Η 2η Πανελλαδική συνδιάσκεψη της ΑΝΤΑΡΣΥΑ αποτελεί σημαντικό σταθμό, όσον αφορά στη διαμόρφωση θέσεων και τη θέσπιση στόχων για την πορεία του μετωπικού μας σχήματος το αμέσως επόμενο διάστημα. Η όσο το δυνατόν ευρύτερη συζήτηση συνιστά τη βάση για μια γόνιμη συνδιασκεπτική διαδικασία και στο πλαίσιο αυτό έκρινα σκόπιμο να κοινοποιήσω ορισμένες θέσεις και προτάσεις σχετικά με τη συνέχιση της δράσης της ΑΝΤΑΡΣΥΑ. Η χρονική συγκυρία είναι κάτι παραπάνω από κρίσιμη και η επίθεση στην πλειονότητα του ελληνικού λαού αμείωτης έντασης. Το γεγονός αυτό, συνδυαζόμενο με τις υπαρκτές μας αδυναμίες και τις στρεβλώσεις στην οργάνωσή μας, δικαιολογημένα κάνει πολλούς συντρόφους να αγωνιούν να εκφράζουν σε συνελεύσεις και σε κείμενα με ένταση τις απόψεις τους και να κάνουν σκληρή κριτική. Στο κείμενο που θα ακολουθήσει θα προτιμήσω, όσο γίνεται, να κρατήσω χαμηλότερους τόνους γιατί, παρά τα μεγάλα μας προβλήματα και την προσωπική μου απογοήτευση από τον τρόπο που ορισμένα πράγματα λειτουργούν στην ΑΝΤΑΡΣΥΑ, απαιτείται ψυχραιμία για να πάμε ένα βήμα μπροστά μετά τη συνδιάσκεψη συζητώντας και πράττοντας ορθολογικά. Αν λειτουργήσουμε εν θερμώ και εάν υπερθεματίσουμε περί των αδυναμιών μας θα διολισθήσουμε σε μια εσώστρεφη διαδικασία που θα μας οδηγήσει πολλά βήματα προς τα πίσω.

Ξεκινώντας, σημειώνω τρεις βασικές αρχές που σηματοδοτούν την προσωπική μου στάση απέναντι στα πράγματα και που θεωρώ ότι είναι σημαντικό να αποτελούν οδηγούς για την πορεία και τη δράση μας.

Επικαιρότητα και χρησιμότητα της μαρξιστικής προσέγγισης

Σίγουρα οι οπαδοί της θεωρίας του «τέλους της ιστορίας» δεν έχουν δικαιωθεί από την ίδια την πραγματικότητα. Αυτό, βέβαια, δε σημαίνει ότι οι κυρίαρχες, συστημικές αντιλήψεις έχουν υποχωρήσει και πώς οι εκπρόσωποί τους έχουν τη διάθεση να παραμερίσουν και να μας αφήσουν αμαχητί το πεδίο ελεύθερο. Παρά τη συνεχιζόμενη και επεκτεινόμενη κρίση, τα «φάρμακα» που χορηγούνται παραμένουν τα ίδια και στην περίπτωση αυτή, δυστυχώς, δεν υπάρχει περιορισμός στη συνταγογράφηση: Λιτότητα, περιορισμός των εργασιακών δικαιωμάτων, κατάργηση των κοινωνικών κεκτημένων, γονυκλισία στο κεφάλαιο κ.ο.κ. Στο πλαίσιο αυτό, η προσέγγιση της ΑΝΤΑΡΣΥΑ για τα αίτια και την πορεία της κρίσης είναι ορθή και διαφωτιστική (όπως εκφράζεται και στις θέσεις 1-23) και αποτελεί σημαντικό εργαλείο προκειμένου να προχωρήσουμε. Άλλωστε, είναι χαρακτηριστική η φράση του Terry Eagleton σχετικά με την επικαιρότητα του Μαρξ, ενώ βρισκόμαστε στο μάτι του κυκλώνα της κρίσης, κόντρα στους απολογητές του συστήματος (Eagleton 2011 σελ. 25):

«το να ισχυρίζεται κανείς ότι ο μαρξισμός έχει ξοφλήσει ισοδυναμεί με το να ισχυρίζεται ότι η πυροσβεστική υπηρεσία αποτελεί παρωχημένη ιδέα επειδή οι εμπρηστές έχουν γίνει πιο πανούργοι και πιο πολυμήχανοι από ποτέ»

Συνεπώς, παραμένουμε προσανατολισμένοι στην ερμηνεία των εξελίξεων στη βάση της μαρξιστικής μεθοδολογικής προσέγγισης, χωρίς φυσικά ιδεοληπτικές εμμονές, αλλά σε διαλεκτική αλληλεπίδραση με την εκάστοτε πραγματικότητα.

Να νικήσουμε!

Το γνωστό σύνθημα λέει: «Χαμένοι είναι οι αγώνες που δεν έγιναν ποτέ». Σωστά, γι’ αυτό άλλωστε και ως ΑΝΤΑΡΣΥΑ έχουμε δώσει το παρών σε όλους τους κοινωνικούς αγώνες άλλοτε περισσότερο και άλλοτε λιγότερο αποτελεσματικά. Όμως αλήθεια, θέλουμε τελικά οι αγώνες να είναι νικηφόροι; Θέλουμε να «συνεχίσουμε να έχουμε το ρόλο εκείνων που πείθουν αλλά εξακολουθούν να ηττώνται;» (Zizek 2011 σελ. 19) Θαρρώ πως οι απαντήσεις είναι προφανείς αλλά νομίζω ότι αρκετά συχνά το ενδεχόμενο της νίκης – λόγω ενδεχομένως των αρνητικών συσχετισμών και της λυσσαλέας επίθεσης ντόπιων και ξένων λύκων – απομακρύνεται από τη σκέψη μας και τους σχεδιασμούς μας. «Έχουμε καταφέρει να σπιλώσουμε εκείνους που κατέχουν την εξουσία, ενώ το πραγματικό ζητούμενο είναι να τους ευνουχίσουμε» (Zizek 2011 σελ. 20). Το ζήτημα του να γύρει η πλάστιγγα από την άλλη και να οδηγηθούμε στη νίκη της εργασίας απέναντι στο κεφάλαιο πρέπει να επανατοποθετηθεί ως βασική μας επιδίωξη. Το χρωστάμε στην κοινωνία και την υπεράσπιση των λαϊκών συμφερόντων. Εάν η τελική νίκη μπει ξανά ως βασικός και κύριος στόχος μας, ίσως, αντιμετωπίσουμε με πιο αποδοτικό τρόπο ζητήματα δράσης σε συνδικαλιστικό, κοινωνικό και πολιτικό επίπεδο, αποφεύγοντας λάθη και κωλυσιεργίες που αδυνατίζουν το εγχείρημά μας και την απήχησή μας στην κοινωνία.

Συντροφικότητα

Μια από τις σημαντικότερες κατακτήσεις της αντικαπιταλιστικής αριστεράς, χάρις στη δημιουργία της ΑΝΤΑΡΣΥΑ, είναι ότι καθόμαστε στο ίδιο τραπέζι και αποφασίζουμε από κοινού άνθρωποι, που σε μεγάλο βαθμό έχουν κοινές αντιλήψεις αλλά είναι οργανωμένοι (ή όχι) σε διαφορετικά κομμάτια / οργανώσεις του χώρου. Είναι γνωστό ότι ένα από τα προβλήματά μας είναι ότι μεταξύ των ρευμάτων της Αριστεράς το πλησίασμα είναι επικίνδυνη υπόθεση, καθώς όσο μικρότερες είναι οι διαφορές τόσο μεγαλώνουν τα χάσματα. Θεωρώ ότι η ΑΝΤΑΡΣΥΑ αποτελεί μια αποφασιστική τομή σε αυτόν τον τομέα. Για μένα - και νομίζω πως και πολλοί σύντροφοι θα συμφωνήσουν μαζί μου – αποτελεί σαφέστατα κινητήριο δύναμη η συντροφικότητα και οι σχέσεις φιλίας, εμπιστοσύνης και ειλικρίνειας με τους ανθρώπους και όχι απλώς το ταξικό συμφέρον ή η διάθεση ανατροπής της υφιστάμενης κατάστασης. Είναι απαραίτητο το στοιχείο της συντροφικότητας και της εμπιστοσύνης μεταξύ όσων συμμετέχουμε στην ΑΝΤΑΡΣΥΑ να αποτελεί μια από τις βασικές αρχές της δράσης μας και στο πλαίσιο αυτό χρειάζεται ακόμη περισσότερη προσπάθεια, ειδικά από τις οργανωμένες δυνάμεις της ΑΝΤΑΡΣΥΑ. Η περαιτέρω εμπέδωση κλίματος εμπιστοσύνης μεταξύ μας απαιτεί μια πιο τολμηρή και ανοιχτή στάση απέναντι στις απόψεις και τις τάσεις καθώς και προσπάθεια να σπάσει η οχύρωση σε γραμμές, μπροστά στο ζητούμενο ισχυροποίησης της ΑΝΤΑΡΣΥΑ και της επιδίωξης των κεντρικών, κοινών για όλους μας στόχους.

 

Όσον αφορά στην έως τώρα πραγματικότητα, στις θέσεις 14 – 39 γίνεται μια εκτενής αναφορά όσον αφορά στις επιπτώσεις της κρίσης, το πολιτικό σκηνικό, τους συσχετισμούς, το εργατικό κίνημα και το σκηνικό σε όλο το φάσμα της Αριστεράς. Στέκομαι σε ορισμένα σημεία, τα οποία επέχουν ιδιαίτερη σημασία και είναι καθοριστικά για τη διαμόρφωση των προτάσεων και της δραστηριοποίησής μας.

Οικονομική εξαθλίωση / κοινωνική απερήμωση

Δε χρειάζεται να πλατειάσουμε περί των επιπτώσεων των μνημονιακών πολιτικών στην ελληνική κοινωνία. Αρκεί να έχουμε στο μυαλό μας μερικά ανατριχιαστικά μεγέθη: Ύφεση πάνω από 20% από το 2008 έως τώρα, ανεργία κοντά στο 30%, χρέος σχεδόν 180% του ΑΕΠ. Η πραγματικότητα αυτή διαμορφώνει, χωρίς υπερβολή, εφιαλτικές συνθήκες για την πλειονότητα του ελληνικού λαού, ο οποίος καλείται συνεχώς σε νέες θυσίες και όσοι ελάχιστοι – πλέον – εργάζονται καλούνται να το πραγματοποιήσουν με εξευτελιστικές αμοιβές, υπό καθεστώς εργοδοτικής τρομοκρτίας και συχνά ανασφάλιστοι. Χώρια, η διάλυση κάθε μορφής κοινωνικής πρόνοιας που καθιστά την καθημερινότητα πολλών ανθρώπων αβίωτη και επισφαλή. Είναι προφανές ότι χρειάζεται μια ριζική ανατροπή αυτού του άθλιου σκηνικού. Ενός σκηνικού που τροφοδοτείται από την βαρβαρότητα του καπιταλιστικού συστήματος παραγωγής και μπορεί να αλλάξει μόνο με το σπάσιμο των σάπιων δομών του καπιταλισμού και τη μετάβαση σε μια σοσιαλιστική οικονομία με κομμουνιστική προοπτική. Όμως, ως γνωστόν «για να γυρίσει ο ήλιος θέλει δουλειά πολλή» και έτσι, απαιτείται όχι μόνο αποφασιστικότητα για σύγκρουση με το κατεστημένο σύστημα αλλά και σημαντική δουλειά υποδομής. Δεν αρκούν διακηρυκτικές τοποθετήσεις και η ανέξοδη συνθηματολογία. Η κατάσταση είναι σύνθετη και η αναμέτρηση με την πραγματική διάσταση των προβλημάτων οδηγεί στην αναγκαιότητα διαμόρφωσης συγκεκριμένων προτάσεων που θα έχουν τη δυνατότητα να βγάλουν την κοινωνία από το αδιέξοδο. Τα ριζοσπαστικά, αντικαπιταλιστικά προτάγματα που θα οδηγήσουν στην ανάταση των λαϊκών στρωμάτων και την έξοδό τους από την εξαθλίωση, σε μια χώρα με τόσο βαθιά ύφεση και διαλυτικά φαινόμενα στον παραγωγικό της ιστό (Μαριόλης 2013), δεν μπορούν να βασιστούν απλώς π.χ. σε μια φορολογική αναδιάρθρωση ή κάποιες κρατικοποιήσεις. Χρειάζεται ενδελεχής μελέτη της πραγματικότητας και ανάλυση των δυνατοτήτων που υπάρχουν προκειμένου οι ριζοσπαστικές προτάσεις να μετουσιωθούν σε πλειοψηφικό ρεύμα. Αυτά τα ζητήματα οφείλουν να αφορούν και μάλιστα με επιτακτικό τρόπο ένα μέτωπο της επαναστατικής Αριστεράς, όπως η ΑΝΤΑΡΣΥΑ. Είμαστε εδώ για να υπερασπιστούμε τα ταξικά συμφέροντα της πλειοψηφίας, άρα πρέπει να δουλέψουμε σκληρά αποκαθηλώνοντας τη δική τους απάντηση στην κρίση με μια εναλλακτική, σε αντικαπιταλιστική κατεύθυνση, αλλά αποτελεσματική και πειστική δική μας πρόταση.

Παγίωση των νεοναζιστικών δυνάμεων στο πολιτικό σκηνικό

Πρόκειται ίσως για την πλέον αρνητική εξέλιξη των «χρόνων της κρίσης». Έχω την αίσθηση ότι η θέση 19, που αναφέρεται στη Χρυσή Αυγή απλώς αγγίζει το ζήτημα και δεν του αποδίδει τη δέουσα σημασία. Σε καμία περίπτωση δεν υπάρχει περιθώριο εφησυχασμού – παρά το ότι σίγουρα η Χρυσή Αυγή δεν πρέπει να θεωρηθεί ως ο κύριος αντίπαλος - κάτι που ήταν διάχυτο ανάμεσα σε πολλούς συντρόφους το προηγούμενο διάστημα. Επιπλέον, αν και είναι σωστό να τονίζουμε το ότι η Χρυσή Αυγή δεν είναι αντισυστημική δύναμη, δε θα πρέπει να μας απασχολεί μόνο ή κυρίως αυτό. Αυτό το επικίνδυνο πολιτικό σχήμα κατορθώνει να γίνεται ελκυστικό σε φτωχοποιούμενα στρώματα της εργατικής τάξης και ανάμεσα στους ανέργους, πουλάει ανενόχλητο ένα φρικτό lifestyle στις ευαίσθητες ηλιακιακές ομάδες των μαθητών και με γκεμπελικές μεθόδους καρπώνεται την γενικευμένη απαξίωση του πολιτικού, κοινοβουλευτικού συστήματος. Συνεπώς, ναι, η Χρυσή Αυγή είναι το μακρύ χέρι του συστήματος, αλλά δεν αρκεί αυτή η ρητορική προκειμένου να ανακόψουμε τη δυναμική της. Η, σε μεγάλο βαθμό, επιτυχής δραστηριοποίηση της ΚΕΕΡΦΑ χρειάζεται να πλατύνει, να αγκαλιαστεί από την ΑΝΤΑΡΣΥΑ και να υποστηριχθεί δημιουργικά από περισσότερους συντρόφους.

Περί του εργατικού και λαϊκού κινήματος

Αναμφισβήτητα από την πορεία των εργατικών αγώνων συναρτάται, σε μεγάλο βαθμό, η γενικότερη επιτυχία του εγχειρήματος της ανατροπής και του ανοίγματος μιας χαραμάδας ελπίδας για την πορεία της κοινωνίας σε μια αντικαπιταλιστική κατεύθυνση. Επίσης, παρά την επίθεση που οι εργαζόμενοι έχουν με κάθε μέσο δεχθεί (αντεργατικά μέτρα, απολύσεις, συκοφαντική προπαγάνδα), δόθηκαν και δίνονται σκληρές μάχες, με σημαντικό κοινωνικό αντίκτυπο. Όμως, βρίσκω αρκετά υπερβολική την αρχική διατύπωση της θέσης 24 «Το ΔΝΤ, η ΕΕ και το ελληνικό κεφάλαιο δεν υπολόγισαν σωστά τον κυριότερο «πολλαπλασιαστή», το ελληνικό εργατικό και λαϊκό κίνημα…». Δεν πρέπει οι μεγάλες απεργίες, οι μαζικές διαδηλώσεις να μας οδηγούν σε υπερεκτιμήσεις. Βρισκόμαστε σε μια φάση ύφεσης των εργατικών και λαϊκών κινητοποιήσεων (γεγονός που δεν είναι παράλογο, δεν είναι δυνατόν να βρίσκεται κανείς συνεχώς σε εγρήγορση) και αποτελεί ζητούμενο το ξαναζωντάνεμα των αγώνων, αλλιώς μπορεί καταστάσεις που ζήσαμε στο πρόσφατο παρελθόν να αποτελέσουν απλώς μια ανάμνηση και μάλιστα ήττας. Επιπλέον, πρόσφατα παραδείγματα όπως αυτό της απεργίας της ΟΛΜΕ αποδεικνύουν ότι ΠΑΣΚΕ και ΔΑΚΕ (δυστυχώς και λοιπές δημοκρατικές δυνάμεις – βλέπε συνδικαλιστές ΣΥΡΙΖΑ) αν και σταδιακά περιορίζονται είναι μάλλον αρκετά σκληροί για να πεθάνουν και γι’ αυτό οι εκτιμήσεις της θέσης 28 είναι επίσης, κατά τη γνώμη μου, παραπάνω αισιόδοξες από την πραγματικότητα.

Αν και το μεγάλο ζήτημα είναι η ενίσχυση των εργατικών αγώνων, είναι μάλλον περιορισμένη η αναφορά μας σε άλλες μορφές του ευρύτερου λαϊκού κινήματος (θέσεις 31 και 32). Έχει σημασία να δούμε περισσότερο συστηματικά την ανάπτυξη των συλλογικοτήτων στο πλαίσιο της γειτονιάς, τις προσπάθειες οργάνωσης καταναλωτικών συνεταιρισμών, συνεταιριστικών επιχειρήσεων κ.ο.κ. Τέτοιου είδους δράσεις θα πρέπει να αποτελούν προνομιακό πεδίο δραστηριοποίησης της αντικαπιταλιστικής αριστεράς.

Η κοινοβουλευτική Αριστερά

Καθίσταται ολοένα και πιο φανερό ότι ΣΥΡΙΖΑ και ΚΚΕ δεν μπορούν να ανταποκριθούν στις προκλήσεις και τις απαιτήσεις των καιρών. Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει πια οριστικά πάρει μια δεξιόστροφη πορεία και το αποδεικνύει συνεχώς με τις πολιτικές, ακόμη και τις επικοινωνιακές του επιλογές. Η προσπάθεια διάλυσης των συνιστωσών και ενιαιοποίησης του πολιτικού σχηματισμού θα εξαφανίσει και την τελευταία ρανίδα ριζοσπαστικότητας στο χώρο. Το γεγονός αυτό δεν πρέπει να μας κάνει να χαμογελάμε με ύφος μικρομεγαλισμού νομίζοντας ότι ως εκ θαύματος οι πολλοί, απογοητευμένοι σύντροφοί μας θα πέσουν στην αγκαλιά μας και έτσι θα πάρουμε το δρόμο για την επαναστατική ανατροπή. Αντίθετα, η ενσωμάτωση του ΣΥΡΙΖΑ στο σύστημα μπορεί να έχει πολύ αρνητικές επιδράσεις στο κίνημα και ενδεχομένως να οδηγήσει την Αριστερά – συνολικά - πίσω σε μαύρες εποχές. Από την άλλη το ΚΚΕ, ειδικότερα μετά το 19^ο συνέδριό του έχει επιλέξει την υιοθέτηση του δρόμου του μεσσιανικού κηρύγματος. Η θέσπιση ολοένα και μεγαλύτερων, πιο φιλόδοξων πολιτικών στόχων (χωρίς την ανατροπή του καπιταλισμού δε γίνεται τίποτε άρα φωνάξτε λιγάκι και μετά λουφάξτε πάλι), ουσιαστικά, διαλύει την αποτελεσματικότητα της πολιτικής του δράσης και καθιστά το ΚΚΕ, εν τέλει, ακίνδυνο για το σύστημα. Η απαξίωση των λαϊκών κινημάτων, η άρνηση κάθε μορφής κοινής δράσης καθιστούν τον πιο ιστορικό πόλο της Αριστεράς ανασχετικό παράγοντα για την πορεία του εργατικού και λαϊκού κινήματος και της ανατροπής της υφιστάμενης κατάστασης. Η αρνητική αυτή κατάσταση, στην οποία έχει περιπέσει η κοινοβουλευτική Αριστερά πρέπει να μας κινητοποιήσει, δεν έχουμε την πολυτέλεια της αναμονής, οφείλουμε να διαμορφώσουμε μια ακόμη πιο συγκροτημένη εναλλακτική πρόταση, που θα συσπειρώσει γύρω τις περισσότερους αγωνιστές και πολιτικές δυνάμεις, βελτιώνοντας τις προοπτικές ανατροπής και νίκης.

Η ΑΝΤΑΡΣΥΑ

Αν και μέρος της υφιστάμενης πραγματικότητας αποτελεί και η δική μας πολιτική πορεία, καλώς, αναφέρεται ξεχωριστά στις θέσεις 63-67. Η συγκρότηση της ΑΝΤΑΡΣΥΑ, ξανατονίζω, είναι ένα πολύ σημαντικό και ελπιδοφόρο γεγονός για την Αριστερά. Είναι καλό να επιθυμούμε την όσο το δυνατόν καλύτερη και αποτελεσματική λειτουργία και δράση του εγχειρήματός μας. Στο πλαίσιο αυτό η κριτική, ακόμη και η γκρίνια είναι εύλογες. Όμως, σε καμία περίπτωση, η μεμψιμοιρία δε θα πρέπει να κυριαρχήσει ανάμεσά μας και να μας οδηγήσει σε άγονες εσωτερικές αντιπαραθέσεις. Η κριτική θα πρέπει να είναι δημιουργική, με συγκεκριμένες προτάσεις και τελικά, μετά το πέρας της συνδιάσκεψης να οδηγήσει στο ξαναζωντάνεμα και την ουσιαστικότερη πολιτική παρέμβαση της ΑΝΤΑΡΣΥΑ. Ακόμη κι αν τα αριθμητικά δεδομένα δεν είναι με το μέρος μας, ως αντικαπιταλιστική Αριστερά έχουμε και την ευκαιρία και την υποχρέωση να αποτελέσουμε τον πόλο συσπείρωσης του εργατικού και λαϊκού κινήματος, ειδικά σε μια συγκυρία που η κοινοβουλευτική Αριστερά φαίνεται να οδεύει προς το διαζύγιο με την κοινωνική πραγματικότητα και τη δημιουργία προοπτικών επαναστατικής ανατροπής, όπως προαναφέρθηκε. Βασικό στοιχείο για την αποτελεσματικότερη παρέμβαση της ΑΝΤΑΡΣΥΑ είναι η εμπέδωση δημοκρατικών διαδικασιών στο εσωτερικό μας και η ανάδραση μεταξύ τοπικών και κεντρικών οργάνων. Ακόμη, ο πλούτος της ΑΝΤΑΡΣΥΑ που δεν είναι άλλος από μια μεγάλη βεντάλια ιδεών και προσεγγίσεων χρειάζεται να μπολιάζει δημιουργικά τη δράση και όχι, τελικά, να συντηρεί μηχανισμούς που την αδυνατίζουν και κατασπαταλούν χρόνο και δυνάμεις για την επίτευξη ισορροπιών.

Ο συσχετισμός δύναμης

Στις θέσεις 33-35 θα προτιμούσα να αναφέρεται σαφέστερα ότι οι συσχετισμοί είναι ιδιαίτερα αρνητικοί, με βάση τόσο τη συνολική επίθεση από κυβέρνηση – ΕΕ – ΔΝΤ κεφάλαιο όσο και την αναντιστοιχία της δράσης της Αριστεράς με την ένταση των προβλημάτων. Νομίζω ότι, πριν διατυπώσουμε τις απόψεις μας για τη δυνατότητα ανασυγκρότησης και διαμόρφωσης επαναστατικής στρατηγικής, θα πρέπει να συνειδητοποιήσουμε πόσο δύσκολη είναι η κατάσταση, χωρίς αυταπάτες για τη δύναμη πυρός του συστήματος. Μόνο τότε, θα κατανοήσουμε τη σημασία της ανασύνταξής μας και της διαμόρφωσης ακόμη πιο σοβαρής και ολοκληρωμένης πολιτικής τοποθέτησης. Ο εχθρός, με κάθε μέσο, επιχειρεί να παγιώσει την πολιτική κοινωνικής απερήμωσης μεταχειριζόμενος με άριστο τρόπο την «ορθολογικότητα του καπιταλισμού» σε επίπεδο ρητορικής, σε συνδυασμό με πρωτοφανή καταστολή και σάρωση των αστικοδημοκρατικών ασφαλιστικών δικλείδων. Αυτή την ιδιαίτερα δυσμενή κατάσταση έχουμε απέναντί μας και καλούμαστε να την αντιμετωπίσουμε με τελικό στόχο την ανατροπή της.

 

Στη συνέχεια θα επιχειρήσω να διατυπώσω τις απόψεις / προτάσεις μου για τη δράση μας, οι οποίες σε ορισμένα σημεία άπτονται και των θέσεων 40-62, που ουσιαστικά πραγματεύονται το συγκεκριμένο ζήτημα. Με βάση την υφιστάμενη πραγματικότητα, η αντικαπιταλιστική Αριστερά έχει ένα προνομιακό πεδίο δράσης. Χρειάζεται, όμως, μια μεγάλη και επίπονη προσπάθεια προκειμένου να διατυπώσουμε ένα σαφέστερο και πιο πειστικό πολιτικό λόγο και πρόγραμμα και να καταπολεμήσουμε αδυναμίες που μας πηγαίνουν πίσω. Με αυτό υπ’ όψιν και στη βάση όσων διατυπώθηκαν πιο πάνω, το βασικό πλέγμα στο οποίο πρέπει να κινηθούμε συνίσταται:

• Στην εξειδίκευση και εμβάθυνση του αντικαπιταλιστικού μεταβατικού προγράμματος
• Στη συγκρότηση ενός αγωνιστικού μετώπου ρήξης και ανατροπής
• Στην ένταση της παρέμβασης μας στο εργατικό κίνημα
• Στην εναντίωση στους ιμπεριαλιστικούς σχεδιασμούς
• Στην αποφασιστική στήριξη δράσεων αυτοοργάνωσης και αλληλεγγύης
• Στη βελτίωση της οργάνωσης και της αποτελεσματικότητας της ΑΝΤΑΡΣΥΑ
• Στην προβολή των αξιών μας

Για το αντικαπιταλιστικό μεταβατικό πρόγραμμα

Πρόκειται για το πλέον αποφασιστικό ζήτημα στην προσπάθειά μας να αποτελέσουμε έναν πραγματικά υπολογίσιμο εναλλακτικό πολιτικό πόλο, ο οποίος θα διεκδικήσει εν τέλει την εξουσία. Οι βασικοί άξονες του προγράμματος, όπως διατυπώνονται στη θέση 43, νομίζω ότι βρίσκουν σύμφωνη την πλειονότητα των συντρόφων. Αυτό που θεωρώ απαραίτητη προϋπόθεση για την ωρίμανση της πολιτικής πρότασης της ΑΝΤΑΡΣΥΑ είναι τη διατύπωση συγκεκριμένων προτάσεων με βάση τους άξονες του μεταβατικού προγράμματος, ώστε να υπάρξει αμεσότερη σύνδεση με τον κόσμο που αναζητεί μια διέξοδο από την κρίση. Δεν αρκούν οι βασικοί άξονες, χρειαζόμαστε ειδικότερες προσεγγίσεις, θέλουμε ένα σαφέστερο σχέδιο, που θα κερδίσει τον κόσμο. Ένα πολύ σημαντικό πλεονέκτημα είναι πολλοί σύντροφοί μας διαθέτουν εξειδικευμένη γνώση και εμπειρία πάνω σε κρίσιμα θέματα, η επεξεργασία των οποίων είναι απαραίτητη για τη διαμόρφωση μιας ρεαλιστικής πρότασης εξόδου από την κρίση, σε αντικαπιταλιστική κατεύθυνση. Αναλυτικότερα, λοιπόν, προτείνεται:

• Στο αμέσως επόμενο διάστημα να δημιουργηθούν ομάδες εργασίας, που με συγκεκριμένο χρονικό ορίζοντα θα αναλάβουν την τεκμηρίωση αναλυτικών προτάσεων για την εξειδίκευση του μεταβατικού προγράμματος και τη γείωσή του με την κοινωνική πραγματικότητα.
• Ενδεικτικά, θεωρώ ότι οι ομάδες εργασίας θα πρέπει να εμβαθύνουν στα ακόλουθα ζητήματα:
  • Καταγραφή των μεγεθών της ελληνικής κοινωνίας στο πλαίσιο της κρίσης – προσπάθεια προσδιορισμού της δομής και των μεταβολών της εργατικής τάξης και της κατάστασης του αστικού στρατοπέδου
  • Καταγραφή και ανάλυση της οικονομικής πραγματικότητας, συστηματοποίηση των σχετικών κειμένων επεξεργασίας, εκτίμηση των επιπτώσεων της αποδέσμευσης από ευρώ – ΕΕ και των στόχων που πρέπει να τεθούν, ιδιαίτερα όσον αφορά στις δυνατότητες δημιουργίας θέσεων εργασίας
  • Διατροφική επάρκεια, ανασυγκρότηση αγροτοκτηνοτροφικού τομέα
  • Ενεργειακή επάρκεια, προμήθεια καυσίμων, ανάκτηση ελέγχου της ενεργειακής αγοράς
  • Ανάλυση της κατάστασης και των δυνατοτήτων βιομηχανικής παραγωγής / μεταλλευτικής δραστηριότητας
  • Κοινωνικές υπηρεσίες και υποδομές
  • Τρόποι αναδιάρθρωσης της παραγωγής στη βάση εργατικού ελέγχου, μοντέλα αυτοδιαχείρισης
  • Δημοκρατικά, κοινωνικά δικαιώματα, μετανάστευση
• Προτού ολοκληρωθεί η ανωτέρω αναλυτική επεξεργασία, να γίνει άμεση προπαγάνδιση των βασικών μας προγραμματικών θέσεων μέσω ενός συνοπτικού, κατανοητού από την πλειονότητα του λαού κειμένου και να πραγματοποιηθούν σχετικές εκδηλώσεις σε όλη την επικράτεια. Για να περάσουν αποτελεσματικά στον κόσμο η κριτική απέναντι στις κυρίαρχες πολιτικές καθώς και η πολιτική μας πρόταση θα πρέπει να ξεπεράσουμε δισταγμούς ή απλές κωλυσιεργίες που δε μας έχουν επιτρέψει π.χ. να εκδώσουμε υλικό που με ευσύνοπτο και έξυπνο τρόπο θα δίνει απαντήσεις και θα καταρρίπτει μυθεύματα της κυρίαρχης ρητορικής.
• Συντονισμένη προσπάθεια σύνδεσης του μεταβατικού προγράμματος με το εργατικό κίνημα, ώστε να πολιτικοποιηθούν τα αιτήματά του στη βάση των αξόνων του προγράμματος, αρχής γενομένης από κλάδους και σωματεία στα οποία η παρουσία μας είναι ισχυρή.

Επιπρόσθετα, σημειώνω κάτι το οποίο θεωρώ σημαντικό και με το οποίο έρχομαι αντιμέτωπος λόγω της επαγγελματικής μου δραστηριοποίησης. Στη θέση 43, αναφέρεται ως ένας από τους άξονές του μεταβατικού προγράμματος η «υπεράσπιση της φύσης και του περιβάλλοντος, της πόλης και της πολιτιστικής κληρονομιάς ενάντια στην εκμεταλλευτική μανία του κεφαλαίου…». Αν και το ζήτημα μπαίνει ως κομμάτι του μεταβατικού, αντικαπιταλιστικού προγράμματος, θεωρώ ότι δεν προβάλλεται επαρκώς στις θέσεις της ΑΝΤΑΡΣΥΑ. Είμαστε παρόντες στους αγώνες κόντρα στην εκμετάλλευση των φυσικών πόρων από τους διάφορους «επενδυτές» και για την υπεράσπιση της φύσης, όπως στην περίπτωση της Χαλκιδικής. Παρ’ όλα αυτά, είναι απαραίτητο να βαθύνουμε την επεξεργασία μας και τη δράση μας αναφορικά με τα ζητήματα της προστασίας του φυσικού και πολιτισμικού περιβάλλοντος, τα οποία λόγω της εντεινόμενης κρίσης υποχωρούν ως κοινωνική προτεραιότητα (άλλωστε στον προσδιοριστικό μας τίτλο, αναφέρεται ότι είμαστε ένα μέτωπο μεταξύ άλλων και της ριζοσπαστικής οικολογίας). Πρέπει να αναδείξουμε το γεγονός ότι ο καπιταλιστικός τρόπος παραγωγής και η υπερκατανάλωση αποτελούν μείζονες απειλές για την πλανητική ισορροπία και να προβάλλουμε το γεγονός ότι ο αντικαπιταλιστικός δρόμος ανάπτυξης είναι ο μοναδικός που μπορεί να εξασφαλίσει τη μεγαλύτερη δυνατή ισορροπία μεταξύ της φύσης και των παραγωγικών δραστηριοτήτων. Δεν πρέπει να αφήσουμε ούτε το φυσικό περιβάλλον και την πολιτιστική κληρονομιά να γίνουν βορά στους πάσης φύσεως «επενδυτές» ούτε να παγιωθεί ένα κλίμα αδιαφορίας για τα περιβαλλοντικά προβλήματα λόγω των οικονομικών προβλημάτων. Άλλωστε, είναι επαρκώς τεκμηριωμένο ότι η αποτροπή της καταστροφής του περιβάλλοντος και η ανάσχεση της κλιματικής αλλαγής πρωτίστως απαιτούν μια επίθεση απέναντι στη φτώχεια που γιγαντώνεται συνεχώς στο πλαίσιο του αδηφάγου κεφαλαιοκρατικού συστήματος (Neale 2005). Ζήσαμε έντονα την αλληλεπίδραση ενεργειακής φτώχειας λόγω μνημονίων και περιβάλλοντος με άμεσο τρόπο το χειμώνα που πέρασε. Λόγω της αδυναμίας προμήθειας πετρελαίου θέρμανσης, όχι μόνο οι πόλεις πνίγηκαν σε αιθαλομίχλη αλλά τα δάση, ειδικά στις ορεινές περιοχές έγιναν αντικείμενο καταστροφικής, ανεξέλεγκτης υλοτόμησης αφού δεν υπήρχε άλλος τρόπος επιβίωσης στο σκληρό χειμώνα της ηπειρωτικής Ελλάδας. Η ενασχόληση με τέτοια ζητήματα σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί πολυτέλεια στη σύγχρονη εποχή, αλλά απαραίτητο πεδίο επεξεργασίας και δράσης των δυνάμεων που φιλοδοξούν να αλλάξουν τους συσχετισμούς και εν τέλει την κοινωνία. Άλλωστε, «το πράσινο είναι κόκκινο» (McGarr 2001) και ο αγώνας για την υπεράσπιση της φύσης μπορεί να είναι και σημαντικό πεδίο πολιτικής ζύμωσης με ριζοσπαστικοποιημένα τμήματα της κοινωνίας.

Συγκρότηση ενός αγωνιστικού μετώπου ρήξης και ανατροπής

Όπως αναφέρεται και στη θέση 50 αποτελεί βασική πλευρά της πολιτικής πρότασης της ΑΝΤΑΡΣΥΑ ενός αγωνιστικού μετώπου ρήξης και ανατροπής και δε θα μπορούσε να είναι διαφορετικά. Όπως αναφέρει ο σ. Π. Παπακωνσταντίνου (2013, σελ. 120) «από παντού ξεχειλίζει η πιεστική απαίτηση των λαϊκών στρωμάτων για τη μέγιστη δυνατή συσπείρωση δυνάμεων που θα επιτρέψει την έξοδο από τη μνημονιακή κόλαση. Απέναντι στην εντυπωσιακή συσπείρωση του αστικού μπλοκ, από το ΛΑΟΣ μέχρι τη ΔΗΜΑΡ, οι δυνάμεις της Αριστεράς, που φιλοδοξούν να εκφράσουν τον κόσμο της εργασίας, δεν έχουν την πολυτέλεια μιας κομματοκεντρικής γραμμής, που καταδικάζει το κίνημα στην πολυδιάσπαση και την αφλογιστία». Πάνω στο ζήτημα της συσπείρωσης των δυνάμεων της Αριστεράς, όμως, υπάρχουν διαφορετικές ερμηνείες και προσεγγίσεις. Νομίζω ότι αν σύντομα δεν ξεκαθαριστούν κάποια πράγματα είναι υπαρκτός ο κίνδυνος της διολίσθησης σε ατέρμονες αναλύσεις, οι οποίες απλώς θα ενισχύσουν την απομόνωσή μας και την αναποτελεσματική παρέμβασή και απήχησή μας. Η αντίληψή μου γύρω από το θέμα της μετωπικής συμπόρευσης έχει ως εξής:

• Φυσικά και το κύριο ζήτημα είναι το μέτωπο «από τα κάτω» αλλά αυτό δεν μπορεί να αποτελεί δικαιολογία απομονωτισμού και απραξίας: Στις θέσεις 51 έως 58 αναφέρονται πολλά, κατά το μεγαλύτερο μέρος εύστοχα, σημεία για το πού και πώς πρέπει να οργανωθεί μια από τα κάτω πλατιά συμμαχία των εργαζομένων και των κινημάτων. Όμως, σε αρμονία και με τη θέση 59, αυτό δε θα πρέπει να εκλαμβάνεται ως μια καλή δικαιολογία αποφυγής τολμηρών αποφάσεων σε επίπεδο «ηγεσιών», διότι διαφορετικά θα διολισθήσουμε και πάλι σε εσωστρεφείς διαδικασίες και θα απομακρυνθούμε από τις απαιτήσεις της κοινωνίας. Πρέπει να είμαστε σε επαφή με πολιτικούς σχηματισμούς με ριζοσπαστικές, αντι-καπιταλιστικές αναφορές, να μην παύει η ζύμωση και η συζήτηση και να επιδιώκουμε, τουλάχιστον, κοινές δράσεις.
• Πλαίσιο συμφωνίας για την πολιτική συμπόρευση οι βασικές αρχές του προγράμματος της ΑΝΤΑΡΣΥΑ αλλά χωρίς πνεύμα αδιαλλαξίας και επαναστατικής αυθεντίας: Ο κοινός παρονομαστής για τη συμπόρευση με άλλες δυνάμεις της Αριστεράς δεν μπορεί παρά να είναι το βασικό πλαίσιο αρχών μας, δηλαδή η διαγραφή του χρέους, η έξοδος από το ευρώ, η αποδέσμευση από την ευρωπαϊκή ένωση, η εθνικοποίηση των τραπεζών και των κρίσιμων παραγωγικών δραστηριοτήτων και η ριζική αναδιανομή του πλούτου. Όμως, για να είμαστε συνεπείς και ειλικρινείς, στα παραπάνω υπάρχει το περιθώριο διαφορετικών προσεγγίσεων και επεξεργασιών και δεν είμαστε μονάχα εμείς ή κάποιοι από εμάς που κατέχουν την απόλυτη αλήθεια. Πρέπει να είμαστε έτοιμοι για διάλογο, σύνθεση, ακόμη και κάποιες υποχωρήσεις, ώστε να σχηματιστεί ένα μετωπικό σχήμα που με τους αγώνες του θα δώσει ελπίδα στο λαό. Στο πλαίσιο αυτό θεωρώ λανθασμένο το γεγονός – με πολλές αρνητικές περαιτέρω συνέπειες - ότι δεν υπήρξε συνεργασία με το ΜΑΑ στις εκλογές του Μαΐου 2012, καθώς την περίοδο εκείνη εμείς ως ΑΝΤΑΡΣΥΑ μπορούσαμε σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό να διαμορφώσουμε το πλαίσιο των πολιτικών επιδιώξεων και των προγραμματικών αρχών μιας μετωπικής συμπόρευσης. Παράλληλα, όταν ο κόσμος γέμισε τις πλατείες, παρά τη στήριξη και την παρουσία μας, χάσαμε την ευκαιρία να ασκήσουμε βαθύτερη επιρροή καθώς και να έρθουμε σε επαφή με πολιτικές δυνάμεις (εδώ θα πρέπει να κοιταχτούν στον καθρέφτη οι οργανωμένες δυνάμεις της ΑΝΤΑΡΣΥΑ που για άλλη μια φορά δεν έπαιξαν σαν ορχήστρα αλλά σολάριζαν, καθώς και όσοι από εμάς –του εαυτού μου συμπεριλαμβανομένου – ήταν απλοί παρατηρητές της όλης κατάστασης), σε μια εποχή μάλιστα που ο ΣΥΡΙΖΑ βρισκόταν μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας και το ΚΚΕ απλώς διατύπωνε εξωφρενικές θεωρίες περί «επικίνδυνων φαινομένων στις πλατείες». Στη φάση αυτή τα πράγματα είναι περισσότερο σύνθετα. Και πάλι, όμως, δυνατότητες συνεργασίας υπάρχουν και όχι μόνο με το ΜΑΑ – θέλω να πιστεύω ότι δε θα επιδοθούμε σε μια άκαρπη και άκομψη «αλαβανολογία» το προσεχές Σαββατοκύριακο. Ελπίζω, πραγματικά, με την επίκληση μιας ιδιότυπης αγωνίας για περισσότερη επαναστατικότητα και σκληρότερη αντικαπιταλιστική κατεύθυνση, να μη χάσουμε την ευκαιρία να προχωρήσουμε σε μετωπική συνεργασία με άλλες δυνάμεις, με τις οποίες έχουμε κατά το μεγαλύτερο βαθμό κοινή στόχευση.
• Η μετωπική συμπόρευση δεν αναιρεί την ύπαρξη της ΑΝΤΑΡΣΥΑ: Εύστοχα, πιστεύω, στη θέση 62 αναφέρεται ότι «μια τέτοια πρωτοβουλία δεν αναιρεί την αυτοτέλεια της ΑΝΤΑΡΣΥΑ ούτε την υποκαθιστά ως μέτωπο της αντικαπιταλιστικής επαναστατικής Αριστεράς…». Αυτή η φράση που εκφράζει μια προφανή πραγματικότητα απαντά αποτελεσματικά σε ακροβασίες του τύπου «πώς ένα μέτωπο θα φτιάξει ένα άλλο μέτωπο;». Τέτοιου είδους προσεγγίσεις δεν αποτελούν παρά υπεκφυγές και σεχταρισμούς.
• Οι σύντροφοί μας από το ΣΥΡΙΖΑ και το ΚΚΕ που απογοητεύονται από τις επιλογές των κομμάτων τους – και είναι πια πολλοί - πρέπει να έχουν τη δυνατότητα πολιτικής έκφρασης από έναν εναλλακτικό πόλο: Και αυτός ο πόλος, για την ώρα δεν είμαστε εμείς διότι χρειάζεται να κάνουμε πολλά σημαντικά ακόμη βήματα προς τα μπρος για να αποτελέσουμε μια αξιόπιστη εναλλακτική επιλογή. Αν αρνηθούμε τη συμπόρευση με άλλες δυνάμεις, είναι πολύ πιθανόν να μην μπορέσουμε να κερδίσουμε τον κόσμο της Αριστεράς που απογοητεύεται από τις επιλογές των «σοφών» ηγεσιών. Και τότε θα υπάρχει πια άμεσος ο κίνδυνος να μετατραπούμε σε ένα μικρό ΚΚΕ με μεγαλόστομες διακηρύξεις και μηδαμινή αποτελεσματικότητα.
• Η νίκη και η δημιουργία μιας πραγματικά επικίνδυνης κατάστασης για το σύστημα δεν μπορούν να πραγματοποιηθούν χωρίς μετωπικές συνεργασίες: Η αλλαγή των συσχετισμών και η αύξηση της πολιτικής επιρροής της αντικαπιταλιστικής αριστεράς δεν πρόκειται να πραγματοποιηθεί αν κρυφτούμε πίσω από το δάχτυλό μας και αποφύγουμε την ιδεολογική επιμόλυνση από άλλες δυνάμεις που τις στολίζουμε με ένα φόρτωμα αντεπαναστατικών χαρακτηριστικών. Έχουμε την ευκαιρία να ανοίξουμε τη συζήτηση για τη συμφωνία στους κύριους άξονες του μεταβατικού προγράμματός μας με άλλες δυνάμεις και δεν πρέπει να καθυστερήσουμε. Ταυτόχρονα, εφ’ όσον – και σωστά – δυνάμεις της ΑΝΤΑΡΣΥΑ υποστηρίζουν ότι οι μετωπικές συνεργασίες χτίζονται από τα κάτω και ιδιαίτερα στους χώρους κοινωνικής πάλης, μάλλον χρειάζεται να εντείνουμε τις προσπάθειές μας και εκεί, διότι φαίνεται ότι ούτε στο πεδίο αυτό υπάρχει μια σημαντική συσπείρωση γύρω από τις προτάσεις της ΑΝΤΑΡΣΥΑ.

Παρέμβαση στο εργατικό κίνημα

Είναι επιτακτική ανάγκη να αναζωογονηθεί η δράση του εργατικού κινήματος και να βασιστεί σε μια νέα ταξική, διεκδικητική, μη – φοβική και χωρίς γραφειοκρατικές αγκυλώσεις συνδικαλιστική οργάνωση. Στο πλαίσιο αυτό, ξεχωρίζω τρία ζητήματα (σε συνάρτηση και με τις θέσεις 51 και 55):

1. Ενίσχυση υφιστάμενων πρωτοβουλιών: Ο συντονισμός πρωτοβάθμιων σωματείων πρέπει να αγκαλιάσει κι άλλα σωματεία και να ενισχυθεί περαιτέρω η πολιτική επιρροή της ΑΝΤΑΡΣΥΑ και της αντικαπιταλιστικής προοπτικής στα σωματεία που συμμετέχουν στην προσπάθεια αυτή.
2. Επέκταση της παρέμβασής μας σε εργασιακούς χώρους: Έχει ιδιαίτερη σημασία αλλά και μεγάλες δυσκολίες η προσπάθεια για τη δημιουργία νέων σωματείων στον ιδιωτικό τομέα που έχει μετατραπεί πλέον, ξεκάθαρα, σε γαλέρα. Αυτό δε θα πρέπει να πέσει ως βάρος μόνο σε ορισμένους συντρόφους, που εργάζονται σε συγκεκριμένες επιχειρήσεις αλλά να αποτελέσει υπόθεση συνολικά της ΑΝΤΑΡΣΥΑ, με συγκεκριμένο σχέδιο παρέμβασης το οποίο άμεσα θα πρέπει να αποτελέσει αντικείμενο επεξεργασίας. Στο πλαίσιο αυτό είναι κρίσιμο να λειτουργήσει ειδικό συντονιστικό όργανο για τη συνδικαλιστική πάλη.
3. Οργάνωση των ανέργων: Χρειάζεται να χαρτογραφήσουμε την κατάσταση σε αυτό το κοινωνικό «μαύρο κουτί». Είναι απαραίτητο να υπάρξει οργανωμένο κίνημα ανέργων που θα παλέψει για την έξοδο από την απελπισία στη βάση συγκεκριμένων, ταξικών διεκδικήσεων και όχι ακολουθώντας τη μαύρη προπαγάνδα και το χάιδεμα των πληγών στα οποία επιδίδεται η Χρυσή Αυγή. Για να μη συνεχίσουν άνθρωποι που βιώνουν πραγματικά δύσκολες καταστάσεις να συμπαρασύρονται από τη φασιστική ρητορεία (ή άλλες λιγότερο επικίνδυνες αλλά αδιέξοδες προτάσεις) εκτός από την πολιτική οργάνωση ενός κινήματος ανέργων να προχωρήσουμε αποφασιστικά σε δράσεις αλληλοβοήθειας.

Τέλος, πιστεύω ότι η αναζωογόνηση του εργατικού κινήματος χρειάζεται να βασιστεί και στην αποτελεσματική απάντηση στις προτάσεις και τις πρακτικές των συστημικών, γραφειοκρατικών δυνάμεων, στις οποίες – πολύ φοβάμαι – ότι σε μεγάλο βαθμό εντάσσονται σταδιακά το ΠΑΜΕ και η Αυτόνομης Παρέμβασης. Έχει αρχίσει να καθίσταται φανερός ό ρόλος τους σε μεγάλα κομμάτια των εργαζομένων και αυτό πρέπει να το αξιοποιήσουμε αποτελεσματικά. Επίσης, αν και μάλλον δεν αποτελεί άμεση προτεραιότητα, δε θα πρέπει να φοβηθούμε την ανοιχτή και σκληρή κριτική ή / και τη σύγκρουση με συνδικαλιστικά «μαγαζιά» που το μόνο που έχουν κατορθώσει με τη δράση τους είναι να δημιουργήσουν ρήγματα στο εργατικό κίνημα και να απαξιώσουν τη συνδικαλιστική δράση στη συνείδηση πολλών εργαζομένων.

Καλύτερη οργάνωση της δράσης της ΑΝΤΑΡΣΥΑ

Η βελτίωση της λειτουργίας της ΑΝΤΑΡΣΥΑ σε οργανωτικό επίπεδο έχει ξεκάθαρα θετική επίπτωση στην πολιτική της δραστηριοποίηση. Τα βασικά ζητήματα που πρέπει να αντιμετωπίσουμε είναι:

• Συνεχής ανάδραση μεταξύ τοπικών επιτροπών και κεντρικών οργάνων: Θα πρέπει οι αποφάσεις των κεντρικών οργάνων να φτάνουν στις τοπικές (καθώς και το περιεχόμενο των επεξεργασιών τους, ακόμη και οι διαφωνίες, οι μειοψηφικές απόψεις γύρω από σοβαρά θέματα). Ταυτόχρονα, οι τοπικές επιτροπές θα πρέπει να συζητούν με πιο συστηματικό τρόπο πολιτικά και να παράγουν πολιτικά κείμενα προς συζήτηση και επεξεργασία. Είναι πραγματικά κρίμα, πολλοί σύντροφοι να αναλώνονται σε ήσσονος σημασίας ζητήματα και να γίνονται βαθύτερες πολιτικές επεξεργασίες μόνο εν όψει Συνδιασκέψεων.
• Βάθεμα των δημοκρατικών διαδικασιών: Πρόκειται για ένα θέμα με πολλές πτυχές. Κάποια βασικά:
  • Ένα μέλος – μία ψήφος, δηλαδή απλή αναλογική στις εκλογές των μελών των οργάνων
  • Να φύγουμε από λογικές «βέτο», που μειώνουν την αποτελεσματικότητά μας και οδηγούν σε ισορροπισμούς
  • Τακτικές συνεδριάσεις του ΠΣΟ, 3-4 φορές το χρόνο και έκτακτα όποτε χρειάζεται. Να είναι το όργανο αυτό αποφασιστικό κομμάτι για το προχώρημα της δράσης της ΑΝΤΑΡΣΥΑ
  • Εκλογή του ΠΣΟ από τους συνέδρους και στη συνέχεια εκλογή της ΚΣΕ από το ΠΣΟ
• Πραγματική «ΑΝΤΑΡΣΥΑ των μελών» και ενιαιοποίηση της δράσης της: Ο «πατριωτισμός» των οργανώσεων πρέπει να υποχωρεί μπροστά στο προχώρημα της ΑΝΤΑΡΣΥΑ. Η μόνη μας ελπίδα είναι η διατήρηση και ενίσχυση του ενιαίου μας πολιτικού φορέα. Διαφορετικά, δε χρειάζεται να είναι κανείς σοφός για να καταλάβει ότι, απλώς, ο χώρος θα είναι ανύπαρκτος. Αυτό σημαίνει τολμηρή και ειλικρινή στάση από τα οργανωμένα ρεύματα της ΑΝΤΑΡΣΥΑ, περισσότερη διάθεση για σύνθεση, περισσότερη εμπιστοσύνη στους συντρόφους από άλλα ρεύματα και στους ανένταχτους, λιγότερη καχυποψία, λιγότερη αυταρέσκεια και, βέβαια, καθόλου αντίληψη αυθεντίας που δυστυχώς ακόμη δεν έχει χαθεί. Είμαστε ακόμη πίσω, αλλά ας προσπαθήσουμε στη 2^η συνδιάσκεψή μας να σχεδιάσουμε και να εφαρμόσουμε λιγότερες κινήσεις τακτικής, να μετρήσουμε με λιγότερη αγωνία τα «κουκιά». Σύντροφοι, των οργανωμένων ρευμάτων, πολλοί ανένταχτοι όταν βλέπουν από κοντά την κατάσταση – αν δεν εγκαταλείψουν την ενεργό δράση – σκέφτονται πως θα εντάσσονταν στην οργάνωση που είναι όχι περισσότερο κοντά τους ιδεολογικά αλλά που έχει τους πιο ανίσχυρους ή έστω τιμιότερους μηχανισμούς.
• Βελτίωση της προπαγάνδισης των θέσεων της ΑΝΤΑΡΣΥΑ και της επικοινωνίας με τον κόσμο: Ήρθε το πλήρωμα του χρόνου για μια εφημερίδα της ΑΝΤΑΡΣΥΑ, απαραίτητο στοιχείο για την ισχυροποίηση της πολιτικής της παρέμβασης. Ταυτόχρονα χρειάζεται αναβάθμιση και ζωντάνεμα της ιστοσελίδας.

Να στηρίξουμε πιο αποφασιστικά δράσεις αλληλεγγύης και ριζοσπαστικά συλλογικά εγχειρήματα

Αν και στη θέση 31 μπαίνει με θετικό τρόπο το θέμα των διάφορων δράσεων που αναπτύχθηκαν απέναντι στην κρίση, στο κομμάτι της πολιτικής πρότασης της ΑΝΤΑΡΣΥΑ μάλλον αγνοείται. Οι διάφορες μορφές λαϊκής αλληλεγγύης είναι, πιστεύω, απαραίτητο κομμάτι της δράσης μας και αποτελούν ιδανική ευκαιρία για να ξεδιπλώσουμε το αξιακό μας πλαίσιο και έμπρακτα να συζητήσουμε και να δείξουμε το όραμά μας για μια άλλη κοινωνία. Επειδή υπάρχουν διαφορετικές προσεγγίσεις γύρω από το ζήτημα ανάμεσα στις πολιτικές οργανώσεις που συμμετέχουν στην ΑΝΤΑΡΣΥΑ, χρειάζεται συζητηθεί περαιτέρω, ώστε να καταλήξουμε σε ένα βασικό πλαίσιο δράσης. Ήδη, σύντροφοι και συντρόφισσες της ΑΝΤΑΡΣΥΑ πρωταγωνιστούν σε εγχειρήματα λαϊκών συνελεύσεων, επιτροπών γειτονιάς κλπ. Η εμπειρία τους από διάφορα ιδιαίτερα επιτυχημένα παραδείγματα θα πρέπει να αξιοποιηθεί και σε συνδυασμό και με μια καλύτερη θεωρητική επεξεργασία να υπάρξει ένα σαφέστερο πλαίσιο παρέμβασης της ΑΝΤΑΡΣΥΑ σε εγχειρήματα λαϊκής, ριζοσπαστικής αυτό-οργάνωσης.

Το ζήτημα της εναντίωσης στους ιμπεριαλιστικούς σχεδιασμούς

Μια πολύ σημαντική έλλειψη των θέσεων είναι η απουσία αναφοράς στην οργάνωση της αντιιμπεριαλιστικής παρέμβασης της ΑΝΤΑΡΣΥΑ. Η «γειτονιά» μας συνεχίζει να αποτελεί πεδίο αντιπαραθέσεων και πολύ σκληρές, βίαιες συγκρούσεις βρίσκονται εν εξελίξει. Η ένταση των προβλημάτων που βιώνουμε σε εσωτερικό επίπεδο μας κάνει να ξεχνάμε τη σπουδαιότητα των ζητημάτων αυτών και να έχουμε, ως κοινωνία, αναπτύξει μια ιδιότυπη ανοσία στο άκουσμα των αποτελεσμάτων των πολεμικών και άλλων συγκρούσεων. Όμως, δεν πρέπει να μας διαφεύγει το γεγονός ότι η Ελλάδα βρίσκεται στο επίκεντρο έντονων ανταγωνισμών με σημαντικές γεωπολιτικές προεκτάσεις. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η σύγκρουση των συμφερόντων ΗΠΑ – Ρωσίας για την αγορά των ΔΕΠΑ – ΔΕΣΦΑ. Η ΑΝΤΑΡΣΥΑ πρέπει ξεκάθαρα να ενημερώσει τον ελληνικό λαό για την επικινδυνότητα των εξελίξεων αυτών και να τις συνδέσει με τους ενδοιμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς. Μια πραγματικά διαλυτική εξέλιξη θα ήταν να βαφτούν με αίμα οι δρόμοι των υδρογονανθράκων, οι έρευνες για τους οποίους εξελίσσονται στη χώρα μας. Συνεπώς, θα πρέπει στην πολιτική παρέμβαση της ΑΝΤΑΡΣΥΑ να προστεθεί εμφατικά το ζήτημα του αντιιμπεριαλιστικού, αντιπολεμικού μετώπου. Αν και μπορεί να ενταχθεί στους βασικούς άξονες του μεταβατικού προγράμματος, λόγω της ιδιαίτερης σημασίας του, αναφέρω ξεχωριστά το θέμα αυτό.

Να προβάλλουμε τις αξίες μας

Στο πεδίο της πολιτικής και ιδεολογικής μάχης επέχει σημαντικό ρόλο το αξιακό πλαίσιο, το οποίο οι πολιτικές δυνάμεις πρεσβεύουν. Η Αριστερά και συγκεκριμένα η αντικαπιταλιστική, αντισυστημική, επαναστατική Αριστερά πρέπει να περάσει στην αντεπίθεση με αιχμή το διαφορετικό αξιακό σύστημα, το οποίο διεκδικεί για την κοινωνία, βασιζόμενη επιπλέον στο ηθικό αλλά και αισθητικό της πλεονέκτημα σε σχέση με τα συστημικά πολιτικά μορφώματα. Έχουμε σκεφτεί ότι ακόμη και σε εποχές μη – κρίσης ή ακόμη και σε κράτη με περισσότερο ανεπτυγμένες παραγωγικές δυνατότητες που δεν πλήττονται από την κρίση πόσο, εν τέλει, κενό νοήματος είναι το μοντέλο ζωής που προβάλλεται νυχθημερόν από τα μέσα ενημέρωσης; Όταν το Δεκέμβρη του 2008 βγήκαν στους δρόμους ακόμη και τα «πλουσιόπαιδα», έχουμε αναλογιστεί πόσα από αυτά μπορεί να πνίγονταν στο μοντέλο ζωής του επιτυχημένου μπαμπά με το λαμπερό αυτοκίνητο και της μαμάς με το ξασμένο μαλλί για την οποία η σφριγηλότητα των οπισθίων της αποτελεί κυρίαρχο ζητούμενο; Το μοντέλο ζωής που ο καπιταλισμός προτείνει πρέπει να το στρέψουμε ως όπλο εναντίον του. Είναι πραγματικά φρικτή μια ζωή, για την οποία η καταναλωτική φρενίτιδα αποτελεί το μεγάλο όνειρο. Απέναντι σ’ αυτό, εμείς έχουμε μια φαρέτρα γεμάτη διαφορετικές αξίες: Συλλογικότητα, ζωή στον πραγματικό και όχι στο γυάλινο κόσμο, συνεργασία και όχι ανταγωνιστικότητα, ενδιαφέρον για το πρόβλημα του διπλανού μας. Αυτές και άλλες πολλές αξίες που το σύστημα με βδελυγμία προσπαθούσε να διώξει από την κοινωνική πραγματικότητα είναι ελκυστικές και επίκαιρες παρά ποτέ και είναι οι αξίες της Αριστεράς, οι αξίες που οδηγούν σε μια άλλη κοινωνία και γι’ αυτό η προβολή τους δεν πρέπει να απουσιάζει από τη δράση μας.

Στο πλαίσιο αυτό εντάσσω και το αισθητικό πλεονέκτημα της Αριστεράς, που τα προτάγματά της και οι αγώνες της γέννησαν, καθώς αποτέλεσαν και αποτελούν την έμπνευση για ένα μεγάλο αριθμό καλλιτεχνών. Δεν πρέπει να λησμονούμε ότι ο χώρος του πολιτισμού εντάσσεται στους ιδεολογικούς μηχανισμούς του κράτους, σύμφωνα με τον Αλτουσέρ (1976, σελ. 84). Πράγματι την εποχή των «παχέων αγελάδων», αναπόσπαστο μέρος του μοντέλου ζωής που προωθούνταν ήταν μια ιδιάζουσα πολιτισμική παρακμή. Όποιος δεν «πέρναγε καλά» σε σκυλλάδικα ή άλλα ευαγή ιδρύματα, ήταν στο περιθώριο, ήταν ένας γραφικός που δεν καταλάβαινε την πραγματικότητα. Στο πλαίσιο της μετανεωτερικής πολιτισμικής σούπας η ανάλυση των ποδοσφαιρικών αγώνων ή των grand prix της formula 1 έφτασε να εξομοιωθεί σε έκταση και βάθος με την προσέγγιση ενός επιστημονικού θέματος ή ενός λογοτεχνικού πονήματος. Η Αριστερά έχει τεράστιο ηθικό πλεονέκτημα στον τομέα αυτόν. Ποτέ δεν παρασύρθηκε από την πολιτισμική ισοπέδωση, δε συμμετείχε στα ξέφρενα πάρτυ της ΔΑΠ και της ΠΑΣΠ στα μπουζούκια και στη Μύκονο. Ναι, πρέπει να συνεχίσουμε την προσπάθεια να φέρουμε κόσμο κοντά μας με τον πολιτισμό και την αισθητική μας. Αυτό δεν αποτελεί οπορτουνιστικό ελιγμό ή απομάκρυνση από τα κύριο μέτωπο πάλης, αποτελεί σημαντική ευκαιρία για να πλατύνουμε την κουβέντα γύρω από τις αξίες μας και τις πολιτικές μας θέσεις.

Συντρόφισσες και σύντροφοι,

Το βάθεμα της κρίσης και των ταξικών ανισοτήτων ενδεχομένως να μην έχει πάτο. Πράγματα αδιανόητα πριν από κάποια χρόνια αποτελούν πια πραγματικότητα. Κοντεύουμε να πιάσουμε τη Βουλγαρία σε μισθολογικό κόστος, αλλά υπάρχει και η Ινδονησία και το Μπανγκλαντές. Ο μόνος φραγμός στον κατήφορο αυτόν είναι η ταξική αντεπίθεση, οργανωμένη από μια αναδιοργανωμένη και πιο επικίνδυνη αντικαπιταλιστική, επαναστατική Αριστερά. Αν έχουμε αυτό στο μυαλό μας, μπορεί η 2^η συνδιάσκεψη και το αμέσως επόμενο διάστημα να είναι αφετηρία, ώστε η ΑΝΤΑΡΣΥΑ να πρωταγωνιστήσει θετικά στις εξελίξεις, υπέρ του λαού. Κάθε υπεκφυγή, κάθε πισωγύρισμα, κάθε εμμονή μπορούν να μας παραμερίσουν και μαζί με εμάς και τα συμφέροντα της κοινωνικής πλειοψηφίας.

Θέλω, το τραγούδι του Νικόλα Άσιμου «Της επανάστασης» να πάψει να με στοιχειώνει κι αυτό θα γίνει όταν η δράση μας γίνει αντάξια των προσδοκιών της κοινωνίας κι όταν ξεφύγουμε από βερμπαλιστικές αντιπαραθέσεις.

Η επανάσταση αποδείχτηκε ένα όνειρο

μια ξοφλημένη και ευφυής δικαιολογία

διατηρούμε την αισχρότερη μιζέρια μας

μ’ επαναστατική φρασεολογία.

Αν θεωρήσουμε ότι το τετράστιχο αυτό κρύβει αλήθειες αλλά μπορούμε να το υπερβούμε, η 2^η συνδιάσκεψη θα είναι επιτυχής για την ΑΝΤΡΣΥΑ και τελικά για το κίνημα και τη νίκη!

Νίκος Κατσουλάκος, μέλος Τ.Ε. Βόρειας Αττικής

 

Αναφορές

Αλτουσέρ Λ. (1976). Θέσεις. Ζ’ έκδοση (1999). Γιαταγάνας Ξ. (μτφ.). Αθήνα: Εκδόσεις Θεμέλιο.

Μαριόλης Θ. (2013). Η Ελληνική Οικονομία και το νέο σύστημα διακλάδωσης. Έξοδος από την Ευρωζώνη και την Ευρωπαϊκή Ένωση; Αναγκαιότητα, δυνατότητες, προοπτική. Ημερίδα Πολιτικού Διαλόγου, ΑΣΟΕΕ, 24 Απριλίου 2013.

Παπακωνσταντίνου Π. (2013). Η μεγάλη πρόκληση. Η κρίση, η Αριστερά, η Εξουσία. Αθήνα: Εκδόσεις Λιβάνη.

Eagleton T. (2011). Γιατί ο Μαρξ είχε δίκιο. Δεύτερη Έκδοση. Γεωργίου Π. (μτφ.). Αθήνα: Εκδόσεις Πατάκη.

McGarr P. (2001). Παγκοσμιοποίηση και Περιβάλλον. Λούντος Ν., Καλλινίκου Ν. (μτφ.). Αθήνα: Εκδόσεις Μαρξιστικό Βιβλιοπωλείο Εργατική Δημοκρατία.

Neale J. (2005). Stop Global Warming. Change the World. UK: Bookmarks Publications.

Zizek Sl. (2011). Πρώτα σαν τραγωδία και μετά σα φάρσα. Καλαϊτζής Ν. (μτφ.). Αθήνα: Εκδόσεις Scripta.