του Νίκου Στραβελάκη 

οικονομολόγος, πανεπιστημιακός ΕΚΠΑ

 

Η όξυνση της κρίσης έχει πανικοβάλει τη κυβέρνηση. Το γεγονός ότι τμήματα της εργατικής τάξης δεν έχουν πλέον τη δυνατότητα να προμηθευτούν ούτε τα απαραίτητα, ενώ από την πλευρά της ΕΕ πιέζουν για την επιτάχυνση της πτώχευσης νοικοκυριών και επιχειρήσεων, μέσα από την απελευθέρωση των πλειστηριασμών, δημιουργεί νευρικότητα στη Νέα Δημοκρατία. Νιώθουν ότι οδεύουν προς μια ολομέτωπη αναμέτρηση με την κοινωνία και αναζητούν απεγνωσμένα κάποιο στοιχείο αισιοδοξίας για το μέλλον. 

 

Αυτό το κενό στο κυβερνητικό αφήγημα προσπαθούν να καλύψουν οι αναφορές για τον πακτωλό επενδυτικών κεφαλαίων που θα εισπράξει η χώρα από την ΕΕ μέσω του πακέτου Μέρκελ – Μακρόν αλλά και η προβολή συγκεκριμένων επενδύσεων από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Για την κυβέρνηση είναι μια πολύ βολική προπαγάνδα αφού και ελπίδες καλλιεργεί αλλά και τους πολιτικούς της φίλους εξυπηρετεί. Για το λαό οι κυβερνητικές υποσχέσεις για πακτωλό επενδύσεων δεν είναι απλά κενό γράμμα αφού φέρνουν νέα βάρη για την κοινωνία όπως θα δούμε στη συνέχεια. 

 

Η βάση του κυβερνητικού αφηγήματος είναι το πακέτο Μέρκελ - Μακρόν που αναμένεται να εγκριθεί στη σύνοδο κορυφής της ΕΕ, 17-18 Ιουλίου. Από το πακέτο η Ελλάδα φέρεται να λαμβάνει 32 δις ευρώ 22 ως τμήμα δανείου που θα λάβει η Commission και θα αποπληρώσουν οι χώρες μέλη και 10 δις με άμεσο δανεισμό του Ελληνικού δημοσίου. Τα ποσά αυτά υποτίθεται ότι θα αναληφθούν σταδιακά μέσα στην επόμενη τριετία-πενταετία ξεκινώντας το 2021. Πέρα από τα δανειακά βάρη που θα κληθεί να αναλάβει η εργατική τάξη και ο λαός, είτε με τη μορφή απ’ ευθείας φόρων από τη Commission είτε τόκων του δημοσίου χρέους, πρέπει να καταστεί σαφές ότι το «πακέτο» είναι πακέτο συγχρηματοδότησης τύπου ΕΣΠΑ. Συγκεκριμένα, τόσο δημόσιες όσο και ιδιωτικές επενδύσεις που θα χρηματοδοτηθούν με αυτή τη μορφή θα πρέπει να έχουν 50% συμμετοχή του φορέα στο κόστος της επένδυσης. Για τις δημόσιες επενδύσεις αυτό σημαίνει επιβάρυνση του κρατικού προϋπολογισμού και για τις ιδιωτικές ιδία συμμετοχή της ιδιωτικής επιχείρησης. Όμως δεδομένου ότι ο κρατικός προϋπολογισμός θα πρέπει να εμφανίζει πρωτογενή πλεονάσματα της τάξης του 3.5% είναι αδύνατον το δημόσιο να συν-χρηματοδοτήσει σημαντικές επενδύσεις. Το ίδιο ισχύει και για μικρομεσαίες επιχειρήσεις που δεν έχουν ούτε χρήματα, ούτε πρόσβαση σε τραπεζικό δανεισμό. Μένουν λοιπόν κάποιες μεγάλες επιχειρήσεις που έχουν πρόσβαση σε τραπεζικό δανεισμό λόγω και των πολιτικών τους διασυνδέσεων, δηλαδή οι διαπλεκόμενοι. Τέλος, σημαντικό μέρος του «πακέτου» θα χρηματοδοτήσει εισαγωγές μέσω της επιδότησης καταναλωτικών αγαθών όπως τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα από τη Γερμανία.

 

Δεσμοί

 

Οι διαπλεκόμενοι κατάλαβαν νωρίς-νωρίς που πάει το πράγμα και επιδόθηκαν σε εκδόσεις ομολογιακών δανείων. Το χορό άνοιξε πριν δύο εβδομάδες η κατασκευαστική ΓΕΚ-ΤΕΡΝΑ που άντλησε 500 εκ. ευρώ. Πρόκειται για μια εταιρεία με δεσμούς με τη ΝΔ. Αρκεί να θυμηθούμε ότι αντιπρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου είναι ο πεθερός του υπουργού επικρατείας κ. Γεραπετρίτη. Τη σκυτάλη πήρε στη συνέχεια η Lamda Development του κ. Λάτση, που σημαντικό μέρος του υπουργικού συμβουλίου ήταν και μάλλον παραμένουν υπάλληλοί του, με έκδοση 320 εκ. ευρώ που θα ολοκληρωθεί αυτή την εβδομάδα. Αμφότερες οι εκδόσεις απευθύνονται στην ελληνική αγορά. Δηλαδή τις κάλυψαν και θα τις καλύψουν οι ελληνικές τράπεζες που έχουν χρηματοδοτηθεί ήδη με 100 δις ευρώ από το κράτος και κάποιοι ιδιώτες αποταμιευτές. Αξίζει να σημειωθεί ότι μια από αυτές τις τράπεζες, η Eurobank, ανήκε στον κ. Λάτση ο οποίος αφού μας φόρτωσε τις ζημιές της θα πάρει τώρα δάνειο από την ίδια για να πραγματοποιήσει κέρδη. Τα κέρδη βέβαια δε θα μας τα μοιράσει θα τα κρατήσει ο ίδιος. Τα παραπάνω δεν πτόησαν όμως τον κ. Μητσοτάκη που εμφανίσθηκε ως promoter της Lamda αφού παρέστη αυτοπροσώπως σε εκδήλωση-φιέστα στο Ελληνικό με φόντο μια θλιβερή μπουλντόζα που κατεδαφίζει το κτίριο του παλαιού αεροδρομίου με ρυθμό ένα τούβλο την ημέρα. Σκοπός του ήταν να συνδέσει την ομολογιακή έκδοση με την περιβόητη «ανάπλαση του ελληνικού». Χωρίς να παραγνωρίζω ότι το συγκεκριμένο έργο είναι αισθητική, οικολογική και αρχαιολογική καταστροφή θα περιοριστώ να προβλέψω ότι με το που θα ολοκληρωθεί το ομολογιακό στις 18 Ιουλίου η Lamda θα αποσύρει και τη μοναδική μπουλντόζα της από το χώρο. Ο κ. Λάτσης θα περιμένει να επιδοτηθεί για το έργο από το πακέτο Μέρκελ-Μακρόν αν τα καταφέρει έχει καλώς αν όχι και 320 εκατομμύρια δεν θα του πέσουν άσχημα. 

 

Θα μου πείτε ότι υπάρχουν και οι ξένοι επενδυτές που θα φέρουν ζεστό χρήμα που θα αναθερμάνει την καπιταλιστική οικονομία της Ελλάδας. Δυστυχώς και εδώ τα πράγματα δεν είναι καλύτερα. Ο λιμενοβραχίονας της Cosco για την πρόσδεση κρουαζιερόπλοιων, ένα έργο που πρόκειται να καταστρέψει την Πειραϊκή, χρηματοδοτείται κατά 95% με κοινοτικά κονδύλια. Κονδύλια που έχει πληρώσει αίμα και μνημόνια η εργατική τάξη και ο λαός. Αλλά και η παραχώρηση του ναυπηγείου της Ελευσίνας στους Αμερικάνους που προωθεί ο Άδωνις με τον Pyatt (μέχρι άρθρο δημοσίευσαν μαζί σε παγκόσμια πρωτοτυπία) στο ίδιο μήκος κύματος κινείται. Το ναυπηγείο θα δοθεί τζάμπα σε κάποιο κολλητό, ο οποίος με το συμβόλαιο επισκευής του αμερικανικού στόλου ως ενέχυρο θα χρηματοδοτηθεί από τράπεζα για το 50% της επένδυσης ενώ για το υπόλοιπο 50% θα τον επιδοτήσει το κράτος.

 

Αυτή θα είναι η εικόνα των επενδύσεων το επόμενο διάστημα, μεγάλες κρατικές ή κοινοτικές επιχορηγήσεις για έργα που δεν έχουν καμία σχέση με τις ανάγκες των τοπικών κοινωνιών και υπό τους σκληρούς όρους των καπιταλιστικών επιχειρήσεων. Μην εκπλαγείτε αν κάποιο ανάλογο σχήμα χρηματοδότησης επιλεγεί για το γήπεδο του Παναθηναϊκού στο Βοτανικό. Οι δημόσιες επενδύσεις θα περιοριστούν σε έργα καρικατούρα όπως ο «μεγάλος περίπατος» ή «μεγάλος περίδρομος» του κ. Μπακογιάννη. Το καλό είναι ότι ανεξάρτητα από το εάν γνωρίζει τις λεπτομέρειες ο κόσμος και οι τοπικές κοινωνίες δε φαίνεται να τσιμπάνε στο κυβερνητικό παραμύθι. 

 

Δημοσιεύτηκε στην εργατική αλληλεγγύη, Νο 1430, 15.07.2020