Μαρία Μπικάκη

Προϋπολογισμοί εντός μνημονίων, ελαστική εργασία και ΕΣΠΑ

Το ΚΚΕ ανακοίνωσε τους υποψήφιους δημάρχους του και ήδη οργανώνει κομματικές συγκεντρώσεις υποστήριξης των ψηφοδελτίων της Λαϊκής Συσπείρωσης. Διεκδικεί την ψήφο με αναφορές κυρίως στη συνέπεια, τους αγώνες και τη δράση του ΚΚΕ, ωστόσο, παρουσιάζει ως παραδείγματα τους δήμους Χαϊδαρίου, Καισαριανής, Πετρούπολης και Πάτρας. Τι έγινε στην πραγματικότητα σε αυτούς τους δήμους;

Οπωσδήποτε, δεν απαξιώνουμε θετικά μέτρα και ενέργειες συμβολικής σημασίας, όπως η πορεία κατά της ανεργίας που οργάνωσε ο δήμος Πάτρας, καθώς και τις δηλώσεις των δημοτικών αρχών κατά των μνημονίων, της κυβέρνησης, του ΝΑΤΟ, της ΕΕ, της ελαστικής εργασίας, του Κλεισθένη και υποστήριξης εργατικών αγώνων. Ας δούμε, ωστόσο, τις πραγματικές διαστάσεις των μέτρων που προβάλλονται ως φιλολαϊκά, ή άλλες πλευρές πολιτικών που εφαρμόζονται και μένουν αθέατες, σε συνέχεια προηγούμενων άρθρων στο Πριν (Κατακτήσεις επιβάλλονται με ρήξη και όχι με διαχείριση και Δήμαρχοι και περιφερειάρχες του ΣΥΡΙΖΑ )

Για τα εργατικά ζητήματα, παρά τις δηλώσεις αντίθεσης στην ελαστική εργασία και την καταψήφιση προσλήψεων με προσωρινές συμβάσεις σε δήμους που οι παρατάξεις του ΚΚΕ είναι αντιπολίτευση, βλέπουμε κατά κόρον τέτοιες προσλήψεις, από τις δημοτικές αρχές του κόμματος. Αποτέλεσμα, συμβάλλουν στην εδραίωση και επέκταση της ελαστικής εργασίας και εμφανίζεται ότι και οι κομμουνιστές άλλα λένε σαν αντιπολίτευση και άλλα κάνουν σαν εξουσία, δίνουν άλλοθι στο ΣΥΡΙΖΑ που και ασκεί αντιλαϊκή πολιτική επικαλούμενος και αυτός τις δεσμεύσεις των μνημονίων. Ο δήμος Πάτρας ανταμείβεται για αυτή τη στάση με απορρόφηση που έφτασε μέχρι και του 14% των 8μηνιτών των δήμων όλης της χώρας (το 2017 πήρε 993). Έτσι, ο αριθμός των προσωρινών εργαζόμενων αποτελεί το 60% του αριθμού των εργαζόμενων στο δήμο.

Στο δήμο Καισαριανής, επίσης, κάνει χρήση ελαστικής-υπαμειβόμενης εργασίας. Ήδη, έχουν χρησιμοποιηθεί 600 εργαζόμενοι με συμβάσεις για 2, 5, 8 μήνες, που στη συνέχεια απολύονται. Το ίδιο συμβαίνει και στους άλλους δήμους.

Ως φιλεργατική στάση προβάλλεται και η συμμόρφωση με τις αποφάσεις των δικαστηρίων, πράξη που επιβάλλεται για οποιοδήποτε εργοδότη, και η μη προσφυγή στην έφεσή τους. Δηλώνει ο δήμαρχος Χαϊδαρίου «η δημοτική αρχή Χαϊδαρίου στηρίζει σταθερά τα δίκαια αιτήματα των εργαζόμενων και το έχει αποδείξει έμπρακτα τα προηγούμενα χρόνια με τη στάση της, αφού έχει αποπληρώσει όλες τις αποφάσεις δικαστηρίων που δικαιώνουν τους εργαζόμενους ακόμα και πρωτόδικες».

Είναι χαρακτηριστικό για τη συνολική πολιτική στα εργασιακά θέματα, ότι ο δήμος Πάτρας σε μελέτη του ΚΕΦΙΜ κατατάσσεται έκτος ως προς τη μεγαλύτερη εξοικονόμηση στο κόστος προσωπικού από όλους τους μεγάλους αστικούς δήμους της χώρας.

Για τα δημοτικά τέλη προβάλλονται ως επίτευγμα μειώσεις ή απαλλαγές για φτωχά νοικοκυριά. Στην Πάτρα ο Πελετίδης δηλώνει ότι επωφελήθηκαν 6.000 οικογένειες με μειώσεις 50% ή πλήρεις απαλλαγές. Αλλά, αντίστοιχα μέτρα ισχύουν για τα δημοτικά τέλη (κεφαλικά τέλη που δεν λαμβάνουν υπόψη εισόδημα, αξία κατοικίας, όροφο, παλαιότητα κλπ), με βάση πρόβλεψη του νόμου, και σε μια σειρά άλλους δήμους με συντηρητική δημοτική εξουσία. Στην Πάτρα, ωστόσο, το ύψος τους για κατοικίες είναι 1,70 ευρώ/τ.μ., όταν σε δήμους με συστημικές αρχές είναι χαμηλότερα (π.χ. Ίλιον 1,25 ευρώ/τ.μ., Ηλιούπολη 1,42 ευρώ/τ.μ., Αγ. Δημήτριος 1,14 ευρώ/τ.μ., κ.α.).

Όσο για τον οικονομικό προσανατολισμό όλοι οι δήμαρχοι, και του ΚΚΕ, συντάσσουν τους προϋπολογισμούς με βάση τους μνημονιακούς κανόνες και τους υποβάλλουν για έγκριση στο Παρατηρητήριο. Με τη μείωση των κεντρικών πόρων συμμορφώνονται στη χρησιμοποίηση των επιλεκτικών χρηματοδοτήσεων των ΕΣΠΑ, με τις συγκεκριμένες προδιαγραφές και με την περιορισμένη διάρκεια χρήσης του, που στοχεύουν στην υποκατάσταση των δωρεάν κοινωνικών υπηρεσιών. Χαρακτηριστικό η από κοινού σύμπραξή των δήμων Καισαριανής (ΚΚΕ) και Βύρωνα (ΣΥΡΙΖΑ) για την λειτουργία του προγράμματος «Στέγαση και Επανένταξη» με ΕΣΠΑ με την αντίστοιχη διαφήμιση-προβολή της ΕΕ. Προβάλλουν συχνά ότι τα έργα γίνονται με μικρό κόστος και με τους εργαζόμενους των ίδιων των δήμων κατά κύριο λόγο. Τα αυτονόητα στη διαχείριση του δημόσιου χρήματος για εξασφάλιση χαμηλών τιμών σε αναθέσεις έργων, φαντάζουν άθλος, σε ένα γενικότερο περιβάλλον διασπάθισης, ρεμούλας και υπερτιμολογήσεων. Όμως, αυτές οι δημοτικές αρχές με την οικονομική τους πολιτική δεν αντιστάθμισαν την συνολική οικονομική πολιτική των κυβερνήσεων, δεν έσπασαν το οικονομικό πλαίσιο της με ρήγματα στους ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς. Το επιχείρημα «δεν μπορώ να κάνω αλλιώς, λόγω νομικού πλαισίου», πώς συγκρούεται με το «δεν μπορώ να κάνω αλλιώς» της κυβέρνησης λόγω Ε.Ε. και μνημονίων;

Όσον αφορά την κοινωνική πολιτική στο δήμο Πάτρας, έγιναν πράγματι νέοι παιδικοί σταθμοί, αλλά δεν έχουν καλυφτεί όλες οι ανάγκες, όπως βέβαια συμβαίνει και σε άλλους δήμους της χώρας. Λειτούργησαν δωρεάν παιδικές κατασκηνώσεις, όπως και σε άλλους δήμους. Τα δωρεάν φροντιστήρια για τις οικονομικά αδύναμες οικογένειες πραγματοποιούνται σε συνεργασία με το Σύλλογο Ιδιοκτητών Κέντρων Ξένων Γλωσσών, δηλαδή την εργοδοτική ένωση, εξασφαλίζοντας την προβολή των επιχειρήσεων με όρους «κοινωνικού» μάρκετινγκ. Να μην παραβλέψουμε ότι υποστήριξη με δωρεάν μαθήματα είναι γνωστό, ότι από τις αρχές της κρίσης παρέχουν αρκετές συλλογικότητες γειτονιών και σύλλογοι εκπαιδευτικών, χωρίς εκδουλεύσεις σε φροντιστηριάρχες, παρά το δεν έχουν υποδομές και μηχανισμούς και χωρίς προϋπόθεση προσκόμισης εκκαθαριστικού εφορίας.

Τα συσσίτια στους άπορους λειτουργούν με την γνωστή λογική για στήριξη όσων πλήττονται από ακραία φτώχεια, όπως και σε μια σειρά άλλους δήμους. Προγράμματα ευκαιριακά και στοχευμένης κατεύθυνσης για να υποκαθιστούν δωρεάν κοινωνικές υπηρεσίες που συρρικνώνονται, όπως με τα voucher για τους παιδικούς σταθμούς.

Ενώ, η προβαλλόμενη διαγραφή χρεών φτωχών προς το δήμο έγινε, όταν επιβαρύνθηκαν κάτοικοι και με κλήσεις αφού γέμισε το κέντρο της πόλης με παρκόμετρα και ενώ δεν υπάρχει δωρεάν δημοτική συγκοινωνία.

Για τους δημόσιους χώρους, διαφημίζεται η ανάπλαση μέρους του παραλιακού μετώπου της Πάτρας (το μεγαλύτερο συνεχίζει με βιομηχανικές-εμπορικές χρήσεις και όχι για τις ανάγκες αναψυχής των κατοίκων) παρότι αναπλάσεις γίνονται και από άλλους δημάρχους. Τα όποια αποσπασματικά μέτρα για τους χώρους είναι ελάχιστα, δεν συνιστούν συνολικά μια άλλη πολιτική, κινούνται στο μνημονιακό πλαίσιο, χωρίς να θίγεται η κατεύθυνση των αστικών αναδιαρθρώσεων για τη εμπορευματοποίηση των δημόσιων χώρων. Πρακτικά προχωρούν βασικές αναδιαρθρώσεις στο χώρο σε «σιωπηρή» συμφωνία με τον περιφερειάρχη Κατσιφάρα, όπως το σχέδιο μετατροπής του ιστορικού κέντρου της πόλης με ριζικές αλλαγές στο κυκλοφοριακό σε «Οpen Μall» -στο πλαίσιο των έξυπνων πόλεων- σε όφελος των επιχειρηματιών στο εμπόριο.

Παράλληλα, στην καθαριότητα ο Δήμος Πάτρας είναι από τους ελάχιστους, όπου η αποκομιδή των κάδων της ανακύκλωσης γίνεται από ιδιώτες, μέσω σύμβασης του Δήμου με την ΕΕΑΑ και ανάθεσης από αυτήν σε εργολάβο. Ο Πελετίδης έτσι βρήκε την κατάσταση και έτσι την άφησε, παρά την αρχική του δήλωση ότι θα την αλλάξει. Επίσης, η λειτουργία του Κέντρου Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών της Πάτρας, παρέμεινε στην ΕΕΑΑ και σε ιδιώτη εργολάβο της, , μέσω σχετικής υπογραφής νέας σύμβασης μεταξύ Δήμου Πάτρας και ΕΕΑΑ, χωρίς να περάσει στην ευθύνη του Δήμου.

ΤΟ ΚΥΡΙΟ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΚΙΝΗΜΑ

Δεν αρκεί ένας τίμιος δήμαρχος, που καταγγέλλει

Δεν συγκρούστηκαν με την αστική νομιμότητα, δεν διακινδύνευσαν απειθαρχία στις εντολές των Βρυξελλών και το θεσμικό πλαίσιο Καλλικράτη-Κλεισθένη

Με βάση την εμπειρία και το πραγματικό έργο τους δεν είναι βάσιμος ο ισχυρισμός ότι οι υπάρχοντες «κόκκινοι» δήμοι αποτελούν υποδείγματα. Δεν άσκησαν μια πολιτική που μπορεί να χαρακτηριστεί συνολικά φιλολαϊκή. Δεν συγκρούστηκαν με την αστική νομιμότητα, δεν διακινδύνευσαν απειθαρχία στις εντολές των Βρυξελλών και το θεσμικό πλαίσιο Καλλικράτη-Κλεισθένη. Δεν αποτέλεσαν μετερίζια για να εμποδίσουν αυταρχικά μέτρα, όπως οι βίαιες επιχειρήσεις των ΜΑΤ για την απομάκρυνση προσφύγων και μεταναστών από το εργοστάσιο του Λαδόπουλου. Τελικά, κινήθηκαν «εντός» και διαχειρίστηκαν με «χρηστό» τρόπο τις μνημονιακές δεσμεύσεις.

Η κριτική δεν έχει να κάνει με τα πρόσωπα των δημάρχων ή τις προθέσεις τους. Αλλά δεν αρκεί για την κομμουνιστική Αριστερά να περιορίζει τον πήχη σε ένα πιο τίμιο και καλύτερο διαχεριστή δήμαρχο, στη γενικόλογη καταγγελία της κυβέρνησης, τις δηλώσεις στήριξης των λαϊκών αναγκών και τα αποσπασματικά μέτρα. Αυτά δεν μπορούν να ικανοποιήσουν με ουσιαστικό τρόπο τις εργατικές διεκδικήσεις, όπως για παράδειγμα την κατάργηση της ελαστικής εργασίας. Το εργατικό αίτημα για την κατάργησή της ελαστικής εργασίας όχι μόνο δεν απόκτησε μεγαλύτερη βαρύτητα και αποτελεσματικότητα, επειδή προβάλλεται από αρχές «κρατικών υπηρεσιών» (έκφραση του Πελετίδη για την τοπική διοίκηση), αντί από το κίνημα, αλλά αντίθετα υπονομεύεται, αφού στην πράξη οι δημοτικές αρχές του ΚΚΕ «νομιμοποιούν» την ελαστική εργασία.

Προφανώς και ισχύει, όπως αναφέραμε και στα 2 προηγούμενα σχετικά άρθρα, ότι το μνημονικό καθεστώς και το θεσμικό πλαίσιο του Καλλικράτη και του Κλεισθένη Ι δεν αφήνουν ιδιαίτερα περιθώρια λειτουργίας των δήμων έξω από τις συγκεκριμένες πολιτικές της κεντρικής κυβέρνησης, τους δημοσιονομικούς περιορισμούς και τις κατευθύνσεις της Ε.Ε., χωρίς κυρώσεις που φτάνουν μέχρι την έκπτωση από την εκλεγμένη θέση και ποινικές ευθύνες. Και σε αυτό το θέμα αναφέρονται συχνά και οι δημοτικές αρχές του ΚΚΕ για να εξηγήσουν τις χαμηλές τους δυνατότητες. Όμως, ο περιορισμός στη διαχείριση αυτών των πολιτικών και την εφαρμογή αυτών των κατευθύνσεων, χωρίς υπέρβαση των ορίων τους, προκειμένου να μην υποστούν κυρώσεις και να διατηρήσουν το δημαρχιακό θώκο δεν συμβάλλει ως υπόδειγμα στάσης ρήξης και σύγκρουσης με τις αστικές πολιτικές και το σύστημα.

Η «θεοποίηση» των συγκεκριμένων μοντέλων διαχείρισης ενισχύει τις λογικές ανάθεσης στις δημοτικές αρχές και αφοπλίζει το κίνημα. Δημοσιεύματα περί δήμων-υποδειγμάτων, τα κλισέ «καλού/κακού» δημάρχου, οι προσχωρήσεις, η πολιτική ουράς και τα καλέσματα από κάποιες δυνάμεις για άκριτη στήριξη της πολιτικής που ασκήθηκε σε αυτούς τους δήμους υποτιμούν την ανάγκη αντιπολίτευσης από εργατική-λαϊκή σκοπιά και της ανάγκης συγκρότησης μιας αριστερής, ανατρεπτικής, αντιδιαχεριστικής, αντικαπτιταλιστικής παρέμβασης. Η ύπαρξη αυτής της παρέμβασης είναι ο καθοριστικός παράγοντας ενίσχυσης των συλλογικοτήτων αγώνα και της ανάπτυξης κινήματος στις πόλεις και τα χωριά, και από αυτά κρίνεται η δυνατότητα καθυστερήσεων και απόκρουσης αντιλαϊκών πολιτικών και επιβολής κατακτήσεων στο επίπεδο άσκησης της πολιτικής Δήμων και Περιφερειών.

Απαιτείται εμπιστοσύνη στις δυνατότητες του ανασυγκροτημένου ταξικού κινήματος για να αποκρούει αντιλαϊκές πολιτικές και να κατακτά νίκες.

Η αντικαπιταλιστική κομμουνιστική Αριστερά παρεμβαίνει στη μάχη των τοπικών εκλογών για να ανοίξουν νέοι ορίζοντες και δεν καλλιεργεί μειωμένες προσδοκίες. Επιδιώκει από τις κινήσεις δήμων και περιφερειών να στηριχτεί το «απ’ έξω» και να εκφραστούν μέσα στα δημοτικά και περιφερειακά συμβούλια οι ανάγκες της εργατικής τάξης και των φτωχών λαϊκών στρωμάτων σε αντιπολίτευση με τις τοπικές εξουσίες, σε σύγκρουση με τη συνδιαχείριση της μιζέριας, τις νόρμες και τους νόμους του συστήματος, κόντρα στην ηττοπάθεια. Γιατί μπορούμε να ανατρέψουμε τον καπιταλιστικό μονόδρομο με επιμονή στην απελευθερωτική προοπτική.