Οι ένοχοι της πανδημίας

Γιώργος Πίττας, Μαρία Ντάσιου, Γιώργος Ράγκος

 

1. Φαρμακοβιομηχανίες - Φονικές προτεραιότητες

 

Ο καπιταλισμός και η ελευθερία της αγοράς αποτελούν το πιο σοβαρό εμπόδιο στην αντιμετώπιση της επιδημίας του CoViD 19. Στην καρδιά του προβλήματος βρίσκονται οι μεγάλες φαρμακευτικές εταιρίες, αλλά και οι βιομηχανίες τροφίμων και οι πολυεθνικές της ενέργειας που καταστρέφουν το περιβάλλον και αλλοιώνουν το κλίμα. Σε αυτές τις σελίδες παρουσιάζουμε τις ευθύνες τους.

Σε 8,6 τρισεκατομμύρια δολάρια ανέρχονται τα κέρδη των μεγαλύτερων 35 φαρμακευτικών εταιριών το διάστημα 2000-2018, περίπου 42 φορές το ΑΕΠ της Ελλάδας. Σε 1,4 τρις δολάρια υπολογίζεται ότι θα φτάσει το μέγεθος συνολικά της βιομηχανίας φαρμάκου το 2020, ενός εκ των πιο ισχυρών καπιταλιστικών λόμπι σε όλο τον πλανήτη. Τι έκαναν λοιπόν οι μεγάλες φαρμακευτικές εταιρίες, όταν στα τέλη Δεκέμβρη του 2019 εμφανίστηκε ο νέος κορονοϊός στην Κίνα και ακόμη περισσότερο στα τέλη Γενάρη όταν ο ΠΟΥ κήρυξε παγκόσμια κατάσταση έκτακτης ανάγκης; Στην ουσία τίποτα.

«Μέχρι σήμερα καμιά από τις 4 φαρμακευτικές εταιρίες που επικεντρώνονται στα εμβόλια δεν έχει ανταποκριθεί στην πρόκληση του νέου κορονοϊού» διαβάζουμε στις 7 Φλεβάρη στo οικονομικό περιοδικό Barron’s. «Ο κορονοϊός μοιάζει βέβαιο ότι θα μπει και αυτός στη μακρά λίστα εκείνων των ασθενειών που η βιομηχανία φαρμάκου έχει γυρίσει την πλάτη και περιλαμβάνει: την αντιμικροβιακή αντίσταση, τα παιδιατρικά φάρμακα, φάρμακα για τις ασθένειες των φτωχών, ξεχασμένες τροπικές ασθένειες, τον έμπολα και τις σπάνιες ασθένειες». 

Πέντε μόλις βδομάδες μετά, στις 13 Μάρτη, η κατάσταση είχε αλλάξει άρδην: "Οι φαρμακευτικές εταιρείες βλέπουν το Covid-19 σαν μια επιχειρηματική ευκαιρία που έρχεται μια φορά στη ζωή" δηλώνει ο Gerald Posner, συγγραφέας του βιβλίου Pharma: Greed, Lies, and the Poisoning of America στο Intercept. «Για τη νέα επιδημία του κορονoϊού, ειδικότερα, χρειαζόμαστε θεραπείες, εμβόλια και τεστ. Δεκάδες εταιρείες βρίσκονται σε αγώνα δρόμου για να προλάβουν. Η παγκόσμια κρίση, για τις εταιρίες φαρμάκου μπορεί να εξελιχθεί σε ένα block buster».

Τι μεσολάβησε από αυτήν την αλλαγή πλεύσης; Ο μαζικός θάνατος. «Ο συνολικός αριθμός ανθρώπων που έχουν μολυνθεί, αν κανείς συμπεριλάβει το SARS, το MERS και αυτόν τον νέο ιό, είναι κάτω από 12.500 άνθρωποι. Αυτός ο αριθμός δεν αποτελεί αγορά. Οι φαρμακευτικές εταιρίες δεν ενδιαφέρονται» παραπονιόταν ο δομικός βιολόγος Rolf Hilgenfeld, σε ένα άρθρο που δημοσιεύτηκε στις 24 Γενάρη στο περιοδικό Nature.

Αυτή είναι η πραγματικότητα. Οι μεγάλες φαρμακευτικές εταιρίες και οι κυβερνήσεις είχαν όλη τη δυνατότητα να ετοιμαστούν για την αντιμετώπιση μιας ενδεχόμενης επιδημίας και σε μακροπρόθεσμη βάση και σε άμεση. Αλλά δεν το έκαναν. Όπως καταγγέλλουν επιστήμονες, όπως ο μικροβιολόγος Malik Peiris  με δέκα χρόνια εργασίας στους κορονοϊούς, στο πανεπιστήμιο του Χονγκ Κονγκ, μετά την επιδημία του SARS το 2003 υπήρξε μια τεράστια πρόοδος πάνω στα εμβόλια για τους κορονοϊούς που όμως εγκαταλείφθηκε μετά το 2005 όταν η επιδημία υποχώρησε. Οι εταιρίες αλλά και οι κυβερνήσεις, σταμάτησαν να επενδύουν σε κάτι που δεν είχε κέρδος και δεν αποτελούσε άμεσο κίνδυνο. 

Ο Αλιμουντίν Ζούμλα, καθηγητής επιδημιολόγος στο Λονδίνο υποστήριξε το 2016 ότι η απειλή των κορονοϊών που συνεχίστηκε με τον MERS το 2013 θα μπορούσε να είναι μια «χρυσή ευκαιρία» να ξεπεραστούν τα εμπόδια που υπάρχουν στην ανάπτυξη των αντικοροϊκών φαρμάκων. Αλλά η μικρή συγκριτικά αγορά ήταν ξανά το εμπόδιο καθώς και το γεγονός ότι πέρα από όλα τα άλλα οι συνεχείς μεταλλάξεις των κορονοϊών καθιστούν ασύμφορη μια μαζική επένδυση. Κοιτάζοντας κανείς τους πίνακες επενδύσεων της φαρμακοβιομηχανίας μπορεί να δει πράγματι ότι τα μεγαλύτερα έσοδα έρχονται από τις πωλήσεις φαρμάκων που αφορούν τον καρκίνο, τον διαβήτη και γενικότερα διαδεδομένες ασθένειες με δεδομένα κέρδη.

Είναι χαρακτηριστικό, ότι με το ξέσπασμα της επιδημίας στην Κίνα, ήταν οι μικρές εταιρίες που κινητοποιήθηκαν πάνω στο ζήτημα της διαμόρφωσης των τεστ διάγνωσης των κρουσμάτων. Ένα από τα πρώτα τεστ για τον covid19 είχε σχεδιαστεί στα εργαστήρια της εταιρίας TIB Molbiol με δυναμικό περίπου 30 εργαζομένων στη Γερμανία ήδη από τις 9 Γενάρη. Στα τέλη Φεβρουαρίου, η εταιρία παρασκεύασε περίπου 4 εκατομμύρια τεστ και τον Μάρτιο κατασκεύαζε 1,5 εκατομμύριο κάθε βδομάδα με τιμή πώλησης περίπου 1,6 ευρώ το τεστ.

Η Δρ. Elif Akyuz είναι ιδρυτική συνέταιρος και R&D Director for Reagents (αντιδραστήρια), για την Anatolia Geneworks, μια από τις λίγες εταιρείες που φτιάχνουν test kit για τον COVID-19. Όπως ανέφερε σε ρεπορτάζ του Vice στις 17 Μαρτίου. «Ξεκινήσαμε την παραγωγή ενός test kit αμέσως, στα μέσα Δεκέμβρη, στην αρχή της έξαρσης. Τότε, ο ιός ήταν μόνο στην Κίνα. Έπειτα, σχεδόν αμέσως στην Ιταλία. … Σε κανονικές συνθήκες, παράγουμε περίπου 1,5 εκατομμύρια συνολικά τεστ τον χρόνο ή περίπου 29.000 την εβδομάδα… Τώρα φτιάχνουμε 120.000-140.000 τεστ κάθε βδομάδα. Δουλεύουμε σαν τρελοί».

Αυτή ήταν η εικόνα μέχρι προχθές. Και τώρα, μόνο τώρα που η «αγορά» του κορονοϊού, δηλαδή η επιδημία διεθνοποιήθηκε, τρέχουν οι μεγάλες φαρμακευτικές εταιρίες, υποστηριζόμενες οικονομικά από τις κυβερνήσεις, να μπουν δυναμικά στον ανταγωνισμό για θεραπείες, φάρμακα, εμβόλια. Αντί να σπεύσουν να φτιάξουν τεστ και να θέσουν τις βάσεις για γρηγορότερες θεραπείες που θα εμποδίσουν την επιδημία, αφήνουν ανεξέλεγκτο το άπλωμά της, και μόλις δουν χρήμα στον ορίζοντα, τρέχουν να εισπράξουν.

Πρόκειται για καπιταλιστική παράνοια. Την είδαμε τις δεκαετίες του ’80 και του ’90 με το AIDS και την ξαναβλέπουμε και σήμερα. Το χάος της αγοράς των επιχειρήσεων υπό των έλεγχο των Τραμπ και των Μητσοτάκηδων. Η μόνη απάντηση είναι η εθνικοποίηση των φαρμακευτικών εταιριών υπό τον έλεγχο των εργαζομένων και των επιστημόνων που θα βάζουν την υγεία και την ανθρωπότητα πάνω από τα κέρδη.

 

2. Συνθήκες Διαβίωσης

 

Η συσχέτιση ανάμεσα στις μεγάλες επιδημίες και τις συνθήκες διαβίωσης έχει γίνει αντικείμενο μελέτης από παλαιότερα. Η πανώλη υπήρξε η αιτία να αρχίσουν οι επιστήμονες να αναρωτιούνται για την συσχέτιση των πανδημιών με τις κακές περιβαλλοντολογικές συνθήκες, κυρίως στις μεγάλες πόλεις με πυκνή δόμηση κατοικιών και οικιακών  βιοτεχνιών, και την εξάπλωση των νοσημάτων. Τον 18ο αιώνα έγιναν προσπάθειες να δημιουργηθούν ζωτικά ανοίγματα αλλά και αποχετευτικά έργα σε πόλεις με πυκνή δόμηση για να ανακόψουν ενδημίες. Μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο άρχισαν να μιλούν για τις πράσινες πόλεις και την επίπτωση στην ψυχική υγεία των κατοίκων αλλά και τον ρόλο που θα παίξουν αυτές σε περίπτωση ενδημιών.

Τον 18ο αιώνα, αρχίζουν πλέον οι γιατροί να συσχετίζουν νοσήματα του πνεύμονα με τις κακές συνθήκες εργασίας. Εργαζόμενοι σε ορυχεία αλλά και στην βαριά βιομηχανία, παρουσιάζουν παθήσεις των πνευμόνων που συσχετίζονται με τα μέταλλα των εξορύξεων αλλά και είναι πιο επιρρεπείς σε λοιμώξεις. Επίσης αρχίζει να διαφαίνεται και η συσχέτιση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, στις μεγάλες πόλεις, και στην επίπτωση του άσθματος. Τα τελευταία είκοσι χρόνια πια οι γιατροί αρχίζουν να κρούουν το κώδωνα του κινδύνου, καθώς μικρόβια αλλά και ιοί, αρχίζουν να αναπτύσσουν μια περίεργη επιθετικότητα. Οι έρευνες απέδειξαν ότι η επιθετικότητα αυτή οφείλεται στην ατμοσφαιρική ρύπανση και την καταστροφή του περιβάλλοντος που οδηγούν στην άνοδο της θερμοκρασίας και της υγρασίας, γεγονός που τα τελευταία χρόνια γίνεται όλο και πιο αισθητό παγκοσμίως. Επίσης η μόλυνση των λημμάτων από τα προιόντα εξορύξεων, της βαριάς βιομηχανίας,αλλά και βιομηχανία τροφίμων οξύνουν το πρόβλημα. 

Η σημερινή πανδημία περίτρανα αποδεικνύει αυτά που οι επιστήμονες είχαν επισημάνει. Μια πανδημία που ξεκίνησε σε μια φτωχή πόλη με κακή δόμηση, με βαριά βιομηχανία, με ανεξέλεγκτη βιομηχανία τροφίμων, με μολυσμένα λήμματα ήταν το καλύτερο περιβάλλον για μία νέα μετάλλαξη ενός γνωστού ιού. Αυτές οι ίδιες οι συνθήκες ευνόησαν την γρήγορη μετάδοσή του. Η εμπειρία από τις άλλες χώρες που η πανδημία σκοτώνει καθημερινά εκατοντάδες συνανθρώπους μας, δείχνει ότι η νοσηρότητα αλλά και η θνητότητα από τον ιό είναι μεγαλύτερη σε φτωχές περιοχές με πόλεις που η ατμοσφαιρική ρύπανση είναι έντονη και υπάρχουν βρώμικα λήμματα. 

Πολλές θεωρίες έχουν αναπτυχθεί για το πως και για το γιατί, που μένει να το δούμε σύντομα αφού οι επιστήμονες εργάζονται πυρετωδώς πάνω σε αυτό. Πιθανότατα συσχετίζεται με τα υποκείμενα νοσήματα των πνευμόνων ή με την μεγαλύτερη μεταδοτικότητα του ιού μέσω των σωματιδίων από τις καύσεις που συντελούνται στα εργοστάσια των περιοχών. Καθήκον κάθε επιστήμονα, αλλά και κάθε επαναστάτη είναι να αναδείξει το πρόβλημα και να παλέψει για έναν κόσμο που θα σέβεται το περιβάλλον.

 

3. Πολυεθνικές τροφίμων - Μια τεράστια δύναμη καταστροφής

 

Στην πιo έγκυρη, μέχρι τώρα, εργασία οι επιστήμονες κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι ο ιός SARS-CoV-2 που προκαλεί την πνευμονία COVID-19 ήταν αποτέλεσμα φυσικής επιλογής και όχι προϊόν γενετικής μηχανικής και υποστηρίζουν δύο πιθανά σενάρια για την προέλευσή του. Στο πρώτο σενάριο ο ιός εξελίχθηκε στη σημερινή του παθογόνο κατάσταση μέσω φυσικής επιλογής σε κάποιο ξενιστή - ζώο (με πιο πιθανή τη νυχτερίδα) και στη συνέχεια μεταπήδησε στον άνθρωπο. Στο δεύτερο σενάριο, ένα μη παθογόνο στέλεχος του ιού μεταπήδησε από έναν ζωικό ξενιστή (με πιο πιθανό τον παγκολίνο ή το κουνάβι), στον άνθρωπο και στη συνέχεια εξελίχθηκε στην σημερινή του παθογόνο κατάσταση. Οι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι αν ο ιός SARS-CoV-2 μεταπήδησε στον άνθρωπο στην παθολογική του μορφή από ζωικό ξενιστή, αυξάνει την πιθανότητα εμφάνισης μελλοντικών επιδημιών. Ήδη ο ιός SARS-CoV-2 είναι ο έβδομος κορωνοϊός που μολύνει ανθρώπους. 

Αλλά για την πανδημία ΔΕΝ φταίνε ούτε τα ζώα ούτε οι ιοί. 

Στην ελληνική έκδοση της Le Monde diplomatique αναδημοσιεύεται άρθρο της Sonia Shah από το περιοδικό «The Nation» με τίτλο: "Από πού έρχονται οι κορονοϊοί;". Γράφει η Sonia Shah: "Βρισκόμαστε μπροστά σε ένα αγώνα δρόμου για να ενοχοποιηθεί το άγριο ζώο που ευθύνεται για αυτόν τον κορονοϊό... παρόμοιες υποθέσεις μάς εμποδίζουν να δούμε ότι η ολοένα πιο ευάλωτη θέση μας απέναντι στις πανδημίες έχει μια πολύ βαθύτερη αιτία: την εντεινόμενη καταστροφή των ενδιαιτημάτων της άγριας ζωής... από το 1940, εκατοντάδες παθογόνα μικρόβια έχουν κάνει την εμφάνιση ή την επανεμφάνισή τους σε περιοχές όπου, μερικές φορές, δεν είχαν ποτέ παρατηρηθεί μέχρι εκείνη τη στιγμή. Χαρακτηριστικές είναι οι περιπτώσεις του ιού HIV, του Έμπολα στη Δυτική Αφρική ή του Ζίκα στην αφρικανική ήπειρο. Η πλειονότητά τους (60%) είναι ζωικής προέλευσης... ωστόσο, τα ζώα δεν φέρουν την παραμικρή ευθύνη... είναι λάθος να πιστεύουμε ότι τα ζώα είναι σε μεγάλο βαθμό προσβεβλημένα από θανατηφόρους παθογόνους οργανισμούς έτοιμους να μας μολύνουν. Στην πραγματικότητα, η πλειονότητα των μικροβίων ζει μέσα στον οργανισμό των ζώων χωρίς να τους προξενούν το παραμικρό κακό. Το πρόβλημα βρίσκεται αλλού: με την ξέφρενη αποδάσωση, αστικοποίηση και εκβιομηχάνιση, προσφέραμε στα μικρόβια τον τρόπο να φτάσουν μέχρι το ανθρώπινο σώμα και να προσαρμοστούν σε αυτό". 

Οι ιοί δεν είναι κάτι άχρηστο στη φύση. Αντίθετα, συμβάλουν, με τον τρόπο τους, στη βιοποικιλότητα και ενυπάρχουν στα κύτταρα όλων των ειδών και σε κάθε οικοσύστημα. Αναπτύσσονται και πολλαπλασιάζονται στους οργανισμούς που τους "φιλοξενούν" (ξενιστές) και ο πληθυσμός τους καθορίζεται από τον πληθυσμό του είδους στον οργανισμό του οποίου «φιλοξενούνται». Κανένας ιός δεν είναι «επιθετικός» από τη φύση του και δεν έχει ανάγκη να αναπτύξει μηχανισμό μετάδοσης σε άλλα είδη πέραν αυτού που τον φιλοξενεί. Όταν, όμως, ο πληθυσμός του είδους που τον «φιλοξενεί» δέχεται επίθεση (με αποτέλεσμα την αλλαγή του οικοσυστήματος του) η επίθεση αυτή θα μεταφερθεί και στον ιό με αποτέλεσμα να αναπτύσσει, ως «άμυνα επιβίωσης», στελέχη τέτοια που να ξεκλειδώνουν την είσοδο του στα κύτταρα άλλων οργανισμών τα οποία μέχρι τότε δεν είχε «επισκεφτεί». Όσο αυξάνεται η ένταση της επίθεσης στους ζωτικούς χώρους των ζώων, οι ιοί που «κατοικούν» σ' αυτά αναγκάζονται να αναπτύξουν «μηχανισμό περάσματος» στο ανθρώπινο κύτταρο και υπεύθυνες γι’ αυτές τις επιθέσεις είναι η βιομηχανία τροφίμων και η βιομηχανική κτηνοτροφία για την αναζήτηση μεγαλύτερου κέρδους.  

Ο Michael Roberts αναφέρει ότι “εκτός από χοίρους ακόμα και τα πιο άγρια είδη ζώων εμπλέκονται σε αλυσίδες προστιθέμενης αξίας ειδών διατροφής: ανάμεσά τους στρουθοκάμηλοι, σκαντζόχοιροι, κροκόδειλοι, νυχτερίδες. Κάποια είδη καταλήγουν στα πιάτα πριν καν αναγνωριστούν επιστημονικά, συμπεριλαμβανομένου ενός νέου είδους σκυλόψαρου που βρέθηκε σε αγορά της Ταϊβάν. Όλα αυτά τα ζώα αντιμετωπίζονται ως διατροφικά εμπορεύματα. Καθώς η φύση λεηλατείται περιοχή την περιοχή, είδος το είδος, αυτά που απομένουν αποκτούν υψηλότερη αξία. Οι βιομηχανικές φάρμες εν τω μεταξύ ενθαρρύνουν τις εταιρίες άγριων τροφών να βάζουν δολώματα βαθύτερα στα δάση, αυξάνοντας την πιθανότητα να πιάσουν ένα νέο παθογόνο, περιορίζοντας ταυτόχρονα την περιβαλλοντική πολυπλοκότητα με την οποία το δάσος ανακόπτει τις αλυσίδες μετάδοσης”. 

Ο καπιταλισμός παράγει για το κέρδος και όχι για να ικανοποιήσει ανθρώπινες ανάγκες, αδιαφορώντας για τις όποιες άλλες επιπτώσεις, είτε αυτές αφορούν το περιβάλλον είτε την υγεία των ανθρώπων.

Η βιομηχανική κτηνοτροφία, στο σύνολο της, έχει αποψιλώσει μια έκταση ίση με την αφρικανική ήπειρο (!) προκειμένου να εκθρέψει ζώα που προορίζονται για σφαγή. Εκατοντάδες χιλιάδες ζώα στοιβάζονται το ένα πάνω στο άλλο δημιουργώντας ιδανικές συνθήκες για τη μετάλλαξη των μικροβίων σε θανάσιμους παθογόνους οργανισμούς (οι ιοί της γρίπης των πτηνών, των οποίων ξενιστές ήταν υδρόβια πουλιά, έκαναν πάρτυ στα πτηνοτροφεία όπου και μεταλλάχτηκαν αποκτώντας περισσότερη λοιμογόνο δύναμη). 

Επιπλέον, υπάρχει και το χρυσοφόρο κύκλωμα του παράνομου εμπορίου όπου στα παζάρια ζωντανών ζώων (wet markets) είδη που δεν θα είχαν βρεθεί ποτέ μαζί στη φύση βρίσκονται εκεί σε διπλανά κλουβιά και τα μικρόβια τους μπορούν να περάσουν από το ένα στο άλλο και από εκεί στον άνθρωπο.4

Η αποψίλωση δασών και η καταστροφή οικοτόπων όχι μόνο απειλεί με εξαφάνιση μεγάλο αριθμό ζωικών ειδών αλλά και τα είδη που επιβιώνουν έχουν περιορισμένη έκταση οικοτόπων με αποτέλεσμα την αύξηση της πιθανότητας στενών και επαναλαμβανόμενων επαφών με τον άνθρωπο. Ο Έμπολα αποτελεί χαρακτηριστική περίπτωση. Οι εμφανίσεις αυτού του ιού, του οποίου η προέλευση εντοπίστηκε σε διάφορα είδη νυχτερίδας, είναι συχνότερες στις ζώνες της Κεντρικής και της Δυτικής Αφρικής που έχουν υποστεί αποψίλωση των δασών τους. Η αποψίλωση των δασών "υποχρεώνει" τις νυχτερίδες να φωλιάσουν στα δέντρα των κήπων και των αγροκτημάτων. Το ίδιο ισχύει και για τις ασθένειες που μεταδίδονται από τα κουνούπια. 

Ο επεκτατισμός της βιομηχανίας τροφίμων όχι μόνο δεν θρέφει τον πληθυσμό του πλανήτη αλλά αντίθετα μεγαλώνει την παγκόσμια πείνα γιατί απευθύνεται στις αγορές, στρέφει την γεωργία στην μονοκαλλιέργεια για τις ανάγκες της βιομηχανίας, καταστρέφοντας, ταυτόχρονα, και το περιβάλλον.

Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, o αριθμός των ανθρώπων που υποφέρουν από την πείνα και ο αριθμός των ανθρώπων που πλήττονται από επισιτιστική ανασφάλεια, υπολογίζεται πως είναι περισσότεροι από 2 δισεκατομμύρια. Την ώρα που, σύμφωνα με στοιχεία της Greenpeace, 40 εκατομμύρια άνθρωποι πεθαίνουν κάθε χρόνο από πείνα, καθημερινά παράγονται 356 κιλά δημητριακών ανά άτομο. 

Η βιομηχανία κρέατος είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα. Αν και συμμετέχει με λιγότερο από 2% στο παγκόσμιο ΑΕΠ, είναι υπεύθυνη για το 18% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου σε παγκόσμιο επίπεδο. Με τη σειρά τους, τα αέρια του θερμοκηπίου ευθύνονται για την κλιματική αλλαγή, η οποία με τη σειρά της έχει καταστροφικές συνέπειες στην παραδοσιακή γεωργία (πλημμύρες, ξηρασία, ερημοποίηση) οδηγώντας με μαθηματική ακρίβεια στην εξαθλίωση και την πείνα, τεράστιους πληθυσμούς ανθρώπων.

Στη Νότια Αμερική η υπερβόσκηση έχει αφήσει το χώμα στείρο και κορεσμένο με ζωική κοπριά. Οι κτηνοτρόφοι εύκολα καταφεύγουν στην παράνομη υλοτομία για να εκκαθαρίσουν νέες εκτάσεις, ιδίως στη Βραζιλία, η οποία είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός και εξαγωγέας βοδινού, δέρματος και σόγιας (για την παρασκευή ζωοτροφών) στον κόσμο. Η κτηνοτροφία ευθύνεται για την αποψίλωση του 91% των δασών του Αμαζονίου και την καταστροφή 136 εκατομμυρίων τροπικών στρεμμάτων με αποτέλεσμα να χάνονται 110 είδη φυτών, ζώων και εντόμων κάθε μέρα.  

Σήμερα, σχεδόν το 60% της παγκόσμιας γεωργικής γης χρησιμοποιείται για ένα μόνο προϊόν διατροφής: το βόειο κρέας. Ωστόσο, το βόειο κρέας αντιπροσωπεύει μόνο το 2% των θερμίδων που καταναλώνουν οι άνθρωποι. Η πίεση για εξεύρεση νέων εκτάσεων για βοσκότοπους και ζωοτροφές είναι ο πρώτος και μεγαλύτερος παράγοντας αποψίλωσης των δασών.

Ξαναγυρνώντας στη Sonia Shah: "η μετάλλαξη των ζωικών μικροβίων σε παθογόνους για τον άνθρωπο οργανισμούς, δεν πρόκειται για νέο φαινόμενο. Η εμφάνισή του χρονολογείται από τη νεολιθική εποχή, όταν το ανθρώπινο ον άρχισε να καταστρέφει τους οικοτόπους της άγριας ζωής για να επεκτείνει την καλλιεργήσιμη γη του, αλλά και να εξημερώνει ζώα για να τα μετατρέψει σε υποζύγια. Σε αντάλλαγμα, τα ζώα μάς προσέφεραν μερικά δηλητηριασμένα δώρα: η ιλαρά και η φυματίωση προέρχονται από τις αγελάδες, ο κοκκύτης από τα γουρούνια και η γρίπη από τις πάπιες. Η διαδικασία συνεχίστηκε κατά τη διάρκεια του ευρωπαϊκού αποικιακού επεκτατισμού...Οι πανδημίες που προκλήθηκαν από την αποικιακή εισβολή εξακολουθούν να εμφανίζονται και σήμερα...Ευτυχώς, όπως δεν υπήρξαμε παθητικά θύματα αυτής της διαδικασίας, έχουμε και τη δυνατότητα να πράξουμε πολλά προκειμένου να περιορίσουμε τον κίνδυνο εμφάνισης των μικροβίων. Μπορούμε να προστατέψουμε τους οικοτόπους της άγριας ζωής, ώστε τα ζώα να κρατούν τα μικρόβιά τους αντί να μας τα μεταδίδουν... Μπορούμε να οργανώσουμε μια στενή επιτήρηση των χώρων όπου τα ζωικά μικρόβια είναι πιο πιθανό να μεταλλαχθούν σε παθογόνους οργανισμούς για τον άνθρωπο, και να επιχειρήσουμε να εξουδετερώσουμε όσα εμφανίζουν τάσεις προσαρμογής στον ανθρώπινο οργανισμό, προτού προλάβουν να πυροδοτήσουν πανδημίες. Αυτό ακριβώς επιδιώκουν εδώ και δέκα χρόνια οι ερευνητές του προγράμματος Predict... Στις ΗΠΑ, οι προσπάθειες της κυβέρνησης Τραμπ να απαλλάξει την εξορυκτική βιομηχανία, αλλά και το σύνολο των βιομηχανικών δραστηριοτήτων, από οποιοδήποτε ρυθμιστικό πλαίσιο θα οδηγήσει στην απώλεια οικοτόπων, ευνοώντας τη μεταφορά μικροβίων από τα ζώα στους ανθρώπους. Ταυτόχρονα, η αμερικανική κυβέρνηση...αποφάσισε να θέσει τέλος στο πρόγραμμα Predict. Επιπλέον, στις αρχές Φεβρουαρίου του 2020, ανακοίνωσε την πρόθεσή της να μειώσει κατά 53% τη συνεισφορά της στον προϋπολογισμό του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ)...».  

Οι εμφανίσεις ιών είναι αναπόφευκτες, όχι όμως και οι επιδημίες. Αλλά για να απαλλαγούμε από αυτές πρέπει να συγκρουστούμε με τη βιομηχανία τροφίμων, τις κυβερνήσεις που την στηρίζουν και το ίδιο το σύστημα που καταστρέφει το περιβάλλον και τις ζωές μας.

 

4. Εγκληματική καθυστέρηση για μαζικά τεστ

 

«Τα επιθετικά μέτρα για την εύρεση, την απομόνωση, τη θεραπεία και την ιχνηλάτηση δεν είναι μόνο η καλύτερη και ταχύτερη διέξοδος από ακραίους κοινωνικούς και οικονομικούς περιορισμούς – αλλά και για να αποφευχθούν αυτοί οι περιορισμοί. Οι χώρες θα πρέπει να αυξήσουν τον αριθμό και να εκπαιδεύσουν τους εργαζόμενους στα συστήματα δημόσιας Υγείας και φροντίδας, αλλά και να εφαρμόσουν συστήματα για να εντοπίσουν κάθε ύποπτο κρούσμα, εντατικοποιώντας τους ελέγχους» δήλωσε ο γενικός διευθυντής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας Γκρεμπεγέσους πριν από περίπου μια εβδομάδα.

Ιχνηλάτηση, εντατικοποίηση των ελέγχων, εντοπισμός των κρουσμάτων, ενδυνάμωση των συστημάτων Υγείας είναι η πρόταση έστω και καθυστερημένη του ΠΟΥ για τον περιορισμό της παγκόσμιας επιδημίας, αξιοποιώντας στην ουσία μια σειρά από διεθνή δεδομένα και συγκρίνοντας τα στατιστικά σε μια σειρά χώρες. Και αυτό που κάνει τελικά τη διαφορά δεν είναι τα αυστηρά ή αυστηρότερα μέτρα καραντίνας που ισχύουν στις περισσότερες χώρες αλλά η συνολικότερη αντιμετώπιση. 

Είναι γνωστό το παράδειγμα της κωμόπολης Βο Εουγκανέο με πληθυσμό 3.300 ατόμων, που στην καρδιά της βόρειας Ιταλίας, μπήκε σε καραντίνα στα μέσα Φλεβάρη και στη συνέχεια, και οι 3.300 κάτοικοι, ακόμη κι αυτοί που δεν είχαν συμπτώματα, εξετάστηκαν για τον κορονοϊό. Αυτή η μαζική εξέταση αποκάλυψε ότι περίπου το 3% των κατοίκων είχαν μολυνθεί από τον κορωνοϊό την δεδομένη χρονική στιγμή και από αυτούς, περίπου οι μισοί δεν είχαν εμφανίσει συμπτώματα όταν βρέθηκαν θετικοί. Τα κρούσματα απομονώθηκαν, οι επαφές που είχαν εντοπίστηκαν. Μέσα σε 14 ημέρες, ο ιός είχε εξαλειφθεί από την κοινότητα. 

Η πυκνοκατοικημένη Σιγκαπούρη με πληθυσμό περίπου 6 εκατομμύρια κατοίκους (με πρώτο κρούσμα στις 22 Γενάρη) έχει στις 29/3, την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές, 802 κρούσματα και 3 μόλις νεκρούς. Ένας λόγος αφορά στην έγκαιρη προετοιμασία. Η Σιγκαπούρη, που στη διάρκεια της επιδημίας του SARS το 2003 είχε μια μεγάλη θνησιμότητα 13,9% επί 238 κρουσμάτων είχε μεριμνήσει όλο αυτό το διάστημα ώστε να έχει ειδικά νοσοκομεία, θαλάμους αρνητικής πίεσης, για να αντιμετωπίσει μια νέα αντίστοιχη απειλή.  

Επιπλέον μετά την ειδοποίηση του ΠΟΥ στα τέλη Γενάρη πήρε τα εξής μέτρα: Μαζικά τεστ άμεσα που είχαν σαν συνέπεια τον έγκαιρο εντοπισμό των κρουσμάτων. Μεταφορά των κρουσμάτων σε νοσοκομεία όπου φροντίζονται μακριά από τις οικογένειές τους. Εντοπισμό όλων όσων ήρθαν σε επαφή με τα κρούσματα, καραντίνα στο σπίτι και καθημερινός έλεγχός τους. Συνεχή ενημέρωση και καμπάνια για τα μέσα προφύλαξης. (Αυτά αναφέρει ο Dale Fisher, από το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο της Σιγκαπούρης). Σύμφωνα με τους Financial Times: «Αμέσως μετά την κήρυξη έκτακτης ανάγκης η κυβέρνηση της Σιγκαπούρης εξόπλισε εργαστήρια για να παράξει τα δικά της test kits. Μέχρι τις 20 Μαρτίου είχε πραγματοποιήσει 6.800 τεστ για κάθε ένα εκατομμύριο κατοίκους ξεπερνώντας ακόμη και την Κορέα με 6.100 τεστ ανά εκατομμύριο στον ανάλογο χρόνο».

Η ελληνική κυβέρνηση βρίσκεται στον πάτο όσον αφορά στην υλοποίηση αυτών των προτάσεων. Όχι μόνο όσον αφορά στο αναγκαίο προσωπικό, στα κρεβάτια ΜΕΘ και στην εγκληματική έλλειψη υλικοτεχνικού εξοπλισμού από απλές μάσκες και γάντια, μέχρι αναπνευστήρες, αλλά και όσον αφορά στα τεστ διάγνωσης που μέχρι πριν μια εβδομάδα την τοποθετούσαν στο τέλος της λίστας, λίγο πιο πάνω από τις ΗΠΑ του Τραμπ. 

Τα τεστ με το σταγονόμετρο ήταν και παραμένει η επίσημη γραμμή του ΕΟΔΥ και της κυβέρνησης μέχρι και τα τέλη του Μαρτίου όπου γράφονται αυτές οι γραμμές. Στις 27 Μαρτίου ο Τσιόδρας ενημέρωσε ότι έχουν πραγματοποιηθεί 14.377 τεστ, δηλαδή περίπου 1.400 τεστ ανά 1 εκατομμύριο κατοίκους, δηλαδή το 1/5 αυτών που έχουν γίνει στη Σιγκαπούρη ή στην Ν. Κορέα. 

Απέναντι σε αυτήν την καταστροφική πολιτική από πολύ νωρίς έχουν κινητοποιηθεί οι νοσοκομειακοί γιατροί και οι εργαζόμενοι στα νοσοκομεία απαιτώντας μαζικά τεστ. Το ίδιο έκαναν με δημόσια επιστολή τους στον Μητσοτάκη μια σειρά από βιολόγους και ερευνητές. Σύμφωνα με το TVXS: «το Σάββατο 21/3 το γραφείο του πρωθυπουργού παρέλαβε επίσης 3 επιστολές από 3 περιφερειακά πανεπιστήμια, τα οποία γνωστοποιούσαν πως διαθέτουν πιστοποιημένα εργαστήρια για την ανίχνευση του κορονοϊού και πως μπορούν να προσφέρουν άμεσα τις υπηρεσίες τους και δωρεάν στη μάχη για την αντιμετώπιση της πανδημίας”.

«Συντασσόμενοι προς την πρόσκληση του ΕΟΔΥ για συμμετοχή των ερευνητικών εργαστηρίων ιολογίας και μικροβιολογίας (πλην των νοσοκομειακών που συμμετέχουν ήδη)  στην αντιμετώπιση της πανδημίας του COVID-19, προσφέρουμε την τεχνογνωσία, τα μηχανήματα και το ανθρώπινο δυναμικό των εργαστηρίων μας. Όμως με έκπληξη διαπιστώσαμε ότι η πρόσκληση αφορά μόνο ερευνητικά κέντρα» αναφέρει μια από τις επιστολές.

Πραγματικά πρόκειται για σκάνδαλο. Η κυβέρνηση κάτω από αυτές τις πιέσεις ναι μεν φαίνεται (με εγκληματική καθυστέρηση) να αλλάζει ρότα, μόνο και μόνο για να εξασφαλίσει στις ιδιωτικές κλινικές και διαγνωστικά κέντρα 30 εκατομμύρια ευρώ για «την αντιμετώπιση δαπανών αποζημίωσης ιδιωτικών θεραπευτηρίων - κλινικών, καθώς και ιδιωτών για την πραγματοποίηση κλινικού και εργαστηριακού ελέγχου»!  

Μόνο τα 11.000.000 ευρώ που σπαταλήθηκαν  από την κυβέρνηση για «υπηρεσίες επικοινωνίας και ενημέρωσης  για την αποτροπή της διασποράς του κορονοϊού COVID- 19» (διαφημίσεις που θα μπορούσαν να γίνουν δωρεάν) θα έφταναν για να κατασκευαστεί ένας αριθμός τεστ που ξεπερνά τον αριθμό των κατοίκων της χώρας. Αλλά η κυβέρνηση σπαταλάει άλλα 30 εκατομμύρια ευρώ στους κλινικάρχες. 

Είναι πασίδηλο πλέον ότι η πολιτική των μη μαζικών τεστ βοηθάει στην εξάπλωση της επιδημίας αυξάνοντας τις περισσότερες φορές και τον αριθμό των θανάτων. Σε συνδυασμό με τις πολιτικές γενικού «λοκ ντάοουν» πρόκειται για μια πολιτική που δημιουργεί και έναν επιπλέον κίνδυνο για την πλειοψηφία των ανθρώπων: Δίπλα στις ανθρώπινες απώλειες η παγκόσμια εργατική τάξη ήδη καλείται να πληρώσει το μάρμαρο και της οικονομικής καταστροφής που συντελείται με το σταμάτημα της παραγωγής σε ένα σύστημα που ήδη βρισκόταν σε κρίση, αφήνοντας στον ιστορικό του μέλλοντος να αποδείξει ποιο είναι τελικά το χειρότερο κακό.