H εκλογή μιας κυβέρνησης της αριστεράς μπορεί να φέρει την αριστερά να ελέγχει την κυβέρνηση. Αλλά δεν θα τη φέρει σε θέση να ελέγχει μια σειρά από θεσμούς. Ζούμε σε μία κοινωνία που θέλει να λέγεται δημοκρατική, αλλά ξέρουμε ότι στον καπιταλισμό τα όρια της δημοκρατίας είναι περιορισμένα. Υπάρχουν μια σειρά από πλευρές τις οποίες η δημοκρατία δεν τις ακουμπάει. Είναι οι μηχανισμοί του κράτους, ο στρατός, η αστυνομία, τα δικαστήρια. Έχουν τις δικές τους γραφειοκρατίες, τυπικά η κυβέρνηση διορίζει την κορυφή της γραφειοκρατίας, αλλά στην πραγματικότητα ξέρουμε ότι αυτή η γραφειοκρατία αναπαράγεται μέσα από τις γραμμές της. Εκτός από τους θεσμούς του αστικού κράτους, υπάρχει η οικονομική εξουσία, αυτή κι αν είναι ανεξέλεγκτη.

Αυτά είναι προβλήματα τα οποία κάθε προσπάθεια για κυβέρνηση της αριστεράς που θα θελήσει να κάνει προοδευτικές κοινωνικές αλλαγές, θα τα βρει μπροστά της. Βέβαια υπάρχει πάντα η αντιμετώπιση ότι “δεν θα τα πάρουμε μονομιάς όλα”, το να πάρουμε τα υπουργεία είναι μια αρχή και θα δούμε τι θα ακολουθήσει με τα υπόλοιπα.

Όμως το ζήτημα δεν μπορεί να τοποθετείται με αυτόν τον τρόπο. Δεν μπορούμε να αφήσουμε για να αντιμετωπίσουμε αργότερα αυτά όλα τα κομμάτια, γιατί είναι ενεργά από τώρα. Το ζήτημα των εκβιασμών και των πιέσεων που έχει να αντιμετωπίσει η αριστερά έχει ήδη μπει στο τραπέζι. Ξέρουμε πολύ καλά τι σημαίνει φυγή κεφαλαίων, τι σημαίνει κερδοσκοπία, τι σημαίνουν πραξικοπήματα κλπ. Ιστορικά έχουν υπάρξει όλες αυτές οι πιέσεις, κάθε φορά που υπήρχε άνοδος της αριστεράς.

Τώρα έχουν προστεθεί και καινούργιες παράμετροι όπως η Ε.Ε. Το παιχνίδι των εκβιασμών παίζεται σε πιο συγκροτημένο επίπεδο. Παράδειγμα η γειτονική Ιταλία. Βλέπουμε όχι κάποιο κόμμα άκρας αριστεράς, αλλά το κόμμα των Δημοκρατών. Τον Μπερσάνι να είναι επικεφαλής, να έχει κερδίσει τις εκλογές και να λέει “εγώ δεν κάνω κυβέρνηση με τον Μπερλουσκόνι.” Θεμιτό, δώσανε μάλιστα και την εκλογική μάχη σε αυτή τη βάση και τι απέγινε; Τον εξαφανίσανε. Διότι “η κατάσταση απαιτεί ότι η Ιταλία πρέπει να κυβερνηθεί” κλπ. Όπως εμάς εδώ η Ε.Ε μας φόρτωσε τον Παπαδήμο.

Αυτά είναι πράγματα που δεν μπορούμε να τα ξεχνάμε, γιατί πρέπει να προετοιμαζόμαστε για να τα αντιμετωπίσουμε. Βέβαια η αριστερά δεν ξεκινάει από το μηδέν. Έχει πίσω της μια παράδοση. Ακριβώς επειδή η συζήτηση γίνεται στην Ελλάδα, ξέρουμε πολύ καλά ότι πίσω μας έχουμε όχι μόνο τον εμφύλιο, αλλά και τη δολοφονία του Λαμπράκη και τα Ιουλιανά του '65. Γι’ αυτό η αριστερά από το '74 και μετά, πάντοτε είχε σύνθημα στις εκλογές το “ισχυρή στη Βουλή και στο λαό”. Είναι μια φόρμουλα που εννοεί οτι “δεν αρκεί να μας ψηφίσετε, θα πρέπει να συνεχίσετε να μας στηρίζετε”. Οι υπουργοί μας για να μπορέσουν να κάνουν κάποια πράγματα θα θέλουν τη στήριξη του κόσμου. Να είμαστε καθαροί ότι αυτό είναι θετικό, διότι τα κόμματα της αριστεράς αναγνωρίζουνε τη δύναμη του πεζοδρόμιου ως απαραίτητη για να προχωρήσουν τα πράγματα.

Να πάμε ένα βήμα παραπέρα: ούτε αυτό είναι αρκετό. Δεν αρκεί να έχουμε μια φόρμουλα που να λέει, “θα χρειαστεί και η δύναμη του πεζοδρόμιου”. Δεν αρκεί να προβλέπουμε ότι θα πάνε προς τα εκεί τα πράγματα. Πρέπει να τα ετοιμάζουμε για να πάνε προς τα κει. Η επαναστατική αντιμετώπιση λέει ότι το πεζοδρόμιο πρέπει να είναι το κυρίαρχο στοιχείο σε αυτή τη διαδικασία.

Το πεζοδρόμιο πρέπει να ελέγχει τους υπουργούς κι όχι αντίστροφα. Άλλο είναι να λέει ο υπουργός, “αντιμετωπίζω τεράστια προβλήματα, ετοιμάζω το νομοσχέδιο με πιέζουν κτλ, κάντε μια διαδήλωση να μας στηρίξετε” κι άλλο είναι ότι ο κόσμος με τις κινητοποιήσεις του επιβάλλει ότι οι αλλαγές θα προχωρήσουν. Αυτό είναι κάτι το οποίο χρειάζεται να το οργανώνουμε από τώρα.

Μετά την εμπειρία των περσινών εκλογών, που αναδείξανε την αριστερά σε κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης μετά από 55 χρόνια, μπορούμε να βάζουμε στην ημερήσια διάταξη το πώς το πεζοδρόμιο είναι ο καθοριστικός παράγοντας στις επόμενες εξελίξεις. Αυτό, συγκεκριμένα, σημαίνει ότι διεκδικούμε πρόγραμμα αλλαγών ριζοσπαστικό και προχωρημένο. Δεν είναι από πριν αυτοπεριοριζόμενο, ότι κάποια πράγματα μπορούν να γίνουν και κάποια πράγματα μένουν για αργότερα. Χρειάζεται να υπάρχουν τα ζητήματα της αντικαπιταλιστικής ανατροπής όπως τα ζητήματα της διαγραφής του χρέους, της ρήξης με το ευρώ και την ΕΕ, τα ζητήματα του εργατικού ελέγχου στον τραπεζικό τομέα με κρατικοποίηση χωρίς αποζημίωση. Αυτά θα πρέπει να υπάρχουν στο πρόγραμμα με το οποίο προχωράει η αριστερά, όχι σαν εκλογικές διακηρύξεις, αλλά σαν δεσμεύσεις.

Παράλληλα χρειάζεται η συγκρότηση των δυνάμεων που θα υλοποιήσουν αυτές τις αλλαγές. Που θα είναι σε θέση να προχωρήσουν ανεξάρτητα με το τι παίζεται σε επίπεδο υπουργείων, εκβιασμών κλπ. Η διάσταση του εργατικού ελέγχου είναι απαραίτητο στοιχείο να υπάρχει μέσα στο πρόγραμμα της αριστεράς. Το γεγονός ότι η ΑΝΤΑΡΣΥΑ είναι μια αριστερή πολιτική δύναμη που αναδεικνύει αυτά τα ζητήματα κάνει τη διαφορά.

Κάθε απεργιακή επιτροπή, κάθε απεργιακή συνέλευση που καταφέρνει να συγκροτηθεί, είναι βήμα προς αυτή την κατεύθυνση. Είναι σπέρμα εργατικού ελέγχου. Αυτό αντιπροσωπεύει η επαναστατική αριστερά. Η στάση μας στους καθημερινούς αγώνες είναι να αγκαλιάζουμε και να αναδεικνύουμε ακριβώς αυτά τα βήματα που συγκροτούνε τη δύναμη του κόσμου να επιβάλλει όλες τις αλλαγές που θέλει.

*Από την τοποθέτηση του Πάνου Γκαργκάνα στη συζήτηση με τίτλο: «Μπορεί η Αριστερά να κυβερνήσει; Η αντίσταση στα μνημόνια και η Αριστερά», που έγινε στην ΑΣΟΕΕ στις 19/5/2013 στο πλαίσιο του τετραήμερου αντικαπιταλιστικού φεστιβάλ «Μαρξισμός 2013»