Ο τρόπος εκλογής στα όργανα, είτε στην Συνδιάσκεψη είτε στο ΠΣΟ και την ΚΣΕ, αποτελεί κρίσιμο δείκτη δημοκρατίας του αντικαπιταλιστικού μετώπου που χτίζουμε. Η ΑΝΤΑΡΣΥΑ κατόρθωσε να κάνει ένα ποιοτικό άλμα σε σχέση με προγενέστερα μέτωπα της επαναστατικής και αντικαπιταλιστικής Αριστεράς: θεσμοθέτησε την ατομική ιδιότητα του μέλους για όλους (οργανωμένους σε συλλογικότητες και ανένταχτους) και καθιέρωσε την αρχή “ένα μέλος μία ψήφος”. Όμως το σύστημα εκλογής της ενιαίας λίστας φαλκιδεύει την αρχή “ένα μέλος μία ψήφος”. Στην πραγματικότητα, η ψήφος ενός μέλους της ΑΝΤΑΡΣΥΑ που είναι ταυτόχρονα μέλος μιας από τις μεγαλύτερες οργανώσεις που τη συναπαρτίζουν μετράει περισσότερο από την ψήφο ενός ανένταχτου ή ενός μέλους μιας από τις μικρότερες οργανώσεις. Συμβαίνει δηλαδή μέσα στην ΑΝΤΑΡΣΥΑ αυτό για το οποίο κατηγορούμε το αστικό πολιτικό σύστημα με το παράνομο όριο του 3% των εθνικών κοινοβουλευτικών εκλογών, που κάνει την ψήφο κάποιου που επιλέγει ΑΝΤΑΡΣΥΑ να αξίζει λιγότερο από την ψήφο κάποιου που επιλέγει (για παράδειγμα) ΣΥΡΙΖΑ.

Την έχουμε αυτή την εμπειρία; Προφανώς και την έχουμε.

Τόσο στην πρώτη όσο και στη δεύτερη Συνδιάσκεψη της ΑΝΤΑΡΣΥΑ, η χρήση αποκλειστικά ενιαίας λίστας με σταυρούς στο 25% των εκλέξιμων θέσεων του οργάνου σήμανε τον αποκλεισμό μικρότερων οργανώσεων ή ανένταχτων που δεν επιθυμούσαν να ενταχτούν στα “μπλοκ” ψήφων των μεγαλύτερων οργανώσεων. Οι κυκλικές σταυροδοσίες των μεγαλύτερων οργανώσεων σήμαναν ότι, για να έχει κάποιος την πιθανότητα να εκλεγεί, έπρεπε να διαθέτει τουλάχιστον 130 ψήφους συνέδρων (δεν επιλέγω τον αριθμό τυχαία, είναι ο αριθμός ψήφων που έλαβε ο πρώτος επιλαχών στις εκλογές για το ΠΣΟ της προηγούμενης Συνδιάσκεψής μας).

Για να το καταλάβουμε καλύτερα, ας πάρουμε το ενδεχόμενο μιας ανένταχτης συντρόφισσας που θέλει να συμμετέχει στο Συνέδριο και να εκλεγεί στο ΠΣΟ. Με την απλή αναλογική, θα χρειαζόταν τη στήριξη άλλων δύο συντρόφων/ισσών της τοπικής συνέλευσης, προκειμένου να εκλεγεί στο Συνέδριο. Και στο ίδιο το Συνέδριο, πάλι με την απλή αναλογική, θα χρειαζόταν να βρει άλλα 12 άτομα, προκειμένου συλλογικά να έχουν αντιπροσώπευση στο ΠΣΟ με την ίδια ως μέλος του. Το μέτρο εκλογης στο ΠΣΟ με την απλή αναλογική είναι (1000 σύνεδροι / 80 θέσεις ΠΣΟ = ) 12,5 ψήφοι. Με το ισχύον σύστημα, η ίδια συντρόφισσα θα έπρεπε αναγκαστικά να ενταχτεί στη σταυροδοσία μιας εκ των μεγαλύτερων οργανώσεων, αφού μόνο τότε θα μπορούσε να υπερβεί το μπλοκ ψήφων μιας εκ των “άτυπων” λιστών. Πρόκειται κατ' ουσίαν για ένα πλαφόν, σαν το 3% των εθνικών κοινοβουλευτικών εκλογών, μόνο που α. το δικό μας πλαφόν είναι κατά πολύ μεγαλύτερο (τουλάχιστον 10%) και β. το δικό μας πλαφόν είναι κινητό, εξαρτάται δηλαδή από τον αριθμό των διακινούμενων λιστών των μεγαλύτερων οργανώσεων.

Δυστυχώς, δεν είναι απλά ένα άτομο που μπορεί να πέσει θύμα του συστήματος της ενιαίας λίστας (που μόνο ενιαία δεν είναι...), αλλά και ολόκληρες οργανωμένες συλλογικότητες και πλατφόρμες. Με το υπάρχον σύστημα, ακόμα και μία οργάνωση με 300 μέλη και 100 εκλεγμένους συνέδρους διατρέχει τον κίνδυνο να μην εκλέξει ΚΑΝΕΝΑΝ σύντροφο ή συντρόφισσα στο ΠΣΟ, εξαρτώμενη πλήρως από τον σχεδιασμό των μεγαλύτερων οργανώσεων εντός ΑΝΤΑΡΣΥΑ. Αντιλαμβανόμαστε όλοι τι συνέπειες έχει αυτό όχι μόνο για τη δημοκρατία εντός της ΑΝΤΑΡΣΥΑ, αλλά και για την ελκτικότητα του μετώπου μας σε οργανωμένες δυνάμεις που κοιτάζουν προς την πλευρά μας και τις οποίες ενδεχομένως θα καλέσουμε σε συνεργασία ή σε ένταξη στο μέτωπο, την ίδια στιγμή που η δυνατότητά τους να εκλέξουν μέλη τους στα όργανα θα εξαρτάται αποκλειστικά από την διάθεση και τους σχεδιασμούς μας...

Ποιά είναι τα αντεπιχειρήματα που ακούγονται ενάντια στην πρόταση της απλής αναλογικής;

α. “Δεν έχουν υπάρξει ποτέ αποκλεισμοί”, είπε ένας σύντροφος στη δική μου τοπική συνέλευση. Πρόκειται για ισχυρισμό που δεν στέκει, για όποιον γνωρίζει στοιχειωδώς την ιστορία των δύο προηγούμενων Συνδιασκέψεων. Μάλιστα, η δεύτερη Συνδιάσκεψη επισήμανε τα προβλήματα του συστήματος της ενιαίας λίστας και έδωσε στο ΠΣΟ πολιτική κατεύθυνση για αναλογικότερο εκλογικό σύστημα. Όντως, σε συνεδρίασή του τον Νοέμβρη του 2014, το ΠΣΟ αποφάσισε κατά πλειοψηφία την καθιέρωση της απλής αναλογικής (συγκρότηση πλατφορμών και αναλογική τους εκπροσώπηση στα όργανα), υλοποιώντας έτσι την απόφαση της Συνδιάσκεψης. Ωστόσο, σε μεταγενέστερη συνεδρίαση του ΠΣΟ, η απόφαση αυτή ανατράπηκε, με τον τρόπο που απεικονίζεται στις Θέσεις για την τρίτη Συνδιάσκεψη.

β. “Με την απλή αναλογική τιμαροποιείται η ΑΝΤΑΡΣΥΑ, μετατρέπεται σε συνδικάτο, κλπ”. Πρόκειται για ανειλικρινη ισχυρισμό. Η διαφορά ανάμεσα στην ενιαία λίστα και τις πλατφόρμες με απλή αναλογική δεν είναι το αν υπάρχουν χωριστά μπλοκ ψήφων ή όχι. Αυτά υπάρχουν ούτως ή άλλως, με δεδομένο ότι υπάρχουν οργανωμένες συλλογικότητες στην ΑΝΤΑΡΣΥΑ. Η διαφορά έγκειται στο ότι με το σύστημα της ενιαίας λίστας, οι μεγαλύτερες οργανώσεις μπορούν να κλέψουν τις ψήφους των μικρότερων οργανώσεων και των ανένταχτων (αυτών τουλάχιστον που δεν θέλουν να είναι συνεργαζόμενοι με κάποια μεγαλύτερη συνιστώσα).

γ. “Η μείωση των σταυρών από το 25% στο 15% των θέσεων του οργάνου θεραπεύει τα προβλήματα που παρατηρήθηκαν”. Ουδέν ψευδέστερον: απλούστατα οι διανεμόμενες “άτυπες” λίστες θα είναι περισσότερες. Η δυνατότητα ελέγχου των τελικών αποτελεσμάτων από τις οργανώσεις με τα μεγαλύτερα μπλοκ ψήφων παραμένει ακέραια. Μάλιστα, για να είμαστε απολύτως ειλικρινείς, η μείωση των σταυρών αποδυναμώνει το μοναδικό θετικό στοιχείο της ενιαίας λίστας: έχοντας στη διάθεσή του πολλούς σταυρούς (πχ. 20) ένας σύνεδρος μπορεί τουλάχιστον να δώσει την ψήφο του και σε κάποιους εκτός της αυστηρής πολιτικής/κομματικής του προτίμησης. Με τη μείωση των σταυρών που θα έχει στη διάθεσή του ο κάθε σύνεδρος (από 20 σε 12 αν μιλάμε για τις εκλογές για το ΠΣΟ), η δυνατότητα αυτή ψαλιδίζεται σημαντικά. Οπότε η μείωση κανένα ουσιαστικά θετικό αποτέλεσμα δεν επιφέρει.

δ. “Η απόφαση των Θέσεων ικανοποιεί το αίτημα της απλής αναλογικής”. Αυτή είναι η τοποθέτηση που έγινε (τουλάχιστον στη δική μου τοπική) από τους συντρόφους της ΑΡΙΣ. Για το λόγο αυτό, από την πλευρά των συντρόφων του ΣΕΚ καλέσαμε τους συντρόφους του ΝΑΡ να τοποθετηθούν δημόσια και υπεύθυνα: τι ακριβώς λένε οι Θέσεις του οργανωτικού; Καθιερώνουν την δυνατότητα συγκρότησης πλατφόρμας και συστήματος απλής αναλογικής ή διατυπώνουν μια κατεύθυνση σε περίπτωση καταψήφισης της ενιαίας λίστας; Δυστυχώς, οι σύντροφοι του ΝΑΡ δεν ανταποκρίθηκαν στην έκκλησή μας. Ο κίνδυνος είναι ότι τα μέλη της ΑΝΤΑΡΣΥΑ πηγαίνουν στη Συνδιάσκεψη χωρίς να γνωρίζουν τι ακριβώς ψηφίζουν και ότι η απόφαση θα είναι ένας ακόμα “δελφικός χρησμός” σαν κι αυτούς στους οποίους δυστυχώς είμαστε συνηθισμένοι, με κόστος ατελείωτες ανθρωποώρες προκειμένου να αποφασίσουμε τι τελικά... ψηφίσαμε.

ε. “Οι πλατφόρμες και η απλή αναλογική στερούν τη δυνατότητα ψήφου σε άτομα που είναι σε άλλη πλατφόρμα”. Η αντίρρηση αυτή έχει νόημα μονάχα στο βαθμό που εξασφαλιστεί η ισότητα της ψήφου όλων των μελών της ΑΝΤΑΡΣΥΑ, ειδάλλως ειναι υποκριτική. Μόνο αν καθιερωθεί το δικαίωμα κάθε συντροφου και συλλογικότητας να συγκροτεί πλατφόρμα και ψηφοδέλτιο που θα εκπροσωπηθεί στα όργανα απολύτως αναλογικά, μπορεί στη συνέχεια να αντιμετωπιστεί το ζήτημα των σταυρών, της δυνατότητας πολλαπλών επιλογών, κλπ.

Είναι αντιληπτό τέλος ότι η διατήρηση της ενιαίας λίστας ως εκλογικού συστήματος, με την προτεινόμενη καθιέρωση εκλογής της ΚΣΕ από το ΠΣΟ, δίνει τη δυνατότητα απόλυτου ελέγχου των οργάνων της ΑΝΤΑΡΣΥΑ από μια οργάνωση που έχει έστω και τη σχετική πλειοψηφία των συνέδρων: με διαδοχικές ψηφοφορίες (τοπικές επιτροπές -> σύνεδροι -> ΠΣΟ -> ΚΣΕ) μια σχετική πλειοψηφία του 40% μπορεί, αν το επιθυμεί, να ελέγξει το 70% της ΚΣΕ.

Το ζήτημα δεν είναι να προβλέψουμε αν κάποια οργάνωση, εν προκειμένω η εκάστοτε μεγαλύτερη, θα κάνει χρήση αυτής της δυνατότητας. Είμαστε όλες και όλοι μας στο ίδιο μέτωπο, κάνοντας την επιλογή να χτίζουμε μαζί την αντικαπιταλιστική Αριστερά που χρειάζεται η εποχή μας. Κομμάτι αυτής της προσπάθειας είναι ένα απόθεμα συντροφικότητας στις σχέσεις μας, για το οποίο πρέπει διαρκώς να παλεύουμε. Η καθιέρωση της πραγματικής ισοψηφίας όλων των μελών και των απόψεων στο εσωτερικό της ΑΝΤΑΡΣΥΑ όχι μόνο δεν θα βλάψει, αλλά θα ωφελήσει αυτή τη συντροφικότητα που είναι αναγκαίο να οικοδομήσουμε.