Μητσοτάκης-Ερντογάν: Και απειλές και παζάρια

του Γιώργου Πίττα

 

 

Μόνο “διάλογος” δεν θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν τα όσα συνέχισαν και μέσα στην προηγούμενη εβδομάδα να συμβαίνουν ανάμεσα στις χώρες που εμπλέκονται άμεσα στην κλιμάκωση των ανταγωνισμών για τις ΑΟΖ στην Ανατολική Μεσόγειο και τους διάφορους διεθνείς “διαμεσολαβητές”.

 

Η τουρκική κυβέρνηση ανακοίνωσε την επέκταση μέχρι τις 27 Αυγούστου της Navtex που αφορά την παρουσία του ερευνητικού σκάφους Ορούτς Ρεϊς στην θαλάσσια περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου (την οποία και το ελληνικό και το τουρκικό κράτος διεκδικούν σαν δικές τους μετά τις διμερείς συμφωνίες Τουρκίας-Λιβύης και Ελλάδας-Αιγύπτου). Αυτό εμφανίζεται σαν απάντηση στην απόφαση της ελληνικής κυβέρνησης να φέρει άμεσα για κύρωση την ελληνο-αιγυπτιακή και την ελληνο-ιταλική συμφωνία στη Βουλή την Τετάρτη 26 Αυγούστου. Το αιγυπτιακό κοινοβούλιο έχει ήδη προχωρήσει στην σχετική κύρωση. 

 

Στην παράταση της τουρκικής Navtex απάντησε η κυβέρνηση με Navtex για αεροναυτική άσκηση με πυρά νοτιοανατολικά της Κρήτης, της Καρπάθου, της Ρόδου και νότια του Καστελόριζου μέχρι τις 27 Αυγούστου με “στρατιωτικές πηγές να αναφέρουν πως πρόκειται για αμιγώς ελληνική άσκηση”. Η διευκρίνιση γίνεται προκειμένου να μην υπάρξει σύγχυση με τις δεκαήμερες κοινές στρατιωτικές ασκήσεις Ελλάδας και Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων που έχουν ήδη ξεκινήσει αυτές τις μέρες μετά και τη συμφωνία για εξομάλυνση των σχέσεων του Ισραήλ και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, με τη συμμετοχή και των ΗΠΑ. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ: 

 

Αραβικά F-16

 

“Στην αεροπορική βάση της Σούδας έχουν φτάσει τέσσερα F-16 των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων (ΗΑΕ) για να μείνουν περίπου δέκα μέρες και να προχωρήσουν σε ασκήσεις με ελληνικά F-16, στο πλαίσιο της συνεργασίας των δύο χωρών στην Ανατολική Μεσόγειο. Είχαν προηγηθεί τηλεφωνικές συνομιλίες του Νίκου Δένδια με τον υπουργό Εξωτερικών των ΗΑΕ, Αμπντουλάχ μπιν Ζαϊντ, και επίκεντρο την διμερή συνεργασία και τις εξελίξεις σε Ανατολική Μεσόγειο”.

 

Οι κοινές “ασκήσεις” θα γίνουν στην περιοχή στην οποία την περασμένη εβδομάδα έγιναν οι ελληνογαλλικές ασκήσεις με τη συμμετοχή ελληνικών και γαλλικών πολεμικών πλοίων. Στο μεταξύ, νέα Navtex για ναυτικές ασκήσεις ανοιχτά της Κύπρου για το διάστημα από τις 26 έως τις 28 Αυγούστου εξέδωσε η Κύπρος καθώς στις 27 Αυγούστου ξεκινάει η συνεδρίαση του άτυπου Συμβουλίου Εξωτερικών της Ε.Ε για τα ελληνοτουρκικά.

 

Η πολεμική κινητικότητα έχει κλιμακώσει και την εξοπλιστική κινητικότητα. Το σαββατοκύριακο, ο Ερντογάν ανήγγειλε την ενίσχυση του τουρκικού στόλου με νέα υποβρύχια και φρεγάτες από το 2022, ενός ελαφρού αεροπλανοφόρου από το 2021 καθώς και την αγορά μιας νέας παρτίδας S400 από την Ρωσία - παρά το γεγονός ότι η προηγούμενη παραγγελία είχε σημάνει ένταση στη σχέση με τις ΗΠΑ και πάγωμα της αγοράς F35 από την Τουρκία. 

 

Η ελληνική κυβέρνηση δεν έμεινε “πίσω”. Στα τέλη του Ιούλη, στη φάση της πρώτης ελληνοτουρκικής έντασης του καλοκαιριού, ο Μητσοτάκης μίλησε για την ανάγκη να ξεκινήσει άμεσα το εξοπλιστικό πρόγραμμα βάζοντας στο επίκεντρο την ενίσχυση του Πολεμικού Ναυτικού. Η ελληνική κυβέρνηση ταλαντεύεται ακόμη για το αν θα είναι οι δύο γαλλικές φρεγάτες Μπελχάρα αξίας 3 δις ευρώ ή οι αντίστοιχες αμερικανικές αλλά τα κριτήρια επιλογής προκαλούν φρίκη: “H γαλλική φρεγάτα εντυπωσίασε τους επιτελείς του Πολεμικού Ναυτικού, καθώς διαθέτει πυραυλικό σύστημα SCULPT ή Naval Cruise Missile (NCM) που έχει βεληνεκές άνω των 1.000 χιλιομέτρων, δηλαδή μπορεί να χτυπήσει από το Ιόνιο Πέλαγος στην καρδιά της Τουρκίας...” (Έθνος 30/7).

 

Στο μεταξύ, ο Ερντογάν πανηγυρίζει για την “ενεργειακή απεξάρτηση της Τουρκίας” ανακοινώνοντας ότι ανακαλύφθηκε μεγάλο κοίτασμα φυσικού αερίου μεγέθους 320 δισ. κυβικών μέτρων στη Μαύρη Θάλασσα από το ερευνητικό σκάφος «Φατίχ», 100 μίλια βορειοδυτικά από τις τουρκικές ακτές κοντά στα όρια με τις ΑΟΖ της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας, και ότι η αξιοποίησή του θα αρχίσει το 2023. Δύο μέρες μετά, στις 24 Αυγούστου ο Μητσοτάκης πραγματοποίησε μαζί με τον Βούλγαρο πρωθυπουργό Μπορίσοφ την τελετή υπογραφής για τη συμμετοχή της βουλγαρικής εταιρείας Bulgartransgaz στο έργο του Τερματικού Σταθμού Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου Αλεξανδρούπολης στο Ζάππειο Μέγαρο...

 

Η κλιμάκωση των ανταγωνισμών απλώνεται σαν πανούκλα από την Μαύρη Θάλασσα μέχρι τη Λιβύη, ακόμη και μέχρι τα Αραβικά Εμιράτα. Αν ενόψει της άτυπης Συνόδου των υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ στις 27-28/8 ανακοινώθηκαν τόσες Navtex και ασκήσεις, τι άραγε θα έχει συμβεί μέχρι την Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ στις 24-25 Σεπτέμβρη στην οποία θα παρθούν αποφάσεις για την παρέμβαση της ΕΕ στην ελληνοτουρκική διένεξη; 

 

Και ο Μητσοτάκης και ο Ερντογάν δηλώνουν υπέρ του διαλόγου. Στην ελληνο-αιγυπτιακή συμφωνία που αναμένεται να κυρωθεί στην Βουλή την Τετάρτη, για παράδειγμα, υπάρχει σαφής αναφορά ότι “οι γεωγραφικές συντεταγμένες μπορούν να αναθεωρηθούν προς τα Ανατολικά και προς τα Δυτικά, με νέα συμφωνία μεταξύ των δύο Μερών, σε περίπτωση μελλοντικής οριοθέτησης της ΑΟΖ με άλλα ενδιαφερόμενα γειτονικά κράτη” καθώς και ότι “εάν οιοδήποτε από τα δύο μέρη διεξάγει διαπραγματεύσεις με σκοπό την οριοθέτηση ΑΟΖ με άλλο Κράτος, προτού καταλήξει σε τελική συμφωνία με το τρίτο κράτος θα ενημερώσει και θα διαβουλευθεί με το άλλο μέρος”. Η συμφωνία είναι μερική προκειμένου να μπορεί να μπει και η Τουρκία ή η Λιβύη στη συζήτηση, αλλά “με τους δικούς μας όρους”, είναι το μήνυμα. 

 

Ανταγωνισμός

 

Στην πραγματικότητα, η φάση που περνάει ο ελληνοτουρκικός ανταγωνισμός για τις ΑΟΖ συνδυάζει την πορεία προς το διάλογο/διαπραγμάτευση με τις κινήσεις για να εξασφαλίσει κάθε μεριά τις καλύτερες θέσεις πριν καθήσει στο τραπέζι. Για αυτό και δεν μπορούμε να πιστέψουμε κανένα, ούτε τον Μητσοτάκη ούτε τον Ερντογάν, όπως επίσης δεν μπορούμε να έχουμε εμπιστοσύνη στους διαμεσολαβητές -είτε αυτή είναι η Μέρκελ είτε ο Μακρόν είτε ο Πομπέο- που μπαίνουν σε αυτό το παιχνίδι με μοναδικό πράγμα στο μυαλό τους την ενίσχυση και αναβάθμιση των ιμπεριαλιστικών τους βλέψεων και θέσεων στην περιοχή. 

 

Μετά την πρόσφατη συνάντηση Μέρκελ-Μακρόν στο εξοχικό του δεύτερου, ο Μακρόν περηφανεύτηκε για την βόλτα του γαλλικού στόλου στην Αν. Μεσόγειο δηλώνοντας: “Δεν πιστεύω σε μια ανίσχυρη διπλωματία. Στείλαμε το μήνυμα ότι η ευρωπαϊκή αλληλεγγύη έχει νόημα». Από την άλλη τάχθηκε κατά της κλιμάκωσης της έντασης συμφωνώντας εν τέλει με τη γραμμή Μέρκελ που μίλησε για «επίλυση των προβλημάτων με συνομιλίες και όχι μέσω κλιμάκωσης των εντάσεων, για όλους τους εμπλεκόμενους». 

 

Στα πλαίσια αυτής της πρωτοβουλίας ο γερμανός υπουργός Εξωτερικών Μάας επισκέπτεται την Τρίτη 25/8 την Αθήνα και μετά την Άγκυρα προκειμένου να ζητήσει συμφωνία για νέο γύρο ελληνοτουρκικών συνομιλιών πριν τις 28 Αυγούστου. Στη σύνοδο των ΥΠΕΞ στις 27-8/8 καθώς και στη Σύνοδο Κορυφής στις 24-25 Σεπτέμβρη θα συζητηθεί και το ζήτημα κυρώσεων κατά της Τουρκίας. Η Αριστερά πρέπει να είναι ξεκάθαρη ότι οι απειλές κυρώσεων από έναν ιμπεριαλιστικό οργανισμό δεν είναι λύση. Βλέπουμε τι σημαίνει κάτι τέτοιο στη Λιβύη. Ο Μάας βρέθηκε τις προηγούμενες μέρες στη Λιβύη όπου η γερμανική διπλωματία πανηγύρισε την κήρυξη εκεχειρίας από την κυβέρνηση της Τρίπολης την οποία λίγο μετά βέβαια ο Λιβυκός Εθνικός Στρατός του Χαφτάρ απέρριψε ως “κόλπο για τα μέσα ενημέρωσης»!

 

Μέσα σε αυτό το κλίμα πολεμοκαπηλείας και υποκριτικής διπλωματίας, είναι απαράδεκτη η στάση που κρατάνε οι ηγεσίες και των δύο κομμάτων της κοινοβουλευτικής αριστεράς, του ΣΥΡΙΖΑ και του ΚΚΕ ασκώντας κριτική από τα δεξιά στην κυβέρνηση της ΝΔ. Με αφορμή τις δηλώσεις του συμβούλου Εθνικής Ασφάλειας, Διακόπουλου (που τον οδήγησαν σε παραίτηση) για το αν το Ουρούτς Ρεϊς έκανε έρευνες στην “ελληνική υφαλοκρηπίδα”, σε σχόλιό του το ΚΚΕ καυτηριάζει ότι αυτές «"κουμπώνουν" με τα σχέδια για οδυνηρό συμβιβασμό με συνεκμετάλλευση στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο στα πλαίσια των ιμπεριαλιστικών σχεδιασμών και του "διαλόγου" που εποπτεύουν οι ΗΠΑ, το ΝΑΤΟ, η ΕΕ». Η ηγεσία του ΚΚΕ προβάλλει ως κεντρικό σύνθημα το “Καμιά αλλαγή συνόρων”, αλλά θεωρεί ότι τα ελληνικά σύνορα φτάνουν μέχρι 200 μίλια νότια από το Καστελόριζο!

 

Σε αντίστοιχή του ανακοίνωση ο ΣΥΡΙΖΑ κατήγγειλε την ΝΔ ότι προσπαθεί να αποκρύψει «την παραβίαση των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων», ενώ σε προηγούμενή του δήλωση τον Ιούλη ο Τσίπρας είχε καλέσει την κυβέρνηση λίγο-πολύ να βάλει τις φρεγάτες να σταματήσουν το Ουρούτς Ρεϊς. Όταν ο Ανδρέας Παπανδρέου σε συνεννόηση τότε με τον Καραμανλή έλεγε “Βυθίσατε το Χόρα”, ήταν μια τραγωδία που προετοίμαζε το δρόμο για τις προδοσίες του ΠΑΣΟΚ όταν έγινε κυβέρνηση. Οι κραυγές του Τσίπρα σήμερα είναι μια τραγική φάρσα.