Βρισκόμαστε λίγους μήνες πριν από τις εκλογές, η κυβέρνηση μόλις πρόσφατα κέρδισε κρίσιμες ψηφοφορίες στη Βουλή, αλλά η ατμόσφαιρα πολιτικής κρίσης δεν μπορεί να συγκαλυφθεί. Βέβαια, οι επιφανειακοί σχολιαστές περιορίζουν την εικόνα της πολιτικής κρίσης στο γεγονός ότι κόμματα όπως οι ΑΝΕΛ, το Ποτάμι, το ΚΙΝΑΛ καταρρέουν και οι βουλευτές τους καταλήγουν είτε προς τον ΣΥΡΙΖΑ (οι περισσότεροι) είτε προς τη ΝΔ. Από αυτό, εύκολα πηδούν στο συμπέρασμα ότι ήδη στήθηκε ένας νέος δικομματισμός ο οποίος οδηγεί στο τέλος της πολιτικής κρίσης. Ρηχές αναλύσεις που δεν ακουμπούν το βάθος και την έκταση των εξελίξεων.

Η πολιτική κρίση εκδηλώθηκε ανοιχτά το 2011-12 όταν ΠΑΣΟΚ-ΝΔ και ΛΑΟΣ συγκρότησαν την συγκυβέρνηση Παπαδήμου για να αντιμετωπίσουν την αποτυχία του πρώτου Μνημόνιου και μέσα σε λίγους μήνες κατέρρευσαν κάτω από το βάρος της εργατικής οργής που έκαιγε την Αθήνα. Ήταν και παραμένει μια πολιτική κρίση μακρόσυρτη και δομική, δεμένη με την οικονομική κρίση και με την πεισματική αντίσταση της εργατικής τάξης. Κανένας από αυτούς τους παράγοντες δεν έχει εκλείψει. Το πραγματικό ζήτημα είναι πώς παρεμβαίνει η Αριστερά για να δώσει διέξοδο σύμφωνη με τα συμφέροντα της εργατικής πλειοψηφίας. Ας δούμε τα πράγματα με τη σειρά.

Στην οικονομία, η προοπτική ότι βαδίζουμε προς την “κανονικότητα” είναι στον αέρα. Πρώτα απ' όλα επειδή στον διεθνή ορίζοντα τα ισχυρότερα κέντρα του παγκόσμιου καπιταλισμού πισωγυρίζουν αντί να ανακάμπτουν. Η όποια ανάκαμψη είναι πίσω μας και όχι μπροστά μας. Η θεωρία ότι η Ελλάδα θα δει “μεταμνημονιακή” βελτίωση όπως η Πορτογαλία ή η Ιρλανδία τα τελευταία χρόνια έχει χάσει το υπόβαθρό της. Η πολυδιαφημισμένη “έξοδος στις αγορές” για το δανεισμό του δημοσίου δεν μπορεί να κάνει το χρέος βιώσιμο, για πολλούς λόγους. Πρώτο, γιατί δεν διαφαίνεται καμιά προοπτική να δανείζουν οι αγορές με τόσο χαμηλό επιτόκιο και δεύτερο γιατί κανένας δεν ξέρει τις πραγματικές δανειακές ανάγκες του δημοσίου: και μόνο η πίεση για μια νέα ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών μπορεί να τινάξει όλα τα “μεταμνημονιακά” σενάρια στον αέρα.

Κανένας “πόλος”

Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, κανένας “πόλος” του πολιτικού συστήματος δεν έχει να προτείνει μέτρα πραγματικής διεξόδου που να βελτιώνουν την κατάσταση της εργατικής τάξης. Αυτό είναι εξόφθαλμο για την περίπτωση της Νέας Δημοκρατίας που τρέχει να αξιοποιήσει κάθε συμβιβασμό του ΣΥΡΙΖΑ με τη νεοφιλελεύθερη ατζέντα για να πλειοδοτήσει υπέρ των καπιταλιστών: μεγαλύτερες φοροαπαλλαγές για τα κέρδη, πιο γρήγορη εισβολή των ιδιωτικών κεφαλαίων στην Υγεία, στην Παιδεία και στο Ασφαλιστικό σύστημα, κατάργηση κάθε μονιμότητας και σταθερότητας στην απασχόληση.

Αλλά η πλειοδοσία του Μητσοτάκη υπέρ των καπιταλιστών δεν σημαίνει ότι ο ΣΥΡΙΖΑ συγκροτεί αντίπαλη πολιτική. Ακόμη και μέσα σε προεκλογική περίοδο όπου ο Τσίπρας προσπαθεί να εμφανίσει ότι προωθεί “φιλεργατικές” ρυθμίσεις, οι αντεργατικές επιθέσεις συνεχίζονται. Το ζουν στο πετσί τους παραδείγματος χάρη οι εργαζόμενοι στα ΕΛΤΑ που αντιμετωπίζουν δυο χιλιάδες απολύσεις. Όλες οι πρώην ΔΕΚΟ έχουν ατζέντα απολύσεων. Το ζουν στο πετσί τους οι εργαζόμενοι στις τράπεζες αλλά και οι συνταξιούχοι των τραπεζών. Στο βωμό της απαλλαγής από το βάρος των κόκκινων δανείων η Πειραιώς προχωράει σε απολύσεις, η Εθνική δεν πληρώνει τους συνταξιούχους του ΛΕΠΕΤΕ, η Eurobank συγχωνεύεται με την κερδοσκοπία στα ακίνητα με τη μορφή της Grivalia. Ακόμη και στην εξωτερική πολιτική τα παχιά λόγια της κυβέρνησης για ειρήνη και σταθερότητα μεταφράζονται σε σύμπλευση με την ΕΕ για... επέμβαση στη Βενεζουέλα!

Ο κόσμος, όμως, δεν αποδέχεται αυτά τα χτυπήματα με σταυρωμένα χέρια. Αντιστέκεται και με οικονομικούς αγώνες όπως οι απεργίες και με τα πολιτικά αντανακλαστικά του που είναι αντιρατσιστικά, αντισεξιστικά, αντισοβινιστικά, αντιφασιστικά, όπως έχει αποδείξει ξανά και ξανά. Το ζήτημα είναι τι κάνει η Αριστερά για να μετατρέψει αυτές τις αντιστάσεις σε συνολική παρέμβαση εξόδου από την κρίση.

Εδώ, η απάντηση έχει δυο σκέλη. Το ένα είναι το άμεσο, δηλαδή οι πρωτοβουλίες που στηρίζουν, γενικεύουν και κλιμακώνουν τους αγώνες. Οι πρωτοβουλίες για απεργιακή 8 Μάρτη και αντιρατσιστική-αντιφασιστική 16 Μάρτη είναι χειροπιαστά παραδείγματα για το τι πρέπει να κάνουμε. Δεν είναι ώρα για αμπελοφιλοσοφίες καφενείου για το ήθος του άλφα ή βήτα βουλευτή, είναι ώρα για συμπαράσταση στον κόσμο που παλεύει για μονιμοποιήσεις και αυξήσεις, για απομόνωση των νεοναζί, για δικαίωση των εργατριών που σηκώνουν αβάσταχτα βάρη.

Εργατική δημοκρατία

Και το δεύτερο σκέλος είναι η ανάδειξη του αντικαπιταλιστικού προγράμματος που είναι σε θέση να καλύψει όλα τα εργατικά αιτήματα. Αν σταματήσουμε να πληρώνουμε το χρέος, μπορούμε να βρούμε τα χρήματα για όλες τις προσλήψεις που έχουν ανάγκη οι κοινωνικές υπηρεσίες. Αν πάρουμε τον έλεγχο των τραπεζών, μπορούμε να φράξουμε το δρόμο στους κερδοσκόπους που απειλούν ξανά σπίτια και συντάξεις. Ρήξη με την ΕΕ σημαίνει ρήξη με τους μηχανισμούς που πνίγουν πρόσφυγες και φουσκώνουν τα πανιά της ακροδεξιάς. Στη μακρόσυρτη κρίση του συστήματος που κάνει την οικονομία να σέρνεται και τη δημοκρατία να παραπαίει, η απάντηση είναι η εργατική δημοκρατία που δίνει τον έλεγχο του πλούτου σε αυτούς και αυτές που τον παράγουν.