• Κυρ, 28/02/2016 - 16:30
Οι θέσεις της Ομάδας Φύλου και Σεξουαλικότητας εν όψει της 3ης συνδιάσκεψης της ΑΝΤΑΡΣΥΑ

Η παράδοση του ΛΟΑΤΚΙ+[1] κινήματος: ιστορικές και θεωρητικές αναφορές

 

Η αριστερά έχει μια περήφανη ιστορία αγώνων και αντίστασης στην καταπίεση ήδη από τα τέλη του 19ου αιώνα και την δίκη του Όσκαρ Ουάιλντ, όταν η Β' Διεθνής υπερασπίστηκε σθεναρά τον συγγραφέα. Η Κλάρα Τσέτκιν επίσης ασχολήθηκε ενεργά με τους αγώνες των γυναικών αλλά και με τις πολιτικές αντιπαραθέσεις της περιόδου. Η κριτική στήριξή της προς τις σουφραζέτες και το αίτημα ψήφου τους έγινε μέσα από μία ταξική οπτική, διαφοροποιημένη από τις αστικές πολιτικές, με στόχο να ενισχυθούν οι εργαζόμενες γυναίκες.[2]

Σημαντικές υπήρξαν οι εξελίξεις που προκάλεσε η Ρωσική Επανάσταση του 1917. Στην Σοβιετική Ένωση μέχρι την δεκαετία του 1930, εκτός από τις ριζοσπαστικές τομές στην πολιτική και την οικονομία, επιχειρήθηκαν και νέα μοντέλα διαχείρισης της οικογενειακής ζωής, ώστε να ανταποκριθούν στην ποικιλομορφία των σεξουαλικών σχέσεων. Σε μια κοινωνία που υποτίθεται ότι ήταν πιο πίσω από τις δυτικοευρωπαϊκές,[3] πάρθηκαν μια σειρά από επαναστατικά για την εποχή μέτρα, όπως η αποποινικοποίηση της ομοερωτικής πράξης (γνωστής και ως σοδομισμός), της μοιχείας και της αιμομιξίας. 

Συγχρόνως, καθιερώθηκε το αυτόματο διαζύγιο (με την αίτηση του ενός από τα δύο μέλη), καθώς και οι ελεύθερες και δωρεάν αμβλώσεις. Θεσμοθετήθηκε ο πολιτικός γάμος ανάμεσα όχι μόνο σε άτομα του ίδιου φύλου, αλλά και ανεξαρτήτως αριθμού των συμμετεχόντων σε αυτόν.[4] Υπάρχουν ακόμα και καταγεγραμμένα παραδείγματα επεμβάσεων επαναπροσδιορισμού φύλου κατά την δεκαετία του ’20.[5]

Στα πλαίσια της Επανάστασης περιορίστηκαν δραστικά οι εξουσίες της Εκκλησίας, καταργήθηκε με διατάγματα η πατριαρχική εξουσία μέσα στην οικογένεια και δόθηκε στις γυναίκες η δυνατότητα οικονομικής ανεξαρτησίας και σεξουαλικού αυτοπροσδιορισμού. Παράλληλα, καθιερώθηκαν κοινόχρηστες κουζίνες και κέντρα φροντίδας των παιδιών με σκοπό τον απεγκλωβισμό της γυναίκας από τον οικιακό χώρο. 

Οι Μπολσεβίκοι ενθάρρυναν κινήσεις χειραφέτησης σε διεθνές επίπεδο. Έστελναν ανοιχτά ομοφυλόφιλους αντιπροσώπους να τους εκπροσωπήσουν, καθώς και να συμμετάσχουν στα συνέδρια της Παγκόσμιας Ένωσης για τη Σεξουαλική Μεταρρύθμιση. Για παράδειγμα, ο ανοιχτά ομοφυλόφιλος Grigorii Chicherin ήταν υπουργός δημοσίων σχέσεων από το 1918 μέχρι το 1930. [6]

Όμως η δεκαετία του '30 στην Σοβιετική Ένωση σταμάτησε αυτή την δυναμική. Τα ζητήματα σεξουαλικότητας και φύλου έπαψαν να θεωρούνται μέρος μιας συνολικά επαναστατικής λογικής και μπήκαν σε δεύτερη μοίρα. Η απομόνωση της επανάστασης, η περιορισμένη διάρκειά της και οι δύσκολες υλικές συνθήκες έφεραν πλήγματα σε κοινωνικού χαρακτήρα ζητήματα που προσπάθησαν να βάλουν μέχρι τότε οι Ρώσοι επαναστάτες/τριες.[7]

Αργότερα τα θέματα της σεξουαλικής και έμφυλης καταπίεσης ήρθαν στην επιφάνεια στην Αμερική και πάλι με αφορμή τις σχέσεις εκμετάλλευσης. Την δεκαετία του '50, κατά την περίοδο της μεταπολεμικής οικονομικής ανάκαμψης, ενορχηστρώθηκε από την αμερικανική αστική τάξη μια σκληρή ιδεολογική και πολιτική επίθεση ενάντια στον συνδικαλισμό και τις αριστερές οργανώσεις. Το φαινόμενο αυτό που έμεινε στην ιστορία ως μακαρθισμός είχε σημαία του έναν χυδαίο αντικομμουνισμό. Σε αυτή την επίθεση συμπεριλαμβάνονταν και τα ζητήματα φύλου.

Έτσι, μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο η κυρίαρχη προπαγάνδα προσπάθησε να επιβάλει με κάθε τρόπο το στερεότυπο της «θηλυκής» γυναίκας, το μονογαμικό «αιώνιο έρωτα» και το θεσμό της πυρηνικής οικογένειας με έμβλημα την πατριαρχία – ουσιώδες στοιχείο για την συντήρηση ενός τέτοιου συστήματος. Την ίδια στιγμή, το 1952, η Ένωση Αμερικανών Ψυχιάτρων συμπεριλαμβάνει την ομοφυλοφιλία στην λίστα με τις ψυχικές ασθένειες, με αποτέλεσμα τις διακρίσεις στους χώρους δουλειάς, την καταπίεση, την καταστολή και τις βραδινές «επιχειρήσεις σκούπας». Σε αυτό το κοινωνικό πλαίσιο προφανώς δεν χωρούσαν τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα, γι’ αυτό έπρεπε να τοποθετηθούν στο περιθώριο.

Μια από τις οργανώσεις της εποχής, που πρωτοστάτησε αργότερα στην εξέγερση του Stonewall (1969) ήταν η Mattachine Society.[8] Ιδρύθηκε το 1950 στο Λος Άντζελες από τον μαρξιστή Harry Hay και άλλους κομμουνιστές. Ακολούθησε το μοντέλο του κομμουνιστικού κόμματος, όπως η οργάνωση σε πυρήνες και σε άλλες πόλεις.      

Τη δεκαετία του '60 τα πράγματα άρχισαν να αλλάζουν, καθώς αναπτύσσονταν με γοργούς ρυθμούς κινήματα αμφισβήτησης. Το επίκεντρό τους ήταν οι πανεπιστημιακές κοινότητες, αλλά σύντομα απλώθηκαν σε όλο το κοινωνικό και πολιτικό φάσμα. Οι αγώνες για την φυλετική ισότητα και τα ίσα δικαιώματα, μαζί με τα αντιιμπεριαλιστικά και αντιπολεμικά κινήματα, έφεραν μεγάλες ανατροπές και μέσα στο ίδιο το πολιτικό κατεστημένο.

Ένα χρόνο πριν την εξέγερση του Stonewall συνέβησαν συγκλονιστικά γεγονότα: η δολοφονία του Μάρτιν Λούθερ Κίνγκ, το ξέσπασμα του Μάη του '68 στην Γαλλία και οι εξεγέρσεις στην Πόλη του Μεξικού με αφορμή τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Αν συμπεριλάβουμε και την πληθώρα πολιτικοκοινωνικών κινημάτων, όπως το δεύτερο κύμα του φεμινισμού, αλλά και τα ριζοσπαστικά καλλιτεχνικά ρεύματα της εποχής, καταλαβαίνουμε ότι η σεξουαλική και έμφυλη εξέγερση του 1969 ήταν θέμα χρόνου να συμβεί.

Η οργάνωση Gay Liberation Front (G.L.F.) ήταν γέννημα της εξέγερσης του '69. Άρχισε πέραν των άλλων να εκφράζει και τμήμα των μέχρι τότε υποστηρικτών του Mattachine Society, τα αιτήματα του οποίου περιστρέφονταν πια καθαρά μόνο γύρω από ΛΟΑΤΚΙ+ ζητήματα. Αντίθετα, το G.L.F. είχε αναφορά στα εθνικοαπελευθερωτικά κινήματα του Βιετνάμ και της Αλγερίας, αλλά και είχε επίσης και τη θεώρηση πως η ετεροφυλοφιλία[9] είναι ένα κατάλοιπο πολιτισμικών αναστολών. Πίστευε επίσης ότι η αλλαγή στην ζωή των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων θα έρθει μέσα από την κατεδάφιση των αστικών θεσμών και την ταυτόχρονη αντιπαράθεση με τα κυρίαρχα πρότυπα.

Εκτός από την εναντίωσή του στους έμφυλους ρόλους, το G.L.F. ήταν και ενάντια στον θεσμό της βιολογικής και πυρηνικής οικογένειας. Μέσα στην πολιτική ιδεολογία του ήταν επίσης η πάλη ενάντια στον μιλιταρισμό και τον σεξισμό, η προβολή των οικολογικών ζητημάτων και η συστράτευση με το φεμινιστικό κίνημα “National Organization for Women” (N.O.W.) – και όλα αυτά από μια αντικαπιταλιστική σκοπιά. Μέσα στους πρώτους στόχους του G.L.F.[10] ήταν και η διοργάνωση πορείας μερικές μέρες μετά τα επεισόδια στο μπαρ Stonewall. Παράλληλα, διεκδικούσε να σταματήσουν οι παρενοχλήσεις από την αστυνομία, να ανακληθούν οι νόμοι περί σοδομισμού, καθώς και να θεσπιστούν νόμοι κατά των διακρίσεων. Η προσπάθεια για τη διοργάνωση διαδήλωσης απέδωσε καρπούς ένα χρόνο μετά, όταν έγινε η πρώτη πορεία μνήμης για τα γεγονότα της 28ης Ιουνίου 1969.[11]

 

Το ΛΟΑΤΚΙ+ κίνημα στην Ελλάδα

Η Ελλάδα δεν έμεινε ανεπηρέαστη από τα ριζοσπαστικά κινήματα της Ευρώπης και της Αμερικής. Στα μέσα της δεκαετίας του ’70 και στις αρχές της δεκαετίας του ’80 εμφανίστηκε το Α.Κ.Ο.Ε. (Απελευθερωτικό Κίνημα Ομοφυλόφιλων Ελλάδας), καθώς και το περιοδικό του «ΑΜΦΙ». Το τελευταίο περιλάμβανε όλα τα μηνύματα της προηγούμενης δεκαετίας, όπως τα διδάγματα του Παρισινού Μάη του ’68, την άνοδο του γυναικείου και του πολύχρωμου κινήματος, τις διεκδικήσεις των Μαύρων Πανθήρων κλπ. Τοποθετούσε τα ζητήματα καταπίεσης των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων σε ιδεολογικά και πολιτικά πλαίσια.[12] Αντιλαμβανόταν την συσχέτιση των πολιτικών και οικονομικών αγώνα με την καταπίεση ετεροφυλόφιλων και ομοφυλόφιλων, η οποία, όπως χαρακτηριστικά ανέφερε, συμβαίνει κάτω από τις ίδιες αστικές δομές. Είχε στις βασικές του αρχές την συνένωση των αγώνων «με σκοπό μια ελεύθερη σεξουαλικότητα σε μια ελεύθερη κοινωνία».  

Στους στόχους περιλαμβανόταν η «προώθηση της συνεργασίας του με όλες τις ομάδες και οργανώσεις για την απελευθέρωση της Γυναίκας, τις νεολαίες και τα πολιτικά κόμματα της Αριστεράς, τις πολιτιστικές οργανώσεις και τα διάφορα ριζοσπαστικά κινήματα, τους συλλόγους εργαζομένων, διανοούμενων, καλλιτεχνών και μαζικών λαϊκών φορέων. Η παραπάνω συνεργασία δεν μπορεί παρά να εδράζεται πάνω στην βάση μιας σεξουαλικής επανάστασης ως αναπόσπαστου μέρους της κοινωνικής επανάστασης, μέσα από την οποία θα ανατραπούν οι δομές της ταξικής κοινωνίας και θα σημάνει η ώρα για μια καλύτερη κι ελεύθερη ζωή για όλους τους ανθρώπους».[13]

Δυστυχώς, οι σπόροι του «ΑΜΦΙ» και του ΑΚΟΕ δεν είχαν συνέχεια στο κίνημα του 1980 και 1990. Η εκλογή του ΠΑΣΟΚ στην κυβέρνηση οδήγησε σε νομοθετικές ρυθμίσεις για την ισότητα των  φύλων, για την αποποινικοποίηση της μοιχείας και για τη θέσπιση του πολιτικού γάμου (μεταξύ ετερόφυλων ασφαλώς). Όμως, το πολύχρωμο κίνημα βρέθηκε σε πολιτική υποχώρηση και κατέληξε τελικά στην αφάνεια. Στη θέση των μαχητικών διεκδικήσεων και της πολιτικής συζήτησης κυριάρχησαν οι ατομικές επιλογές μέσα από το lifestyle και την αναδυόμενη «ροζ οικονομία».

Η κατάσταση άλλαξε προς το τέλος της δεκαετίας του 1990, με την εμφάνιση του κινήματος ενάντια στην καπιταλιστική παγκοσμιοποίηση. Οι κινητοποιήσεις του Σιάτλ και της Πράγας, καθώς και η εμφάνιση gay, αμφί και τρανς ακτιβιστών και ακτιβιστριών στο πλευρό του αντικαπιταλιστικού κινήματος, έδωσαν ώθηση και έμπνευση και στην Ελλάδα. Μετά τη διεθνή διαδήλωση της Γένοβας το 2001 ιδρύθηκε η ΠΟΕΚ (Πρωτοβουλία Ομοφυλόφιλων Ενάντια στην Καταπίεση). Σε αυτήν πρωτοστάτησαν ΛΟΑΤΚΙ+ αγωνιστές/τριες από την ευρύτερη αντικαπιταλιστική αριστερά και το χώρο της αυτονομίας.

Στην πραγματικότητα η ΠΟΕΚ ανέλαβε το καθήκον να επαναφέρει τον προβληματισμό και τους αγώνες για τη σεξουαλική απελευθέρωση και τα ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιώματα σε άμεση σύνδεση με τους κοινωνικούς αγώνες και τον αντικαπιταλισμό. Ένας από τους στόχους της ήταν να ανοίξει τη συζήτηση μέσα στην ίδια την αριστερά.

Στη διάρκεια της λειτουργίας της διοργάνωσε δεκάδες ανοιχτές συζητήσεις και συμμετείχε ενεργά στα τέσσερα πρώτα Ευρωπαϊκά Κοινωνικά Φόρουμ. Επίσης, συνεργάστηκε με το αντιπολεμικό κίνημα στη διάρκεια των διαδηλώσεων ενάντια στους ιμπεριαλιστικούς πολέμους σε Αφγανιστάν και Ιράκ. Πολύχρωμες σημαίες εμφανίστηκαν σε αυτές τις κινητοποιήσεις, πράγμα που έδωσε ώθηση και κύρος στην προσπάθεια των ΛΟΑΤΚΙ+ ακτιβιστών/τριών. Η ΠΟΕΚ οργάνωσε σεμινάρια στα πλαίσια των Ευρωπαϊκών Κοινωνικών Φόρουμ στη Φλωρεντία, το Παρίσι, το Λονδίνο και την Αθήνα. Επιπλέον, προχώρησε στην έκδοση του περιοδικού «Απελευθέρωση».[14]

Η συνολική διάθεση στον ΛΟΑΤΚΙ+ χώρο είχε ήδη αρχίσει να αλλάζει. Τον Φλεβάρη του 2003 έγινε επιδρομή της αστυνομίας στο γκέι μπαρ Spices, που κατέληξε στη σύλληψη έντεκα ανθρώπων και την αυτοκτονία ενός από αυτούς στα κρατητήρια. Τότε καλέστηκε συνέλευση των οργανώσεων της κοινότητας και σύντομα συγκροτήθηκε το «Πολύχρωμο Φόρουμ». Αυτή υπήρξε η πρώτη σοβαρή προσπάθεια ανασυγκρότησης του χώρου σε μαχητική βάση ως απάντηση στον σεξισμό και τις επιθέσεις.  Η ΠΟΕΚ στήριξε ενεργά  αυτό το εγχείρημα.

Αυτός ο κύκλος δραστηριοποίησης έκλεισε σχετικά σύντομα σε ό,τι αφορά τα κινηματικά στοιχεία (συνελεύσεις, ακτιβισμός), άφησε όμως παρακαταθήκες: προέκυψαν νέα οργανωτικά μορφώματα, άρχισε η συστηματική ετήσια διοργάνωση της Ημέρας Υπερηφάνειας (Pride) και μια νέα γενιά ακτιβιστών/τριών που δεν ήταν διατεθειμένοι να παραμείνουν στη ντουλάπα πήρε τη σκυτάλη. Μέσα στα επόμενα χρόνια η άνοδος του κινήματος ήταν συνεχής και μετρήσιμη με συγκεκριμένα στοιχεία: την συγκρότηση ομάδων και συλλογικοτήτων σε επαρχιακές πόλεις, στα πανεπιστήμια και σε πολιτικά κόμματα, τη συμμετοχή στα Athens και Θεσσαλονίκη Pride, τις ποικίλες εκδόσεις που έγιναν κ.ο.κ.

 

Καταπίεση και αντίσταση σήμερα

Σημαντικές αλλαγές έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια. Περισσότεροι άνθρωποι επιλέγουν να «βγουν από τη ντουλάπα», να μιλήσουν για τη σεξουαλικότητα, να αντιμετωπίσουν τον σεξισμό στις διάφορες μορφές του (όχι αποκλειστικά σε σχέση με τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα αλλά και σε σχέση με τις γυναίκες και την καθημερινότητα). Σε αυτό έχει συμβάλει η παρακαταθήκη των προηγούμενων κινημάτων αλλά και ο προβληματισμός που έχει αναπτυχθεί γύρω από τις σύγχρονες θεωρίες για το φύλο, ιδιαίτερα το queer theory. Οι τελευταίες διεύρυναν τις δυνατότητες για μια νέα ριζοσπαστική αντιμετώπιση του σεξισμού και της καταπίεσης.

Ωστόσο, δεν συνέβη αντίστοιχη πρόοδος σε σχέση με το κράτος, τους θεσμούς, τα πολιτικά κόμματα και τα ΜΜΕ. Η εκκλησία εξακολουθεί να ασκεί ανοιχτές επιθέσεις σε καθετί που θεωρεί σεξουαλική «παρέκκλιση». Από τα «κουσούρια» του Χριστόδουλου περάσαμε στους αφορισμούς του Σεραφείμ, του Άνθιμου και του Αμβρόσιου, αλλά και στις ακόμη πιο ύπουλες πιέσεις του Ιερώνυμου σε σχέση με τον συνολικό ρόλο της εκκλησίας στην πολιτική και κοινωνική ζωή.

Τα πολιτικά κόμματα συνήθως τηρούν «σιγήν ιχθύος». Αρκετοί πολιτικοί συνηθίζουν να εκφράζονται απαξιωτικά για τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα, ενώ οι θετικές αναφορές είναι εξαιρέσεις στον κανόνα. Η γύμνια και η καθυστέρηση αυτή φάνηκε και στην όλη διαδικασία θέσπισης του διευρυμένου συμφώνου συμβίωσης.

Για την ιστορία, το σύμφωνο συμβιωσης που εγκαινιάστηκε το 2008 απέκλειε τα ομόφυλα ζευγάρια (για τα οποία υποτίθεται ότι είχε θεσπιστεί διεθνώς), ενώ ήταν έτσι κι αλλιώς ελλιπές σε σχέση με όσα υποτίθεται ότι κατοχύρωνε. Χρειάστηκε η προσφυγή και δικαίωση δυο ομόφυλων ζευγαριών στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, η συνεχής πίεση από την πλευρά του πολύχρωμου κινήματος και η πτώση της κυβέρνησης Σαμαρά-Βενιζέλου για να φτάσουμε στην ψήφιση του νόμου 4356/2015, ο οποίος διευρύνει το σύμφωνο για τα ομόφυλα ζευγάρια. Πρόκειται για ένα βήμα στη σωστή κατεύθυνση, που όμως είναι πολύ μικρό σε σχέση με τη συγκυρία και με τα συνολικότερα δικαιώματά μας.

Συγκεκριμένα, το διευρυμένο σύμφωνο είναι προχώρημα στην αναγνώριση της σχέσης δυο ομόφυλων ανθρώπων, στα κληρονομικά δικαιώματα και στην κοινωνική ασφάλιση (παρά την υποχρεωτική παρεμβολή Π.Δ. του υπουργού εργασίας). Όμως, υπολείπεται σε πολλά εξίσου σημαντικά αιτήματα των ΛΟΑΤΚΙ+ ανθρώπων. Για παράδειγμα, δεν δόθηκε η αναγνώριση της ταυτότητας φύλου, που είναι ζωτικής σημασίας για τα τρανς άτομα.

Επίσης, οι ΛΟΑΤΚΙ+ άνθρωποι παραμένουν αποκλεισμένοι από το γάμο, τη γονική μέριμνα και το δικαίωμα στην παιδοθεσία – κάτι τέτοιο όχι μόνο δεν καλύπτεται από τον νόμο 4356, αλλά έχουν ασκηθεί όλων των ειδών οι πιέσεις ώστε να μην γίνει οποιαδήποτε σχετική νομοθετική ρύθμιση στο μέλλον. Το αίτημα των πολυσυντροφικών να δοθεί το δικαίωμα του συμφώνου, του γάμου και της παιδοθεσίας σε περισσότερα από δύο άτομα ανεξαρτήτως φύλου έχει μείνει εξίσου ανικανοποίητο.

Οι ελλείψεις αυτές δεν είναι τυχαίες. Είναι χαρακτηριστικό της στάσης της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ. Ο ΣΥΡΙΖΑ είχε υποσχεθεί στην πολύχρωμη κοινότητα την θέσπιση του συμφώνου, όμως το καθυστέρησε και το έφερε με περιορισμούς και υποχωρήσεις απέναντι στην εκκλησία, τη δεξιά και τους δεξιούς συμμάχους του μέσα στην κυβέρνηση. Το διευρυμένο σύμφωνο δεν είναι «δώρο» ούτε της κυβέρνησης ούτε της Ε.Ε. Αποτελεί καρπό των αγώνων των ΛΟΑΤΚΙ+ ανθρώπων και των συμπαραστατών/τριών τους: του κόσμου που μαζικοποίησε τα Pride, συζήτησε ανοιχτά υπέρ των ΛΟΑΤΚΙ+ και συγκεντρώθηκε έξω από τη Βουλή στις 22 Δεκέμβρη, όταν αυτό ψηφιζόταν (η προσπάθεια αντισυγκέντρωσης από τους παπάδες δεν βρήκε καμιά ανταπόκριση).

Αυτός ο κόσμος διεκδικεί και τα υπόλοιπα δικαιώματα: να θεσπιστεί πολιτικός γάμος για όλα τα ζευγάρια ώστε να υπάρχει πλήρης ισοτιμία. Ζητάει οι πολύχρωμες οικογένειες να έχουν ίδια αντιμετώπιση με αυτές των ετερόφυλων ζευγαριών, να αναγνωριστεί η ταυτότητα φύλου και να υποστηριχτεί πρακτικά το δικαίωμα σε επέμβαση επαναπροσδιορισμού φύλου. Απαιτεί να υπάρξει πλήρης κάλυψη στους φορείς του HIV, που πολλές φορές λαμβάνουν με το σταγονόμετρο τα αντιρετροϊκά φάρμακα, τα οποία χρειάζονται για να επιβιώνουν.

Κάποια κομμάτια της αριστεράς και του αναρχισμού υποτιμούν ή ακόμη και λοιδορούν αυτές τις διεκδικήσεις, συχνά κάτω από το πρόσχημα της κριτικής στους αστικούς θεσμούς όπως ο γάμος και η οικογένεια. Αυτή η στάση, όταν δεν συγκαλύπτει ομοφοβία και τρανσφοβία, ξεχνά τη σημασία των αγώνων για τα δημοκρατικά δικαιώματα, για την ισότητα και την αξιοπρέπεια των καταπιεσμένων. Η αριστερά στις καλύτερες στιγμές της πρωτοστάτησε σε αυτούς τους αγώνες – δεν τους αγνόησε ούτε τους έβαλε σε αντιπαράθεση με τους μεγάλους στρατηγικούς της στόχους (την επανάσταση και την κομμουνιστική κοινωνία).

Δεν πρέπει να περιμένουμε την κατεδάφιση του καπιταλισμού για να έρθει η απελευθέρωση, αλλά να παλέψουμε εδώ και τώρα. Σε αυτή τη διαδικασία αλλάζουμε τις συνθήκες στις οποίες ζούμε και αναδεικνύουμε δυναμικά την ανάγκη για ριζική μεταμόρφωση της κοινωνίας. Η πάλη ενάντια στον σεξισμό, την ομοφοβία και την τρανσφοβία είναι καθήκον για την αντικαπιταλιστική αριστερά. Ας μην ξεχνάμε ότι περιστατικά ωμής βίας εξακολουθούν να συμβαίνουν, αν και τα περισσότερα δεν φτάνουν στη δημοσιότητα. Η περίπτωση του Βαγγέλη Γιακουμάκη είναι ακραία αλλά δυστυχώς όχι μοναδική. Η ναζιστική Χρυσή Αυγή είχε «προγράψει» τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα και δεν δίστασε να κάνει οργανωμένες επιθέσεις στο Ζάππειο το καλοκαίρι του 2012 με την απειλή «έρχεται η σειρά σας».

Παρά τον περιορισμό της δράσης  της Χ.Α., ομοφοβικές και τρανσφοβικές επιθέσεις συνέβησαν στο Γκάζι, στο Παγκράτι το 2014, στην Ομόνοια, στην περιοχή του σταθμού Λαρίσης (Μάιος 2015) ακόμη και στα Εξάρχεια (αρχές 2014). Αντίστοιχα φαινόμενα παρατηρούνται και σε άλλα μέρη της Ελλάδας. Οι τρανς άνθρωποι αντιμετωπίζουν τις περισσότερες και αγριότερες επιθέσεις. Το γεγονός ότι τα εγκλήματα μίσους με βάση το φύλο τελικά περιλήφθηκαν στον αντιρατσιστικό νόμο δεν αποτελεί καμιά εγγύηση για την πρόληψη και αντιμετώπισή τους. Το μαζικό κίνημα είναι η μόνη πραγματική ασπίδα.

Πέρα από τον εμφανή σεξισμό, οι διακρίσεις εκφράζονται συχνά με συγκαλυμμένο τρόπο στους χώρους δουλειάς, στα σχολεία, στα ΜΜΕ. Τα πρότυπα του ανδρισμού και της θηλυκότητας ναι μεν έχουν αλλάξει σε σχέση με τα ασφυκτικά στερεότυπα μιας προηγούμενης περιόδου, όμως εξακολουθούν να καταδυναστεύουν τόσο τα πρόσωπα που δεν τα τηρούν, όσο και εκείνα που πιέζονται να μπουν μέσα σ’ αυτά. Η  οικογένεια, αντί να ενσαρκώνει τις έννοιες της αγάπης και της συντροφικότητας, λειτουργεί σαν ένας καταπιεστικός θεσμός με προκαθορισμένη δομή και πρότυπα. Δοκιμάζεται μεν μέσα στην οικονομική κρίση και τις κοινωνικές αλλαγές αλλά εξακολουθεί να καταδυναστεύει τη σεξουαλικότητα και την κοινωνικότητα πολλών ανθρώπων, ΛΟΑΤΚΙ+ και μη.

 

Σύνδεση ΛΟΑΤ και Αριστεράς: γιατί είναι αναγκαία η Ομάδα LGBTQ ΑΝΤ.ΑΡ.ΣΥ.Α.

 

Η σχέση ανάμεσα στο πολύχρωμο κίνημα και την αριστερά μπορεί να φαντάζει αδύνατη ή ακόμη και εχθρική σε αρκετό κόσμο, ειδικά στην Ελλάδα. Τα πιο χοντροκομμένα επιχειρήματα είναι του επιπέδου «προέχει η ταξική πάλη», «με αυτά θα ασχολούμαστε τώρα;», «ναι μεν, αλλά οι ομοφυλόφιλοι είναι μικροαστοί, είναι φιλελεύθεροι, ενώ η εργατική τάξη δεν έχει τέτοιες πολυτέλειες». Η λογική αυτή θεωρεί τέτοια ζητήματα εντελώς δευτερεύοντα και συχνά περιττά, ενώ ταυτόχρονα υποστηρίζει ότι υπάρχουν «σωστές» και «λανθασμένες» πρακτικές, εκφράσεις φύλου και σεξουαλικότητας. Όπως αναφέρθηκε πιο πάνω, αυτές οι απόψεις είναι ολότελα λαθεμένες.

Προφανώς η πρωτοβουλία που πήραμε ως ομάδα μέσα στον χώρο της ΑΝΤΑΡΣΥΑ ξεκινάει από μια διαφορετική αφετηρία. Πατάει στην πραγματικότητα που λέει ότι οι γκέι, λεσβίες, τρανς και αμφί είναι ένα σημαντικό κομμάτι κόσμου (από έρευνες εκτιμάται τουλάχιστον στο 10% του πληθυσμού), προφανώς μέσα και στην εργατική τάξη. Το ότι οι ΛΟΑΤΚΙ+ εργάτες και εργάτριες είναι λιγότερο ορατοί/ές σχετίζεται με την καταπίεση και τις διακρίσεις.

Η σεξουαλική και έμφυλη καταπίεση αφορά όλη την κοινωνία. Έχει τις ρίζες της στην εμφάνιση των κοινωνικών τάξεων, του κράτους και των θεσμών του. Συνδέεται άρρηκτα με τον θεσμό της οικογένειας, που αποτελεί το σύγχρονο κύτταρο αναπαραγωγής όχι μόνο της εργατικής τάξης αλλά και των κυρίαρχων ιδεών μέσα σε αυτή. Ένας βασικός ρόλος των διακρίσεων είναι η διαίρεση της εργατικής τάξης σε πρόσωπα «κανονικά» και «ανώμαλα». Η ομοφοβία, η αμφιφοβία και η τρανσφοβία λειτουργούν με αντίστοιχο τρόπο όπως ο ρατσισμός, που διαιρεί τους ανθρώπους σε ντόπιους και μετανάστες, και ο μάτσο σωβινισμός, ο οποίος καλλιεργεί την ανισότητα ανάμεσα σε γυναίκες και άντρες. Σε περιόδους κρίσης και πόλωσης σαν αυτή που ζούμε σήμερα, η εξεύρεση αποδιοπομπαίων τράγων είναι χρήσιμο όπλο και συνδέεται με το φαινόμενο της φασιστικής αναβίωσης.

Είναι τεράστιο ζήτημα να υπάρχουν κομμάτια της αριστεράς που θεωρούν ότι η ομοφυλοφιλία, η αμφιφυλοφιλία και η διεμφυλικότητα αποτελούν «πρόβλημα», ακόμη κι αν το χρεώνουν στο καπιταλιστικό σύστημα και όχι στα ίδια τα ομοφυλόφιλα, αμφί και τρανς άτομα – αν και ενίοτε συμβαίνει κι αυτό. Η αριστερά που έχει αυτή τη θεώρηση αναμένει τον ερχομό του κομμουνισμού που θα απαλείψει το «πρόβλημα», εγκαθιστώντας «σταθερές ετεροφυλόφιλες σχέσεις» .[15]

Το ΚΚΕ εκφράζει αυτή τη θέση ανοιχτά, όμως παρόμοιες αντιλήψεις έχουν δυστυχώς κι άλλα κομμάτια της αριστεράς. Κάποιες φορές τις πλαισιώνουν με συνωμοσιολογίες θεωρίες για τις ευθύνες του ιμπεριαλισμού και της Ε.Ε. στη διάδοση του «προβλήματος».  Φυσικό επακόλουθο αυτής της αντίληψης είναι και η αποχή από τις αγώνες που δίνουν οι ΛΟΑΤΚΙ+ άνθρωποι, με τρανταχτό παράδειγμα την στάση τους στο σύμφωνο συμβίωσης.

 Το κίνημα του Stonewall πριν από 47 χρόνια είχε δώσει ξεκάθαρη απάντηση: «Δεν είμαι ανώμαλος εγώ αλλά το σύστημα που με αποκαλεί ανώμαλο». Το ΑΚΟΕ είχε απόλυτο δίκιο όταν δήλωνε ότι «η ομοφυλοφιλία είναι ανθρώπινη δυνατότητα». Αυτή η πλούσια συμβολή του μαχητικού πολύχρωμου κινήματος έφερε την εμπειρία της πραγματικής ζωής των ανθρώπων που βρίσκονται έξω από την ετεροκανονικότητα. Η σεξουαλικότητα δεν είναι μία, συμπαγής και αιώνια, αλλά ένα φάσμα από επιθυμίες, συμπεριφορές και πρακτικές που μεταβάλλονται στο χρόνο, ανάλογα με τις κοινωνικές συνθήκες και τις ιδιαιτερότητες κάθε ανθρώπου. Η κατηγοριοποίηση της σεξουαλικότητας και ο διαχωρισμός της σε «φυσιολογική» και «ανώμαλη» είναι εφεύρεση του καπιταλισμού.[16]   

Η τακτική «κάνε ό,τι θέλεις στο κρεβάτι σου αλλά όχι δημόσια» φαίνεται πιο ανεκτική αλλά φέρνει την διάκριση από την πίσω πόρτα. Θα το έλεγε ποτέ αυτό κάποιος/α σε ένα στρέιτ άτομο; Η στάση αυτή υπαινίσσεται ότι πρόκειται για κάτι «κακό» που, αν γίνει, δεν πρέπει να φανεί. Και ασφαλώς αποκλείει την οποιαδήποτε διεκδίκηση δικαιωμάτων, αφού πολλά από αυτά εκφράζονται ανήκουν αναπόφευκτα στη σφαίρα του δημόσιου βίου[17]. Αντίθετα, για μια αριστερά που θέλει να αλλάξει τον κόσμο, το  πρόβλημα δεν είναι οι ΛΟΑΤΚΙ+ άνθρωποι αλλά η καταπίεσή τους.  Η αντικαπιταλιστική αριστερά οφείλει να υπερασπίζεται τα δικαιώματα και τους αγώνες τους και να παλεύει ενάντια σε κάθε μορφή καταπίεσης.

Χρειάζεται παράλληλα και μια αριστερή παρέμβαση μέσα στον χώρο του πολύχρωμου κινήματος. Οργανώσεις και συλλογικότητες υπάρχουν πολλές και μάλιστα αρκετά δυναμικές. Όμως, η σύνδεση της καταπίεσης με τις ρίζες της μέσα στο ισχύον κοινωνικό σύστημα δεν είναι κατακτημένη θέση μέσα στο κίνημα. Έτσι, συχνά μια πολύ μαχητική παρέμβαση αυτοπεριορίζεται στα όρια που θέτουν οι ισχύοντες θεσμοί, ενώ άλλοτε η λύση αναζητείται στο «να αλλάξουν οι λάθος ιδέες στα κεφάλια των ανθρώπων». Επίσης, οι σύμμαχοι του κινήματος αναζητούνται μόνο στα ΛΟΑΤΚΙ+ πρόσωπα, συχνά σε αντίθεση με τα cis[18] ετεροφυλόφιλα άτομα.

Για την αντικαπιταλιστική αριστερά, οι σεξιστικές ιδέες δεν έρχονται τυχαία στα κεφάλια των ανθρώπων. Αντίθετα, είναι προϊόν του τρόπου με τον οποίο λειτουργεί ο καπιταλισμός. Η καταπίεση είναι δεμένη με την διαιώνιση του συστήματος και γι’ αυτό χρειάζεται σύγκρουση με όλους τους φορείς του σεξισμού και των διακρίσεων. Για την αριστερά του πολύχρωμου κινήματος, οι σύμμαχοι δεν είναι μόνο οι άλλοι ΛΟΑΤΚΙ+ άνθρωποι, ούτε μόνο οι υπόλοιποι καταπιεσμένοι/ες, αλλά η ίδια η εργατική τάξη ως φορέας αλλαγής ολόκληρης της κοινωνίας. Πρέπει να δώσουμε μάχη μέσα στην εργατική τάξη και μαζί με αυτή. Γι’αυτό χρειάζεται προσανατολισμός στα συνδικάτα και τους εργατικούς αγώνες, ώστε να φέρουμε τα ζητήματα του σεξισμού και των διακρίσεων μέσα στην τάξη και να παλέψουμε για τα δικαιώματά μας από καλύτερη θέση.

Η Ομάδα Φύλου και Σεξουαλικότητας lgbtq ΑΝΤΑΡΣΥΑ λειτουργεί με αυτόν τον προσανατολισμό. Έτσι, οι κοινωνικοί αγώνες αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι του λόγου και της δράσης μας. Ταυτόχρονα, ως αντικαπιταλιστές/τριες δεν πρέπει να οραματιζόμαστε μόνο μια κοινωνία απαλλαγμένη από την ταξική ανισότητα και την καταπίεση. Στόχος μας πρέπει να είναι μια κοινωνία απαλλαγμένη συνολικότερα από τις σχέσεις εξουσίας, είτε αυτές βασίζονται στην τάξη είτε στην εθνικότητα, το σεξουαλικό προσανατολισμό, το βιολογικό και το κοινωνικό φύλο ή την έμφυλη ταυτότητα.

Επιδιώκουμε μία μελλοντική κοινωνία απενοχοποιημένη από τα κυρίαρχα πρότυπα, όπου δεν θα υπάρχει «σωστή» και «λάθος» σεξουαλικότητα, «κυρίαρχο» και «υποδεέστερο» φύλο. Παλεύουμε όχι για την κατάργηση των ποικίλων σεξουαλικών και έμφυλων ταυτοτήτων αλλά για την δυνατότητα να μπορούν αυτές να συνυπάρχουν ισάξια, με όμοια κοινωνική αποδοχή, με τα ίδια δικαιώματα.

Βασικοί μας στόχοι είναι τόσο το άνοιγμα των ζητημάτων μας στην κοινωνία όσο και η σύνδεση των ποικίλων αγώνων και κινημάτων. Επιδιώκουμε να διαλυθούν τα στεγανά μεταξύ χώρων με φαινομενικά «διαφορετικά» συμφέροντα, όπως οι εργαζόμενοι/ες, η νεολαία, οι μετανάστες/τριες, οι LGBTQI+, το φεμινιστικό κίνημα, το οικολογικό κίνημα κ.ά. Η ΑΝΤΑΡΣΥΑ παλεύει για όλα τα παραπάνω ζητήματα και γι’ αυτό θεωρούμε πως είναι και ο ιδανικός χώρος για να αναδειχθούν οι συνδέσεις της ταξικότητας με την καταπίεση. Πιστεύουμε μόνο μέσα από την συνολική πάλη θα μπορούν να απελευθερωθούν πραγματικά τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα, όπως και όλοι οι καταπιεσμένοι/ες.

 

Η Ομάδα LGBTQ+ ΑΝΤΑΡΣΥΑ και η σχέση της με το ΛΟΑΤΚΙ+ κίνημα.

Ένας σύντομος απολογισμός

Η ομάδα φύλου και σεξουαλικότητας LGBTQ+ ΑΝΤΑΡΣΥΑ συγκροτήθηκε τον Φλεβάρη του 2014 (είχε προηγηθεί απόφαση της 2ης συνδιάσκεψης προς αυτή την κατεύθυνση).

Το ένα σκέλος της δραστηριότητάς μας αφορούσε θεματικές συναντήσεις πάνω σε επιλεγμένα ζητήματα θεωρίας και πολιτικής (ενδεικτικά «45 χρόνια από την εξέγερση του Stonewall», «Οι «ταμπέλες»  στη σεξουαλική μας έκφραση», «Από το κοινωνικό φύλο στη θεωρία Queer»,  «Το σύμφωνο συμβίωσης και η αριστερά» κ.α.). Οι συζητήσεις αυτές πιστεύουμε ότι πρέπει να συνεχιστούν, επιδιώκοντας όχι μόνο την εμβάθυνση σε θεωρητικά ζητήματα αλλά επίσης τη συζήτηση με κόσμο εκτός της ομάδας, την εμπλοκή μελών της ΑΝΤΑΡΣΥΑ και της αριστεράς.

Ένας από τους στόχους της ομάδας μας ήταν να φέρει τις αριστερές και αντικαπιταλιστικές ιδέες μέσα στο ΛΟΑΤΚΙ+ κίνημα. Για να υλοποιήσουμε το στόχο αυτό αποφασίσαμε να συμμετάσχουμε στα Φεστιβάλ Υπερηφάνειας (AthensPride) 2014 και 2015. Παράλληλα, επιδιώξαμε την κινηματική σύνδεση με άτομα και οργανώσεις της κοινότητας.

Στην ατζέντα της ομάδας μας είχαμε εντάξει εξαρχής το στόχο της συνεργασίας με άλλες οργανώσεις της κοινότητας. Παρόλο που οι πολιτικές ομάδες αντιμετωπίζονται συνήθως με καχυποψία μέσα στους κινηματικούς χώρους, καταφέραμε να δημιουργήσουμε σχέσεις με ποικίλες συλλογικότητες: με τη ΛΟΑ (Λεσβιακή Ομάδα Αθήνας), την  QueerTrans, το ΣΥΔ (Σωματείο Υποστήριξης Διεμφυλικών), τις Οικογένειες Ουράνιο Τόξο, την ομάδα LGBTQ + AlliesagainstIslamophobia, την ομάδα «Ανοιχτές Σχέσεις» κ.ά.

Βαδίσαμε μαζί με μέλη και εκπροσώπους τους, καθώς και με ανένταχτους ακτιβιστές/τριες,σε μια σειρά από κινητοποιήσεις. Ενδεικτικά αναφέρουμε τις εξής:

  • Διαμαρτυρία για τους Ολυμπιακούς αγώνες της ομοφοβικής Ρωσίας. Καλλιμάρμαρο στάδιο τον Φλεβάρη του 2014,
  • 8 Μάρτη 2014, μαζί με τις αγωνιζόμενες καθαρίστριες
  • Αντιρατσιστικά – αντιφασιστικά συλλαλητήρια 22 Μάρτη 2014, 21 Μάρτη 2015,
  • AthensPride 2014 και 2015,
  • διαδήλωση στο Παγκράτι, με αφορμή την ομοφοβική επίθεση στην Πλατεία Βαρνάβα το Σεπτέμβρη του 2014
  • Διαδήλωση στον Κορυδαλλό για τον ένα χρόνο από τη δολοφονία Παύλου Φύσσα
  • 25 Νοέμβρη 2014, διαδήλωση κατά της βίας κατά των γυναικών, μαζί με αγωνιζόμενες καθαρίστριες, γυναικείες οργανώσεις (και γυναικεία ομάδα ΑΝΤΑΡΣΥΑ).
  • Συγκέντρωση διαμαρτυρίας στον Κορυδαλλό κατά την έναρξη της δίκης της Χ.Α.
  • αντιφασιστική διαδήλωση με αφορμή τα δύο χρόνια από τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα
  • πορεία ενάντια στην ισλαμοφοβία το Νοέμβρη του 2015
  • Συγκέντρωση έξω από τη Βουλή τη μέρα ψήφισης του συμφώνου συμβίωσης, 22.12.2015 και μοίρασμα προκήρυξης
  • Διαδήλωση ενάντια στον φράχτη στον Έβρο, 24-25 Γενάρη 2016

 

Για το AthensPride 2015

Αυτό το Φεστιβάλ Υπερηφάνειας υπήρξε πολύ διαφορετικό από τα προηγούμενα. Έγινε στη σκιά των καταγγελιών από οργανώσεις τρανς ανθρώπων ότι τα αιτήματά τους και οι εκπρόσωποί τους περιθωριοποιούνται από την οργανωτική επιτροπή του Pride. Έτσι, ένα κομμάτι της κοινότητας αποφάσισε να μποϊκοτάρει το Φεστιβάλ για να εκφράσει τη διαμαρτυρία του απέναντι στην τρανσφοβία.

Παρ’ όλα αυτά, το AthensPrideστηρίχτηκε από χιλιάδες κόσμο που κατέβηκε μαζικά στους δρόμους για να διεκδικήσει το δικαίωμα στη διαφορετικότητα. Συγχρόνως, για πρώτη φορά στα χρονικά, η ΑΔΕΔΥ, κάτω από την πίεση συντρόφων της ΑΝΤΑΡΣΥΑ, έβγαλε ψήφισμα συμπαράστασης. Αυτό υπήρξε ένα σημαντικό βήμα προς την κατεύθυνση της σύνδεσης του εργατικού με το ΛΟΑΤΚΙ+ κίνημα.

Από την πλευρά μας, με την ανακοίνωσή μας «Τα δικαιώματα δεν χαρίζονται – Οι αγώνες μας συνεχίζονται» (https://lgbtqantarsya.wordpress.com/2015/06/09/pride-2015/),  εκφράσαμε τις θέσεις μας σχετικά με το Φεστιβάλ. Αιτιολογήσαμε την απόφασή μας να συμμετέχουμε σ’ αυτό, αλλά συγχρόνως ασκήσαμε κριτική στα αρνητικά στοιχεία του (τρανσφοβία, απολιτικότητα, εμπορευματοποίηση κ.ά.):

«Το περσινό τρανσφοβικό επεισόδιο και ο αποκλεισμός των τρανς ανθρώπων από την οργανωτική του Athens Pride κατά τη γνώμη μας δεν ήταν «κεραυνός εν αιθρία». Υπήρξε η θλιβερή συνέπεια μιας διαδικασίας που «αφαλοκόβει» το εξεγερσιακό στοιχείο του Pride και υμνεί το mainstream, το απολίτικο, τον «κοινό νου» (κι όποιος δεν προσαρμόζεται «κόβεται»). Δεν μας αξίζει ένα τέτοιο Φεστιβάλ Υπερηφάνειας.

Θέλουμε ένα Pride που να χωράει όλα τα κομμάτια της κοινότητας και των συμπαραστατών/τριών της χωρίς αποκλεισμούς. Οφείλει να αναδεικνύει ολόκληρη την ατζέντα των αιτημάτων του κινήματός μας. Μπορεί και πρέπει να στηρίζεται οικονομικά στην κοινωνία και στα συνδικάτα και να φιλοξενεί την οργανωμένη, δημοκρατική συζήτηση στους κόλπους του, χωρίς να φοβάται την κριτική και τις διαφωνίες. Πιστεύουμε ότι αυτός είναι ο δρόμος για να δυναμώσουμε το ΛΟΑΤΚΙ+ κίνημα μέσα σε μια κοινωνία που αγωνίζεται και αλλάζει.

Με αυτό το σκεπτικό, ως ομάδα LGBTQ ΑΝΤΑΡΣΥΑ, παρεμβαίνουμε στο 11ο Φεστιβάλ Υπερηφάνειας και δεν το χαρίζουμε σε κανέναν. Στηρίζουμε κριτικά και ενισχύουμε τη φωνή της κοινότητας με την επαναστατική προοπτική. Συνδέουμε το ΛΟΑΤΚΙ+ με το αντιφασιστικό κίνημα που παλεύει να πετάξει τους δολοφόνους της Χρυσής Αυγής στη φυλακή, με τα λιμάνια, τα αεροδρόμια και τα ΕΛΠΕ που αγωνίζονται ενάντια στις ιδιωτικοποιήσεις, με τους φοιτητικούς συλλόγους, τα σωματεία και με όλους τους κοινωνικούς και πολιτικούς χώρους οι οποίοι μάχονται ενάντια στις περικοπές και τις «νέες συμφωνίες».

Συγχρόνως, καταθέτουμε τις προτάσεις μας για ένα Pride ανοιχτό στη κοινωνία, οργανωμένο από τα κάτω, από τις ίδιες τις ΛΟΑΤΚΙ+ ομάδες και τους ακτιβιστές/τριες. Θέλουμε ένα Pride απαλλαγμένο από χορηγούς και επιχειρήσεις που καθορίζουν την εικόνα της κοινότητας, «πετσοκόβουν» τις διεκδικήσεις μας και απομακρύνουν τα «ακραία» και «περιθωριοποιημένα» κομμάτια της κοινότητας. Καλούμε τους ακτιβιστές/τριες και τις οργανώσεις να συζητήσουμε για το πώς θα συντονιστούμε σ’ αυτή την κατεύθυνση. Ως αντικαπιταλιστική αριστερά παλεύουμε συνολικά για την σεξουαλική απελευθέρωση χωρίς περιορισμούς και προϋποθέσεις, για μια σοσιαλιστική κοινωνία απαλλαγμένη από την εκμετάλλευση και τη καταπίεση.»

Σ’ αυτό το πλαίσιο οργανώσαμε στο πλαίσιο του Φεστιβάλ ανοιχτή εκδήλωση με θέμα «ΛΟΑΤΚΙ+ κίνημα και Pride στη νέα συγκυρία». Το ενεργό ενδιαφέρον που έδειξε ο κόσμος για την εκδήλωσή μας και η μεγάλη προσέλευση στο περίπτερο της ομάδας μας ήταν η καλύτερη απόδειξη ότι οι αριστερές ιδέες μπορούν να βρουν πρόσφορο έδαφος ανάμεσα στους ακτιβιστές/τριες του ΛΟΑΤΚΙ+ κινήματος.

Μέσα στους στόχους μας για το μέλλον είναι να συνεχίσουμε την προβολή των μαρξιστικών και αντικαπιταλιστικών ιδεών στο ΛΟΑΤΚΙ+ χώρο, αλλά και να οργανώσουμε καλύτερα την κινηματική παρουσία μας. Κρίνουμε ότι η περίοδος αυτή είναι κατάλληλη για να διευρύνουμε τη δράση μας. Θέλουμε να κερδίσουμε το πιο δυναμικό και ριζοσπαστικό κομμάτιτου κινήματος στο όραμα μιας πραγματικά απελευθερωμένης, σοσιαλιστικής κοινωνίας αντί να τους χαρίσουμε στις φιλελεύθερες, φιλοευρωπαϊκές και απολιτίκ απόψεις. Για το σκοπό αυτό ζητάμε τη στήριξη της ΑΝΤΑΡΣΥΑ στους αγώνες μας.

 

 

 

 

 

 

 

Παράρτημα:

Προκήρυξη της ομάδας για το σύμφωνο συμβίωσης. Μοιράστηκε στις 22.12.2015

 

 

Σύμφωνο Συμβίωσης. Δεν γιορτάζουμε - Διεκδικούμε

 

Η διεύρυνση του συμφώνου συμβίωσης φαίνεται να παίρνει το δρόμο για την ψηφοφορία στη Βουλή. Αναμφίβολα αποτελεί ένα βήμα στη σωστή κατεύθυνση για να αρθούν οι ανισότητες που ατιμετωπίζουν οι ΛΟΑΤΚΙ+ στην Ελλάδα μια και στις διατάξεις του ισχύοντος συμφώνου περιλαμβάνονται πλέον και τα ομόφυλα ζευγάρια (όχι όμως τα πολυσυντροφικά). Ουσιαστικά καλύπτονται τα κληρονομικά δικαιώματα, η έννοια της οικογένειας, η λήψη ιατρικών αποφάσεων. 

Δεν ισχύει το ίδιο για τα ασφαλιστικά δικαιώματα, τα οποία μέσω του άρθρου 12 παραπέμπονται στη δικαιοδοσία του Υπουργείου Εργασίας, που θα πρέπει να εκδώσει σχετικό προεδρικό διάταγμα μέσα σε 6 μήνες, αφού εκτιμήσει το δημοσιονομικό κόστος της εφαρμογής της διάταξης. (Τι θα συμβεί άραγε αν το κόστος αυτό κριθεί υπέρογκο για τη μνημονιακή Ελληνική οικονομία;). Έτσι  πρακτικά αποδυναμώνεται η ισχύς του συμφώνου.

Ακόμα πιο προβληματική είναι η αντιμετώπιση των θεμάτων της παιδοθεσίας και της γονικής μέριμνας. Η παιδοθεσία απλά δεν υπάρχει σαν ζήτημα στο νομοσχέδιο. Σχετικά με τη γονική μέριμνα και το τεκμήριο πατρότητας (άρθρα 11 και 9), υπάρχει σαφής αποκλεισμός για τα παιδιά που γεννιούνται από μέλη ομόφυλων ζευγαριών, πράγμα που αποτελεί διάκριση κατά των «πολύχρωμων» οικογενειών.

Οι  συγκεκριμένες υποδείξεις που έγιναν από τη μεριά τουΛΟΑΤΚΙ+κινήματος για να αρθούν οι παραπάνω περιορισμοί δεν έγιναν δεκτές από την κυβέρνηση, η οποία έτσι κι αλλιώς είναι διχασμένη, με τον ΣΥΡΙΖΑ υπέρ (με αναστολές) και τους ΑΝΕΛ εναντίον. Η υποχωρητικότητα δεν διευκόλυνε τη θέση των ΛΟΑΤΚΙ+. Αντίθετα, έδωσε αέρα στον συρφετό παπάδων, ακροδεξιών, πολυτέκνων και άλλων ομοφοβικών να βγουν και να ξεσπαθώσουν χυδαία ενάντια στους ΛΟΑΤΚΙ+. Δεν εκφράζουν τη διάθεση της κοινωνίας,αλλά την αγωνιώδη προσπάθεια  των πιο κατεστημένων κομματιών της κοινωνίας που φοβούνται ότι θς υποβαθμιστεί  ο ρόλος τους.  Τις ίδιες μέρες, σε δημοσκόπηση 70% των ερωτηθέντων εκφράστηκε υπέρ της διεύρυνσης του συμφώνου.

Μέσα στην Ελληνική κοινωνία έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια βήματα αναγνώρισης και αποδοχής των ΛΟΑΤΚΙ+ ανθρώπων. Αυτό εκφράζεται τόσο με την μεγαλύτερη ορατότητα ομόφυλων ζευγαριών, όσο και με την συγκρότηση ομάδων και συλλογικοτήτων φύλου, με την συμμετοχή και στήριξη στους αγώνες τους ΛΟΑΤΚΙ+ κινήματος, από τις διοργανώσεις Περηφάνειας και τη στήριξη του οργανωμένου εργατικού κινήματος σε αυτή μέχρι την αντιμετώπιση του καθημερινού σεξισμού και της ομοφοβίας. Χιλιάδες απλοί αγωνιστές (ΛΟΑΤΚΙ+ και στρέιτ) μας έχουν υπερασπιστεί και στηρίξει τους αγώνες μας. Αυτή ήταν η πραγματική δύναμη υπέρ των δικαιωμάτων μας και του συμφώνου, δεν μας το χάρισε ο ΣΥΡΙΖΑ, ούτε η Ε.Ε.

Γι’αυτό, χαιρόμαστε με τη διεύρυνση του συμφώνου αλλά δεν αρκεί. Μπορεί πάντως να γίνει αφετηρία για να κερδίσουμε όλα μας τα δικαιώματα

Οι ΛΟΑΤΚΙ+ έχουν διατυπώσειι μια ολόκληρη ατζέντα από πολιτικά αιτήματα και τώρα είναι ώρα να εκπληρωθούν, χωρίς «ναι μεν αλλά» και σταγονόμετρο:

  • Ναι στο σύμφωνο συμβίωσης με όλες τις κατακτήσεις που αυτό μπορεί να περιλάβει, όμως η πραγματική ισότητα θα έρθει με την παραχώρηση γάμου για τα ομόφυλα ζευγάρια και για πολυσυντροφικά άτομα.
  • Αναγνώριση της ταυτότητας φύλου για τους τρανς και υποστήριξη των απαιτούμενων επεμβάσεων για τον επαναπροσδιορισμό του φύλου.
  • Παιδοθεσία, πατρότητα, γονεϊκή μέριμνα  για όλα τα ομόφυλα ζευγάρια και τις οικογένειές τους.
  • Δωρεάν αντιρετροϊκά φάρμακα για όποιους τα χρειάζονται. Οι εικόνες έλλειψης που παρατηρούνται τις τελευταίες μέρες στα δημόσια νοσοκομεία για τη χορήγηση των πανάκριβων αυτών φαρμάκων πρέπει να σταματήσουν.
  • Εξίσωση των ορίων συναίνεσης στα 17, ανεξάρτητα από το αν πρόκειται για ομοφυόφυλη ή ετεροφυλοφιλη πράξη.

Η εκπλήρωση αυτών των αιτημάτων μπορεί να αλλάξει σημαντικά τη ζωή μας, όχι όμως να εξαλείψει τον σεξισμό από την κοινωνία. Για μας, η απελευθέρωση δεν αποτελεί άθροισμα αιτημάτων, αλλά διεργασία και πάλη μέσα στην κοινωνία που παράγει τον σεξισμό και τις διακρίσεις. 

Ο τρόπος για να νικήσουμε δεν είναι η αναμονή είναι  ο κοινός μας αγώνας με άλλα κομμάτια της κοινωνίας που ξεσηκώνονται.  Εκεί βρίσκεται η δύναμη που μπορεί να παλέψει την ομοφοβία, την τρανσφοβία, τον σεξισμό και τις ρίζες τους.

 

 Email: genderantarsya@gmail.com

Ιστολόγιο: http://lgbtqantarsya.wordpress.com/

Facebook: www.facebook.com/pages/Lgbtq-antarsya/208219699371773

 

 

 
 

 

 

 

 

 

[1] ΛΟΑΤΚΙ+: Λεσβίες, Ομοφυλόφιλοι, Αμφί, Τρανς, Κουίρ, Ίντερσεξ. Το + δηλώνει τους υπόλοιπους μη ετεροφυλόφιλους σεξουαλικούς προσανατολισμούς.

[2] John Lauritsen and David Thorstad, Τα πρώτα κινήματα για την απελευθέρωση των ομοφυλόφιλων: 1864-1935, Time Change Press, Νέα Υόρκη, 1974.

[3] Η Σοβιετική Ένωση κατάφερε εκτός από τα γυναικεία δικαιώματα να θεσπίσει νόμους υπέρ των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων 90 χρόνια πριν το Ανώτατο δικαστήριο των ΗΠΑ καταργήσει όλους τους νόμους για «σοδομισμό», ενώ η Αμερικανική Ψυχιατρική Ένωση διατήρησε την ομοφυλοφιλία στα βιβλία της ως ψυχική διαταραχή μέχρι το 1973.

[4] Το δικαίωμα στο γάμο για περισσότερα από δύο άτομα διεκδικεί σήμερα το κίνημα της πολυσυντροφικότητας (αγγλ. polyamory).

[5] Sherry Wolf, “Sexuality and Socialism, History, Politics and Theory of LGBT Liberation”, The Myth of Marxist Homophobia, “The Sexual Revolution in Russia” (88-100), Haymarket Books, 2009.  

[6] «Ο ανοιχτά ομοφυλόφιλος Grigorii Chicherin ήταν υπουργός δημοσίων σχέσεων και υπηρέτησε σε αυτή την θέση από το 1918 μέχρι το 1930. Δούλεψε επίσης μαζί με τον αρχηγό του Κόκκινου Στρατού Trotsky στις διαπραγματεύσεις στο Brest-Litovsk.» (Ό.π.)

[7] Sherry Wolf, «Η σεξουαλική επανάσταση στην Ρωσία», μετ. Ζήνα Λιναρδοπούλου, Σπάρτακος 116, Μάιος 2015, 59-65.

[8] Το όνομά τους το πήραν από ομάδα μασκοφόρων της μεσαιωνικής και αναγεννησιακής Γαλλίας γνωστής και ως Société Mattachine. Απαρτιζόταν από ανώνυμους και ανύπαντρους άντρες και τασσόταν ενάντια στην καταπίεση μέσα από τελετουργικούς χορούς. Σύμφωνα με τον Jonathan Katz, οι ομοφυλόφιλοι της δεκαετίας του '50 αισθάνονταν κάτι παρόμοιο: σαν να φορούσαν μια μάσκα και έτσι, ανώνυμοι και άγνωστοι, προσπαθούσαν να βοηθήσουν τους εαυτούς τους και άλλους στην αποκατάσταση και την αλλαγή μέσα από τον αγώνα.

[9] Ο όρος χρησιμοποιείται αυτούσιος στα κείμενα της περιόδου αυτής.

 

[10] Το συγκεκριμένο μέτωπο διαλύθηκε μετά από τρία χρόνια λόγω των εσωτερικών του προστριβών αλλά και της αδυναμίας του να συνδεθεί με το εργατικό και συνδικαλιστικό κίνημα. Έτσι παρέμεινε μόνο η φιλελεύθερη και η συντηρητική πτέρυγα του κινήματος.

[11] Μιχάλης Πισσαρίδης, «Η εξέγερση των LGBT ή αλλιώς “Pride”: 45 χρόνια από την “εξέγερση του Stonewall”», Σπάρτακος 114, Ιούνιος 2014, 51-54.

[12] Μιχάλης Πισσαρίδης, «Ελληνικό LGBTQ κίνημα: το παράδειγμα του Α.Κ.Ο.Ε.», Σπάρτακος 115, Νοέμβριος 2014, 14-19.

[13] Λουκάς Θεωδορακόπουλος, «ΑΜΦΙ» και Απελευθέρωση, Πολύχρωμος Πλανήτης, Αθήνα, 2005.

[14] Κυκλοφόρησαν πέντε τεύχη στο διάστημα 2003-2006.

[15] Τοποθέτηση του βουλευτή του ΚΚΕ Γιάννη Γκιόκα στη συζήτηση για το σύμφωνο συμβίωσης στη Βουλή: «Με τη διαμόρφωση της σοσιαλιστικής-κομμουνιστικής κοινωνίας, οπωσδήποτε θα διαμορφωθεί νέος τύπος συμβίωσης, ως σχετικά σταθερής ετεροφυλικής σχέσης και αναπαραγωγής.» (22-12-2015)

[16] Ο ίδιος ο όρος «ομοφυλόφιλος» είναι ψυχιαττρικός όρος που διατυπώθηκε το 1895 για να στιγματίσει όχι πια την πράξη αλλά το άτομο που την ασκεί.

[17] Αναφερόμαστε εδώ σε ζητήματα όπως κοινωνική ασφάλιση, νοσηλεία ή τα κληρονομικά δικαιώματα τα οποία περιλαβάνονται στην διεύρυνση του συμφώνου συμβίωσης 

[18] Η λ. cis δηλώνει το αντίθετο του trans. Οι cis άνθρωποι ταυτίζονται με το φύλο που τους αποδόθηκε κατά τη γέννησή τους, σε αντίθεση με τους/τις trans.