηρίων και όχι στη δικαιοδοσία του ΣτΕ, μεταπηδάμε ατεκμηρίωτα στις αμφιβολίες αν το ΣτΕ έχει δικαιοδοσία, και από αυτές, με το καταπληκτικό επιχείρημα - σύνηθες ως διατύπωση στις κρίσεις επιτροπών αναστολών, αλλά με εντελώς άλλη χρήση - ότι δεν συντρέχει περίπτωση πρόδηλης ελλείψεως δικαιοδοσίας, το ΣτΕ καθιστά εαυτό αρμόδιο να κρίνει υπόθεση ιδιωτικού δικαίου.

Οπως αν λέγαμε : το πορτοφόλι είναι κατ αρχήν ξένο και εν όψει αυτού συντρέχουν αμφιβολίες αν είναι δικό μας. Επομένως δεν συντρέχει πρόδηλη βεβαιότητα ότι είναι δεν είναι δικό μας και άρα δεν κωλυόμεθα να το ενθυλακώσουμε.

Στο μάθημα της λογικής όποιος μαθητής το έγραφε θα μηδενιζόταν. Αλλά η δικαστική εξουσία έχει την ασυλία ακόμα και τη λογική να κακοποιεί.

Παρά την εμφανή αντίθεση της σκέψης αυτής με τα διδάγματα της κοινής λογικής (κατ άλλη διατύπωση υποτίμηση της νοημοσύνης), οι συντάκτες της σκέψης αυτής είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί. Δεν την συγκεκριμενοποιούν περισσότερο, δεν την συνδέουν με τις αποφάσεις τους και αφήνουν - σαν άλλη Πυθία με το γνωστό "ηξεις, αφήξεις ου εν πολέμω θνήξεις όπου η παράλειψη να βάλει κόμα άφηνε μεταγενέστερα ανοιχτά όλα τα ενδεχόμενα προς δικαίωση του αμφίσημου χρησμού και του τιμήματος εκφοράς του να τοποθετηθεί κατ ερμηνεία πριν η μετά το "ου, μεταβάλλοντας τη μία έννοια στην αντίθετή της -  ανοιχτά όλα τα ενδεχόμενα : Οτι το ΣτΕ αποφάνθηκε θετικά για τη νομιμότητα των απολύσεων, αλλά και ότι το ΣτΕ δεν είπε ποτέ τίποτε για τις απολύσεις.

Ομως οι δικαστές του ΣτΕ γνωρίζουν ότι εκτός από τη νομική υπάρχει και η επικοινωνιακή, η πολιτική διάσταση του κειμένου της απόφασής τους. Αυτήν επέλεξαν να υπηρετήσουν.

Υ.Γ. Η παραδοχή της άποψης ότι η απόλυση του προσωπικού μιάς ιδιωτικής επιχείρησης της Ε.Ρ.Τ. με νόμο που κλείνει την επιχείρηση είναι νόμιμη, παρά την παράβαση των διατάξεων για τις ομαδικές απολύσεις, τον έγγραφο τύπο κάθε ατομικής απόλυσης και την ταυτόχρονη καταβολή αποζημίωσης, ισοδυναμεί με το ότι είναι δυνατό να ισχύει άλλος νόμος για τους εργαζόμενους της Ε.Ρ.Τ. και άλλος για τους εργαζόμενους κάθε άλλης ιδιωτικής επιχείρησης. Είναι τόσο "προδήλως" αβάσιμη και αντισυνταγματική (άρθρο 4 Σ για την ισότητα των πολιτών έναντι του νόμου, 22 για την προστασία του δικαιώματος στην εργασία), που ούτε το ΣτΕ δεν αποτολμά να την διατυπώσει.

2. ΕΧΕΙ ΚΑΙ Το ΣτΕ ...ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

για την εκ μέρους μεταβατικού δημόσιου ραδιοτηλεοπτικού φορέα μετάδοση,

Η απόφαση προσθέτει ανάμεσα στη διαλυόμενη με την Υ.Α. Ε.Ρ.Τ. Α.Ε., στο Δημόσιο που κατά την Υ.Α. την διαδέχεται και στον νέο φορέα που αυτή προβλέπει έναν τέταρτο, μεταβατικό φορέα.

Κατ αρχήν η απόφαση ως προς αυτό αντιφάσκει με το ότι δεν αναστέλλει την Υ.Α. κατά το ότι αυτή προβλέπει την ίδρυση νέου φορέα.

Κατά δεύτερον υποκαθιστά ανεπίτρεπτα τη διοίκηση υποδεικνύοντάς της με ποιό τρόπο θα λειτουργήσει προσωρινά.

Τρίτον και κυριότερο αποσυνδέει την εφεξής λειτουργία της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης από την Ε.Ρ.Τ. Α.Ε., αλλά και από τον διάδοχό της Δημόσιο.

 Η προσπάθεια ρήξης και διάσπασης του ενιαίου των εργασιακών σχέσεων του προσωπικού της Ε.Ρ.Τ υπηρετείται εύστοχα με την παρεμβολή ενός μεταβατικού προσωρινού φορέα ανάμεσα στη διαδοχή Ε.Ρ.Τ. και Δημοσίου για να σπάσει την προστασία των εργαζομένων από τη μεταβολή του προσώπου του εργοδότη και να νομιμοποιήσει προσωρινές ρυθμίσεις που υπηρετούν αυτήν την προτεραιότητα.

3. ΑΠΟ ΤΟ ΑΜΕΣΟ ΣΤΟ ΣΥΝΤΟΜΟ

στο συντομότερο δυνατό χρόνο,

Οπως αναδείχθηκε και στην προσωρινή διαταγή, οι αποφάσεις αναστολών είναι άμεσα εκτελεστές και υποχρεώνουν τη διοίκηση σε συμμόρφωση με απειλή διοικητικών και ποινικών κυρώσεων. Ηδη η κυβέρνηση εγκαλείται, ορθώς, ότι ολιγωρεί στην προς αυτήν συμμόρφωσή της.

Η παράθεση της παραπάνω διατύπωσης επεμβαίνει συσταλτικά στην υποχρέωση άμεσης συμμόρφωσης και παρέχει στην κυβέρνηση άνεση χρόνου για τους χειρισμούς της.

Ενώ συμβάλλει και στην όλη εντύπωση ότι κάτι νέο, μεταβατικό, που χρειάζεται χρόνο για να δουλέψει (όχι η ΕΡΤ και το προσωπικό της που είναι σε θέση όντως άμεσα να το κάνουν) είναι αυτό που πρέπει να  λειτουργήσει τη δημόσια ραδιοτηλεόραση.

4. ΑΠΟ ΤΟ ΟΛΟ ΣΤΟ ΑΝΑΓΚΑΙΟ

Από την προσωρινή διαταγή που έλεγε : "για τη συνέχιση της μετάδοσης ραδιοτηλεοπτικών εκπομπών"

Πάμε στην απόφαση που λέει "για την εκ μέρους μεταβατικού δημόσιου ραδιοτηλεοπτικού φορέα μετάδοση, στο συντομότερο δυνατό χρόνο, του αναγκαίου προγράμματος ραδιοτηλεοπτικών εκπομπών.....".

Δύο οι διαφορές : α) Φεύγει η λέξη συνέχιση, η σηματοδότηση της οποίας δεν χρειάζεται εξηγήσεις

και β) Η αόριστη (και άρα απεριόριστη) συνέχιση της μετάδοσης ραδιοτηλεοπτικών εκπομπών περιορίζεται στο αναγκαίο (προφανώς κατά την κρίση της διοίκησης, "κατ αρχήν", γιατί όπως θα δούμε αμέσως παρακάτω το αφεντικό είναι εδώ) πρόγραμμα.

Προστίθενται λοιπόν όροι συρρίκνωσης και υποβάθμισης της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης, αποσύνδεσης από το μέχρι τώρα πρόγραμμά της, περιορισμού του περιεχομένου του και φυσικά του προσωπικού της.

5. ΤΟ ΑΦΕΝΤΙΚΟ ΕΙΝΑΙ ΕΔΩ

Η Επιτροπή επιφυλάσσεται να επανέλθει αυτεπαγγέλτως εντός ευλόγου χρόνου για να διαπιστώσει αν έλαβε χώρα συμμόρφωση προς τα ανωτέρω κριθέντα."

Το ΣτΕ μυρίστηκε κενό εξουσίας και σπεύδει να δηλώσει την παρουσία του. Ας έρχεται σε αντίθεση με την προ τριών ημερών προσωρινή διαταγή του Προέδρου του. Ανέκαθεν η δικαστική εξουσία διεκδικούσε την αύξηση του μεριδίου συμμετοχής της στον συσχετισμό του όλου συστήματος πολιτικής εξουσίας. Οχι για να εκτρέψει τις εξελίξεις σε φιλολαϊκή κατεύθυνση. Αν το ήθελε είχε άπειρες ευκαιρίες να το δείξει σε περιεχόμενο και σε ταχύτητα.

Η υπόθεση της Ε.Ρ.Τ. αποτελεί μιάς πρώτης τάξης ευκαιρία και για την ενίσχυση της τάξης του "κράτους δικαστών" : Κρίση κυβερνητική, ο λαός στο δρόμο και η δυσαρέσκεια διάχυτη, πολυήμερη διχογνωμία ως προς το περιεχόμενο της  έννομης τάξης, απειλές πολύπλευρες, ανάγκη ενός συνολικού εγγυητή των συμφερόντων της άρχουσας τάξης υπεράνω πολιτικού κόστους και κομματικών συμφερόντων. Αυτούς η κοινοβουλευτική αριστερά ονομάζει "ανεξάρτητη δικαιοσύνη".

Καμμία αυταπάτη και προσδοκία στη δικαστική εξουσία. Οι νόμοι καταργούνται στο πεζοδρόμιο. Ο αγώνας συνεχίζεται.

Αθήνα, 21.6.2013

Κώστας Παπαδάκης