Να σταματήσουμε το πραξικόπημα Γκουαϊδό-ιμπεριαλιστών

 

Νίκος Λούντος

 

Ένα πραξικόπημα βρίσκεται σε εξέλιξη στη Βενεζουέλα. Ο πρόεδρος της Βουλής, Χουάν Γκουαϊδό, αυτοανακηρύχθηκε “μεταβατικός πρόεδρος” της χώρας την περασμένη βδομάδα, αρνούμενος να αναγνωρίσει τη νομιμότητα του προέδρου Νικολάς Μαδούρο. Πίσω από τον Γκουαϊδό στοιχήθηκε ολόκληρη η αντιπολίτευση. Αλλά το βασικότερο, πίσω του στοιχήθηκε ο Τραμπ και μαζί του οι δεξιές κυβερνήσεις της Λατινικής Αμερικής: Μάκρι στην Αργεντινή, Μπολσονάρο στη Βραζιλία, Ντούκε στην Κολομβία, Πινιέρα στη Χιλή. Το Ισραήλ, ο Καναδάς, η Βρετανία, η Αυστραλία έτρεξαν να στηρίξουν τον Γκουαϊδό.

 

Όταν ο Μπολσονάρο, ο Τραμπ και το Ισραήλ μεταμφιέζονται σε υπερασπιστές της ελευθερίας του βενεζουελάνικου λαού, γίνεται φανερό τι συμβαίνει. Ο Τραμπ διόρισε τον Έλιοτ Άμπραμς υπεύθυνο να επιβλέψει την “μετάβαση στη δημοκρατία” στη Βενεζουέλα. Ο Άμπραμς έχει τα χέρια του βαμμένα με αίμα από άλλα εγκλήματα των ΗΠΑ στη Λατινική Αμερική. Ήταν υπεύθυνος “ανθρωπίνων δικαιωμάτων” του Ρίγκαν, και συγκάλυψε τη σφαγή πάνω από 500 αμάχων στο Ελ Σαλβαδόρ στα τέλη του 1981. Αναμείχθηκε στο σκάνδαλο Ιράν-Κόντρας για την χρηματοδότηση των ένοπλων δεξιών συμμοριών στη Νικαράγουα. Ήταν σύμβουλος του Μπους και το 2002 όταν δόθηκε το πράσινο φως για το αποτυχημένο πραξικόπημα κατά του Τσάβες.

 

Ο Μαδούρο κέρδισε τις προεδρικές εκλογές του περασμένου Μάη με ποσοστό μεγαλύτερο από 65%. Ήταν εκλογές που ένα μεγάλο μέρος της αντιπολίτευσης (όχι όμως ολόκληρη) τις είχε μποϊκοτάρει, εκλογές με μικρή συμμετοχή, αλλά κανείς δεν αμφισβήτησε σοβαρά ότι ο Μαδούρο είχε την πλειοψηφία του εκλογικού σώματος.

 

Η βουλή επικεφαλής της οποίας βρίσκεται ο Γκουαϊδό, εκλέχτηκε το 2015, στις εκλογές που ως τώρα ήταν η μεγαλύτερη ήττα για τον Μαδούρο. Η αντιπολίτευση κατάφερε να κατέβει με έναν εκλογικό συνασπισμό και να κερδίσει την πλειοψηφία. Όμως το πολιτειακό σύστημα στη Βενεζουέλα είναι προεδρικό, και ο Μαδούρο μπορούσε και έπρεπε να συγκατοικήσει με μια βουλή που τον αντιπολιτεύεται.

 

Η αντιπολίτευση είχε προσπαθήσει και το 2014 και το 2017 να προκαλέσει αποσταθεροποίηση, καλώντας κινητοποιήσεις και σπρώχνοντας τμήματα του στρατού να σπάσουν τους δεσμούς τους με το καθεστώς, αλλά δεν τα κατάφερε. Δεν κατάφερε να λύσει τις εσωτερικές της διαφωνίες για τη σχέση της με το καθεστώς, δεν κατάφερε να ηγηθεί διαδηλώσεων που θα εξέφραζαν την πλειοψηφία, ενώ στις κινητοποιήσεις στο δρόμο έπαιρναν το πάνω χέρι ακροδεξιές ομάδες. Η πλειοψηφία του κόσμου, ακόμη και αυτοί που είχαν χάσει τις ελπίδες τους για το καθεστώς, δεν ήταν πρόθυμοι να συνταχθούν με τους ανοιχτούς υπερασπιστές της αντίδρασης και του ρατσισμού.

 

Ξένη επέμβαση

 

Αυτή τη φορά η τακτική που ακολουθούν είναι ανοιχτό κάλεσμα στην ξένη επέμβαση. Αφενός κάλεσαν κινητοποιήσεις ενάντια στο Μαδούρο, αλλά παράλληλα πιέζουν τους στρατιωτικούς να αλλάξουν πλευρό και υπόσχονται αμνηστία για όσους το κάνουν. Η διεθνής στήριξη από τον Τραμπ και τις υπόλοιπες ιμπεριαλιστικές κυβερνήσεις δεν είναι απλώς συμβολική. Είναι μήνυμα στους στρατιωτικούς να μην φοβηθούν να στραφούν ενάντια στην κυβέρνηση, και ότι θα έχουν την στήριξη των ΗΠΑ και των γειτονικών κυβερνήσεων.

 

Προς το παρόν, η στρατιωτική ηγεσία δηλώνει τη στήριξή της στον Μαδούρο, αλλά αυτό δεν είναι καμία εγγύηση. Ο στρατιωτικός εκπρόσωπος του Μαδούρο στην Ουάσιγκτον ήδη δήλωσε ότι αναγνωρίζει τον Γκουαϊδό.

 

Το πραξικόπημα της αντιπολίτευσης εκμεταλλεύεται την πραγματικότητα της κατάρρευσης της οικονομίας της Βενεζουέλας. Εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι έχουν περάσει στη Βραζιλία, τον Ισημερινό και άλλα κράτη, για να γλυτώσουν από την πείνα και τη φτώχεια. Ο πληθωρισμός τρέχει σε ένα απερίγραπτο ποσοστό που κάνει τα χαρτονομίσματα άχρηστα. Οι υποδομές, οι συγκοινωνίες, η δημόσια Υγεία βρίσκεται στο χειρότερο σημείο. Όλα αυτά, όχι γιατί ο Μαδούρο εφαρμόζει “σοσιαλισμό” όπως ισχυρίζονται οι αντίπαλοί του, αλλά ακριβώς το αντίθετο. Ο Μαδούρο έκανε το παν για να πείσει τους διεθνείς τραπεζίτες ότι η Βενεζουέλα είναι αξιόπιστη και θα ξεπληρώσει τα χρέη της. Δεσμεύτηκε για αποπληρωμή δεκάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων με εκβιαστικά επιτόκια, την ώρα που η χώρα έμενε χωρίς τρόφιμα και φάρμακα, μέχρι που τελικά τα ταμεία στέρεψαν. Καθώς οι διεθνείς τιμές των υδρογονανθράκων υποχωρούσαν εντάθηκε ο φαύλος κύκλος της εξάρτησης από την εξαγωγή πετρελαίου. Για να δελεαστούν οι πολυεθνικές (αμερικάνικες, βραζιλιάνικες, ισπανικές) να συνεχίσουν τις επενδύσεις τους, τους χαριζόταν όλο και μεγαλύτερος έλεγχος και έφτασε τα τελευταία χρόνια να εξάγεται μόνο πετρέλαιο και να εισάγονται όλα τα υπόλοιπα. Σε πολιτικό επίπεδο, ο Μαδούρο προσπάθησε να διασφαλίσει τη διατήρηση στην εξουσία δίνοντας πολλαπλάσιο οικονομικό έλεγχο στους στρατιωτικούς. Εξαγοράζοντάς τους, εξασφάλισε την εικόνα ενός ενωμένου κρατικού μηχανισμού, αλλά η αντιπολίτευση και οι ιμπεριαλιστές δοκιμάζουν κι αυτοί τώρα τις δικές τους δυνάμεις.

 

Το πραξικόπημα του 2002 ενάντια στον Τσάβες υπήρξε το κρίσιμο σημείο για τη ριζοσπαστικοποίηση του καθεστώτος. Η απόπειρα της Δεξιάς ηττήθηκε από τη μαζική κινητοποίηση, ο Τσάβες επέστρεψε στην προεδρία, και το αποτέλεσμα ήταν να ανθίσουν οι πρωτοβουλίες οργάνωσης από τα κάτω και στην οικονομία, και στις γειτονιές και σε πολιτικό επίπεδο. Η περίοδος συνέπεσε με την έκρηξη των διεθνών τιμών των πρώτων υλών και φαινόταν δυνατός ένας συνδυασμός κινήματος από τα κάτω που ανοίγει δρόμους με τη στήριξη της κυβέρνησης. Στην Αριστερά διεθνώς κυριάρχησαν οι ελπίδες για την πιθανότητα ενός τέτοιου κυβερνητικού δρόμου προς το σοσιαλισμό. Οι κοινωνικές δαπάνες πολλαπλασιάστηκαν, μαζί με την πρόσβαση των πιο αδύναμων στη δημόσια Υγεία, την εκπαίδευση και το συνταξιοδοτικό σύστημα. Η ακραία φτώχεια έπεσε στο ένα τέταρτο.

 

 Όμως, η Βενεζουέλα στην πραγματικότητα παρέμεινε όσο καπιταλιστική ήταν και πριν. Τον έλεγχο της οικονομίας συνέχισε να τον έχει το κεφάλαιο, όχι οι εργάτες. Και όταν η παγκόσμια κρίση ξανάσφιξε τον έλεγχό της γύρω από την χώρα, ήταν οι εργάτες και οι φτωχοί αυτοί που θα πλήρωναν το κόστος. Με βάση αυτά τόλμησε η αντιπολίτευση να ξανακάνει την εμφάνισή της μεταμφιεσμένη σε “δημοκρατική”. Παρόλες τις δυσκολίες, ένα μεγάλο μέρος του κόσμου, ειδικά των πιο φτωχών, δεν έδωσαν πολιτική στήριξη στη Δεξιά, βλέποντας την υποκρισία και την εκδικητικότητά τους. Οι χειροκροτητές του αμερικάνικου εμπάργκο δεν μπορούν να πείσουν ότι ενδιαφέρονται για τη ζωή των φτωχών.

 

Αυτή τη φορά ο Μαδούρο έχει πολύ μικρότερο χώρο χειρισμών, έχοντας ο ίδιος κόψει τους δεσμούς του με τον κόσμο που αντιστέκεται. Η οργάνωση ενάντια στο πραξικόπημα είναι το πρωτεύον, αλλά η δύναμη που μπορεί να την υλοποιήσει δεν είναι οι στρατηγοί και οι γραφειοκράτες της κυβέρνησης, αλλά οι εργάτες και οι εργάτριες που παράγουν τον πλούτο και δεν θέλουν να μετατρέπεται ούτε σε προνόμια, ούτε να φουσκώνει τους ισολογισμούς των πολυεθνικών. Η αντίσταση μπορεί να νικήσει, και η ήττα των αντιδραστικών σχεδίων στη Βενεζουέλα είναι ένα ζήτημα που μας αφορά όλους και όλες.