Οι ρατσιστικές απαγορεύσεις της Ολλανδικής κυβέρνησης ευνοούν την ακροδεξιά (και στην Ευρώπη και στην Τουρκία)

 

του Σωτήρη Κοντογιάννη

 

Η απόφαση της κυβέρνησης της Ολλανδίας να απαγορεύσει την είσοδο στον Μεβλούτ Τσαβούσογλου, τον υπουργό Εξωτερικών της Τουρκίας, δεν έχει καμιά σχέση με την "προστασία της τουρκικής κοινότητας από τον διχασμό", όπως υποκριτικά υποστηρίζουν οι εκπρόσωποι του Μαρκ Ρούτε, του πρωθυπουργού της χώρας. Ούτε η απέλαση, λίγες ώρες αργότερα, της Φατμά Καγιά, της υπουργού Οικογενειακών υποθέσεων της Τουρκίας έχει καμιά σχέση με την προάσπιση της δημοκρατίας ή την αντίθεση στον αυταρχισμό του Ταγίπ Ερντογάν. Αντίθετα αυτό που δείχνουν αυτά τα επεισόδια είναι το απύθμενο βάθος του ρατσιστικού, αντιδημοκρατικού βούρκου στο οποίο έχει βυθιστεί -και συνεχίζει να βυθίζεται- η Ολλανδία. Και όχι μόνο η Ολλανδία, όπως φάνηκε από τις αντιδράσεις των κυβερνήσεων των άλλων χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

 

Την Τετάρτη η Ολλανδία ψηφίζει για το νέο της κοινοβούλιο. Στις εκλογές συμμετέχουν 28 διαφορετικά κόμματα. Οι πραγματικοί μονομάχοι, όμως, είναι δυο: το φιλελεύθερο, κεντροδεξιό Λαϊκό Κόμμα του Ρούτε και το ακροδεξιό αντιμεταναστευτικό Κόμμα για την Ελευθερία του Γκερντ Βίλντερς. 

 

Ο Βίλντερς έχει κάνει το μίσος απέναντι στο Ισλάμ σημαία του. Το πρόγραμμά του προβλέπει, ανάμεσα στα άλλα, την απαγόρευση της εισόδου στην Ολλανδία σε πρόσφυγες από μουσουλμανικές χώρες, το κλείσιμο των τζαμιών και την απαγόρευση πώλησης του Κορανίου. Οι ξένοι, λέει, αλλοιώνουν την εθνική ταυτότητα της χώρας, διαβρώνουν τις Ευρωπαϊκές της αξίες και τρώνε τα λεφτά της. Χάρη στην κυβέρνηση "η Ολλανδία έχει μετατραπεί σε ένα μεγάλο ΑΤΜ για τους μετανάστες". Μέχρι πριν από λίγες μέρες το Κόμμα για την Ελευθερία ήταν πρώτο στις δημοσκοπήσεις. 

 

Η απάντηση του Ρούτε σε αυτό το ρατσιστικό παραλήρημα είναι η προσαρμογή. Έτσι και αλλιώς οι δημοκρατικές ευαισθησίες δεν είναι -για να το πούμε ευγενικά- το δυνατό σημείο του Ρούτε: η πρώτη του κυβέρνηση στηριζόταν, κοινοβουλευτικά, στην ψήφο ανοχής του Κόμματος για την Ελευθερία. Η κυβέρνηση αυτή έπεσε τον Απρίλη του 2012 όχι γιατί υπήρξε κάποια σύγκρουση για το μεταναστευτικό ή τη δημοκρατία αλλά γιατί Βίλντερς και Ρούτε διαφώνησαν για την οικονομία. 

 

Πριν από μερικές εβδομάδες ο Ρούτε  απηύθυνε, μέσω του τύπου, μια ανοιχτή επιστολή προς τους μετανάστες με την οποία τους καλούσε να "συμπεριφέρονται κανονικά" δηλαδή όπως οι "ντόπιοι". Αλλιώς "να φύγουν". Η συμμετοχή σε προεκλογικές συγκεντρώσεις για το συνταγματικό δημοψήφισμα που θα γίνει τον Απρίλη στην Τουρκία προφανώς δεν χωράει στα πλαίσια της "κανονικής συμπεριφοράς".

 

Στην Ολλανδία ο Τσαβούσογλου επρόκειτο να μιλήσει σε μια προεκλογική συγκέντρωση, οργανωμένη από τους οπαδούς του Ερντογάν. Ο Ρούτε θεώρησε ότι ήταν μιας πρώτης τάξης ευκαιρία να φανεί "σκληρός" απέναντι στη "μουσουλμανική" Τουρκία. Η κυβέρνηση της Χάγης διαμήνυσε στην κυβέρνηση της Άγκυρας ότι οι προεκλογικές εκδηλώσεις στο έδαφός της ήταν ανεπιθύμητες. Και όταν το αεροπλάνο του Τσαβούσογλου έφτασε στο αεροδρόμιο, οι ολλανδικές αρχές αρνήθηκαν να του δώσουν άδεια να προσγειωθεί. 

 

Η Φατμά Καγιά -που έφτασε στο Ρότερνταμ της Ολλανδίας μέσω Γερμανίας- συνελήφθη λίγα μέτρα έξω από το Τουρκικό Προξενείο και οδηγήθηκε με τη βία στα σύνορα. Οι 1000 περίπου Τούρκοι που είχαν συγκεντρωθεί έξω από το Προξενείο για να πάρουν μέρος στη συγκέντρωση διαλύθηκαν από την έφιππη αστυνομία -με γκλομπ, δακρυγόνα και σκυλιά. Ο πρώτος που έτρεξε να εκφράσει την ικανοποίησή του ήταν, όπως ήταν αναμενόμενο, ο Βίλντερς -που δίκαια μπορεί να κομπάζει ότι υπαγορεύει την πολιτική του στην κυβέρνηση.

 

"Το επεισόδιο μπορεί να ωφελήσει και τους δυο", γράφει το πρακτορείο Bloomberg. "Αλλά", με τα λόγια του Κεες Ααρτς, καθηγητή πολιτικών επιστημών στο πανεπιστήμιο του Τβέντε, "όταν κάνουμε το τελικό άθροισμα... αυτά τα οποία έγιναν θα βοηθήσουν ξεκάθαρα τον Βίλντερς. Δεν ήταν πολύ ορατός στη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας... Αλλά τώρα στο τέλος είναι το δικό του βασικό θέμα αυτό που διακυβεύεται..."

 

Η κυβέρνηση του Ερντογάν απάντησε με ένα μείγμα από καταγγελίες, βρισιές και απειλές στις απαγορεύσεις της Ολλανδικής κυβέρνησης. Οπαδοί του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) οργάνωσαν συλλαλητήρια έξω από τις πρεσβείες και τα προξενεία της Ολλανδίας στην Άγκυρα και την Κωνσταντινούπολη. Από τη Γαλλία ο Τσαβούσογλου (η Γαλλική κυβέρνηση δεν του απαγόρευσε να μιλήσει σε μια αντίστοιχη προεκλογική συγκέντρωση) αποκάλεσε την Ολλανδία "πρωτεύουσα του φασισμού". 

 

Στην πραγματικότητα, όμως, οι απαγορεύσεις λειτουργούν υπέρ και όχι ενάντια στον Ερντογάν: το ρατσιστικό παραλήρημα της Δύσης του δίνει τη δυνατότητα να εμφανίζεται σαν ο εγγυητής της εθνικής ενότητας -που απειλείται. Και ο εγγυητής πρέπει να είναι ισχυρός. Με το νέο σύνταγμα η Τουρκία θα μετατραπεί από "κοινοβουλευτική δημοκρατία" σε "προεδρική δημοκρατία". Η εκτελεστική εξουσία θα συγκεντρωθεί στα χέρια του προέδρου. Η θέση του πρωθυπουργού θα καταργηθεί και οι υπουργοί θα διορίζονται, θα παύονται και θα λογοδοτούν στον πρόεδρο και όχι στη Βουλή. "Θα έχουμε μόνο ισχυρές ηγεσίες από εδώ και πέρα" όπως έλεγε χαρακτηριστικά στους δημοσιογράφους πριν μερικές ημέρες ο Μπιναλί Γιλντιρίμ, ο σημερινός πρωθυπουργός της Τουρκίας. Διόλου περίεργο, το μοναδικό κόμμα (εκτός από το AKP, το κόμμα του Ερντογάν) που υποστηρίζει την συνταγματική μεταρρύθμιση είναι το MHP, το φασιστικό κόμμα των "Γκρίζων Λύκων". 

 

Οι απαγορεύσεις που επέβαλε η Ολλανδία με τις πλάτες της ΕΕ ανάγκασαν όλα σχεδόν τα κόμματα της αντιπολίτευσης στην Τουρκία να υποστηρίξουν την κυβέρνηση. Ο ηγέτης του Κεμαλικού - Σοσιαλδημοκρατικού CHP ζήτησε τη διακοπή των διπλωματικών σχέσεων με την Ολλανδία. "Κοινό μας καθήκον", είπε μιλώντας στην εφημερίδα Hurriyet, "είναι να υπερασπιστούμε το εθνικό συμφέρον της Τουρκίας".

 

Όλες σχεδόν οι κυβερνήσεις της Ευρώπης έτρεξαν να καταδικάσουν τις "εμπρηστικές δηλώσεις" των αξιωματούχων της κυβέρνησης της Τουρκίας που έκαναν λόγο για "φασιστικά υπολείμματα" στην Ολλανδία. Αλλά φρόντισαν από τώρα να ξεκαθαρίσουν ότι οι καταγγελίες θα μείνουν σε φραστικό επίπεδο. "Καλώ όλα τα μέλη του ΝΑΤΟ να δείχνουν σεβασμό το ένα για το άλλο και να αποκλιμακώσουν την ένταση", δήλωσε ο Γιενς Στολτενμπέργκ, ο γραμματέας της συμμαχίας. "Η παρουσία του ΝΑΤΟ στην Τουρκία είναι καλή και για την Τουρκία και την υπόλοιπη Ευρώπη. Τα συμφέροντά μας είναι κοινά".

 

 

Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει "αναθέσει", με τη διαβόητη συμφωνία, την αναχαίτιση των "προσφυγικών ροών" στην Τουρκία. Η συμφωνία αυτή δεν τέθηκε, παρά την αντιπαράθεση, ούτε λεπτό σε αμφισβήτηση. Η Ευρώπη μπορεί να απαγορεύει στους εκπροσώπους της τουρκικής κυβέρνησης να κάνουν πολιτικές συγκεντρώσεις υπέρ του νέου συντάγματος στο έδαφός της. Και να καταγγέλλει ξανά και ξανά την Τουρκία για την "παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων". Αλλά αυτό δεν σημαίνει ούτε ότι είναι αντίθετη στον αυταρχισμό της συνταγματικής μεταρρύθμισης του Ερντογάν ούτε, φυσικά, ότι νοιάζεται για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Ίσα-ίσα: όσο πιο ισχυρή, πιο αυταρχική και πιο ανεξέλεγκτη γίνεται η τουρκική κυβέρνηση, τόσο καλύτερα θα μπορεί να επιτελεί την αποστολή του συνοριοφύλακα της ΕΕ που της έχουν αναθέσει... 

 

Δημοσιεύτηκε στην Εργατική Αλληλεγγύη, 15.03.17