Έχασε ο Ολλανδός φίλος της Λεπέν

του Νίκου Λούντου

 

Η μεγάλη νίκη των φασιστών του Βίλντερς στην Ολλανδία τελικά δεν ήρθε την περασμένη Τετάρτη. Τα ΜΜΕ διεθνώς είχαν ήδη προεξοφλήσει ότι ο Βίλντερς και το κόμμα του “για την Ελευθερία” (PVV) θα ήταν οι πρωταγωνιστές της βραδιάς. Κάποιοι έλεγαν πως θα έφτανε και πρώτο κόμμα αναλαμβάνοντας να σχηματίσει κυβέρνηση. 

 

Το PVV είχε εκλογικά κέρδη αλλά έφτασε ως το 13%, όχι παραπάνω. Από την αρχή της χρονιάς σχεδόν όλα τα γκάλοπ του έδιναν πάνω από 20% και ορισμένα ως και 35%. Ο Βίλντερς έλπιζε να πατήσει πάνω στην νίκη του Τραμπ και να κάνει την έκπληξη. Πριν από δυο μήνες, οι ηγέτες των φασιστικών κομμάτων της Ευρώπης είχαν μαζευτεί στη Γερμανία για να πανηγυρίσουν την ώρα που ορκιζόταν ο Τραμπ. Ο Βίλντερς μαζί με την Λεπέν έβγαζαν σέλφι στην πρώτη γραμμή λέγοντας στους δημοσιογράφους ότι το 2017 θα είναι η χρονιά τους. Η Λεπέν μπροστά στις εκλογές του Απρίλη είναι προφανώς απογοητευμένη με τα αποτελέσματα του Ολλανδού φίλου της.

 

Αυτό που όντως συνέβη στις εκλογές της Ολλανδίας είναι ο ακόμη μεγαλύτερος θρυμματισμός του πολιτικού συστήματος και πάνω από όλα η κατάρρευση του σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος της Εργασίας (PvdA). Από το 25% το PvdA έπεσε στο 5,7%. Με εξαίρεση το 2002, σε όλες τις εκλογές από το 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο και μετά, το Κόμμα της Εργασίας ήταν πρώτο ή δεύτερο. Τώρα βγήκε έβδομο. Είναι το κόμμα που παραδοσιακά ψήφιζε η οργανωμένη εργατική τάξη της Ολλανδίας. Ο εκλογικός αυτός δεσμός τσακίστηκε την περασμένη Τετάρτη. Το PvdA πλήρωσε πιο ακριβά από ό,τι νόμιζε τα πέντε χρόνια συγκυβέρνησης με τη δεξιά. Από το 2012 κυβερνάνε σε μεγάλο συνασπισμό με τη δεξιά υλοποιώντας αυτά που δεν μπορούσε να περάσει η προηγούμενη δεξιά κυβέρνηση μειοψηφίας.

 

Η συγκυβέρνηση αυτή ήταν που χάρισε στον Βίλντερς το πόστο του ηγέτη της αντιπολίτευσης. Χρειάζεται να θυμηθούμε την πολιτική πορεία της Ολλανδίας αυτά τα χρόνια της κρίσης απέναντι στις απόψεις που λένε πως ξαφνικά και αυτόματα η κρίση μετέτρεψε τους Ολλανδούς σε φασίστες. Ανάμεσα στο 2010 και το 2012 συγκυβερνούσαν τα δυο κόμματα της δεξιάς (το VVD και το Χριστιανοδημοκρατικό) αλλά επειδή δεν είχαν πλειοψηφία στηρίζονταν στην ανοχή των φασιστών του Βίλντερς. Δεν είναι οι φετινές εκλογές αλλά αυτές του 2010, που ο Βίλντερς πέτυχε το καλύτερο ποσοστό του (15,4%). Αλλά στηρίζοντας την κυβέρνηση που ήθελε να πάρει ολοένα και μεγαλύτερα μέτρα λιτότητας για να ελέγξει το έλλειμμα, κινδύνευε να έχει την τύχη του Καρατζαφέρη. 

 

Στο μεταξύ η δεξιά που τώρα καταγγέλλει τον Βίλντερς ως “κακό λαϊκιστή” τον είχε μετατρέψει σε αξιότιμο σύμμαχο και σερνόταν από πίσω του στα ρατσιστικά κηρύγματα. Ο Βίλντερς τελικά αποφάσισε να βγάλει την ουρά του απ’ έξω, ο Ρούτε παραιτήθηκε από πρωθυπουργός και η κυβέρνηση έπεσε. Η σοσιαλδημοκρατία πήγε στις εκλογές ως εναλλακτική απέναντι στη λιτότητα της δεξιάς. Ανέβηκε πέντε μονάδες στις εκλογές του 2012 την ώρα που ο Βίλντερς ξαναπροσγειωνόταν στο 10%. Αλλά αντί για εναλλακτική, το Κόμμα της Εργασίας έγινε σύμμαχος της δεξιάς, συνέχισε με πρωθυπουργό τον Ρούτε, και ο Βίλντερς ξαναβρήκε ανοιχτό το δρόμο.

 

Η κυβέρνηση του Μεγάλου Συνασπισμού, μαζί με τη λιτότητα συνέχισε την πορεία ολοταχώς δεξιά απέναντι στους μετανάστες, το Ισλάμ και την “πολυπολιτισμική κοινωνία”. Η τελευταία προεκλογική πρόκληση του Ρούτε, με τις απελάσεις των Τούρκων υπουργών και την απαγόρευση συγκέντρωσης στους Τούρκους μετανάστες είναι χαρακτηριστική για το πώς χορεύεται το τανγκό Δεξιάς και ακροδεξιάς. 

 

Χαμένη δεξιά

 

Και η δεξιά του Ρούτε βγαίνει τώρα χαμένη από τις εκλογές. Συνεχίζει να είναι πρώτο κόμμα αλλά με 21%. Από εννιά, πλέον το κοινοβούλιο έχει δεκατρία κόμματα. Από την πολυδιάσπαση καταφέρνουν και ξεχωρίζουν οι φασίστες ως δεύτερο κόμμα.

 

Υπήρξε σημαντικό κομμάτι ψήφων που πήγαν προς τα αριστερά. Οι Πράσινοι από το 2,3% εκτοξεύθηκαν στο 9,1%. Το Κόμμα “Denk” που φτιάχτηκε από δυο βουλευτές τούρκικης καταγωγής της σοσιαλδημοκρατίας, σαν απάντηση στο σύρσιμο από την αντιμεταναστευτική πολιτική της δεξιάς μπήκε στη Βουλή με 2%. Σύμφωνα με τα έξιτ-πολ ένα κομμάτι των πρώην ψηφοφόρων της σοσιαλδημοκρατίας ψήφισε το “Σοσιαλιστικό Κόμμα” (το αδελφό κόμμα του ΣΥΡΙΖΑ), αν και την ίδια στιγμή το Σοσιαλιστικό Κόμμα έχανε εξίσου μεγάλο κομμάτι των δικών του ψηφοφόρων και έτσι βρέθηκε καθηλωμένο σχεδόν στα ίδια (9,1%).

 

Το Σοσιαλιστικό Κόμμα, το μεγαλύτερο κόμμα της Αριστεράς στην Ολλανδία, ειδικά μετά την μεγάλη του επιτυχία στις εκλογές του 2006 με πάνω από 16,5% επαναπαύθηκε. Η ηγεσία του κόμματος βλέποντας το κενό που άφηνε η μετατροπή της Σοσιαλδημοκρατίας σε κυβερνών κόμμα που εφαρμόζει λιτότητα, θεωρούσε ότι βρισκόταν στο δρόμο προς την εξουσία. Όπως εξηγεί o Γερούν βαν ντερ Στάρε από τους Διεθνείς Σοσιαλιστές (αδελφή οργάνωση του ΣΕΚ στην Ολλανδία): “Το Σοσιαλιστικό Κόμμα φοβάται ότι αν καταγγείλει τον ρατσισμό θα χάσει ψήφους. Έφτασε μάλιστα να προσπαθήσει να πατήσει πάνω στο ρατσιστικό αίσθημα καταγγέλλοντας την είσοδο μεταναστών στην αγορά εργασίας, μιλώντας για την ανάγκη να μπούν “πρώτα οι Ολλανδοί εργάτες. Παρότι το συνδυάζουν με ένα πρόγραμμα αντι-νεοφιλελεύθερο, ζητώντας για παράδειγμα αυξήσεις 10% και επανεθνικοποίηση του συστήματος Υγείας, το κόμμα δεν κατάφερε να εμπνεύσει. Πρώτα και κύρια γιατί δεν έκανε την προσπάθεια να χτίσει κινήματα στο δρόμο που θα παλέψουν γι’αυτά τα αιτήματα”.

 

Η Ολλανδία είναι η χώρα της Ευρωζώνης με το 5ο μεγαλύτερο ΑΕΠ. Μία από τις έξι ιδρυτικές χώρες της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, το 1957. Τα 60 χρόνια αυτής της επετείου θα τα γιορτάσουν μέσα στη μεγαλύτερη πολιτική κρίση, με άγνωστο το πώς και το για πόσο μπορούν να σχηματίσουν κυβέρνηση. Αυτή είναι η κατάσταση του υποτιθέμενου σταθερού “κέντρου” της ΕΕ. Χρειάζεται να δυναμώσουμε την Αριστερά που θα αρπάξει αυτές τις ευκαιρίες, φράζοντας τον δρόμο στους Βίλντερς.