Η πανδημία

Η πανδημία είναι πραγματική. Ούτε κατασκευασμένη σε εργαστήρια είναι (έρευνες σχετικές με το γενετικό υλικό του ιού έχουν απορρίψει αυτές τις θεωρίες), ούτε γενικώς τυχαίo δημιούργημα της φύσης είναι. Η εμφάνιση του νέου κορονοϊού έχει να κάνει με το πώς αναπτύσσεται παγκόσμια η βιομηχανία της γεωργίας και της κτηνοτροφίας. Η παρέμβαση στο περιβάλλον με τον τρόπο που γίνεται σήμερα φέρνει τον άνθρωπο σε επαφή με ιούς με τους οποίους δεν θα έπρεπε να έρθει σε επαφή. Οι αποψιλώσεις των δασών, η εκτεταμένη γεωργία ευνοούν αυτή τη διαδικασία και είναι κομμάτι αυτού που λέμε κλιματική αλλαγή.

Το ότι έχει χαθεί έκταση δασών που είναι ίση με την αφρικανική ήπειρο, είναι μια τεράστια καταστροφή. Και είναι μια διαδικασία που γίνεται με έναν τόσο γρήγορο και απότομο τρόπο που δεν προλαβαίνουν ο άνθρωπος και τα ζώα να εξοικειωθούν ή να εκπαιδευτούν με κάποια παθογόνα, που δεν θα ήταν παθογόνα αν η διαδικασία αυτή γινόταν με έναν ομαλό ρυθμό. Άρα μιλάμε για μια πανδημία που είναι αποτέλεσμα του καπιταλιστικού τρόπου παρέμβασης στο περιβάλλον.

Οι κυβερνήσεις σπάνια στέκονται στις αιτίες της πανδημίας, γιατί είναι οι κυβερνήσεις και το σύστημα που υπηρετούν που τη δημιούργησαν. Ίσα-ίσα που βολεύονται με την αόριστη θέση ότι είναι αποτέλεσμα της φύσης ή ακόμα και με τις διάφορες θεωρίες συνομωσίας για να μην χρειάζεται να δίνουν εξηγήσεις για τις καταστροφικές πολιτικές τους.

Το εμβόλιο

Η απάντηση όλων αυτών που ισχυρίζονται σήμερα ότι θέλουν να μας προστατέψουν από την πανδημία ήταν πολύ καθυστερημένη. Αυτό ισχύει απόλυτα στην περίπτωση του εμβολίου. Χρειάζεται να πάμε πριν το ξέσπασμα της πανδημίας και να θυμηθούμε ότι υπήρξαν μικρότερα ξεσπάσματα επιδημιών κορονοϊού, όπως ήταν ο SARS1 ή ο MERS που ήταν στελέχη κορονοϊού που προκαλούσαν αναπνευστική ανεπάρκεια, όμως έμειναν περιορισμένες σε κάποια μικρή γεωγραφική κλίμακα και δεν πήραν πανδημικό χαρακτήρα. 

Υπάρχουν καταγγελίες από μια σειρά ερευνητές ανά τον κόσμο που ασχολούνται με τα λοιμώδη νοσήματα για αδιαφορία. Για παράδειγμα το 2016 υπήρχε ένα εμβόλιο από ερευνητές στην Αμερική, το οποίο έλεγαν ότι θα μπορούσε να καλύψει τις επιπτώσεις από λοιμώξεις κορονοϊού. Αυτό το εμβόλιο δεν δοκιμάστηκε ποτέ, διότι πολύ απλά δεν έλαβε έγκριση χρηματοδότησης. Όχι γιατί υστερούσε επιστημονικά. Ο βασικός λόγος ήταν το κριτήριο του κέρδους.

Την ίδια στιγμή υπήρχαν προγράμματα από την ΕΕ, όπου συμμετείχαν πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα, που προσπαθούσαν να προωθήσουν φάρμακα για βακτηριακές λοιμώξεις και ιώσεις, αντιβιοτικά και αντιϊκά φάρμακα. Ξανά οι μεγάλες φαρμακοβιομηχανίες δεν ενέκριναν τις έρευνες γιατί θεωρούσαν ότι ήταν χαμένα λεφτά.

Μιλάμε για τον παγκόσμιο καπιταλισμό όπου ακόμα και τα ζητήματα του φαρμάκου εξαρτώνται αποκλειστικά από το αν το κάθε φάρμακο μπορεί να επιφέρει κέρδος. Αν ένα σκεύασμα αφορά ένα μικρό πληθυσμό και δεν είναι δεδομένο ότι θα φέρει σίγουρα κέρδη σε μια φαρμακοβιομηχανία, τότε για τους καπιταλιστές δεν αξίζει να δώσουν το παραμικρό ευρώ για να μελετηθεί, να αναπτυχθεί, να δοκιμαστεί κλπ. Γι' αυτές, τα φάρμακα που βγάζουν τα μεγαλύτερα κέρδη είναι για τις νόσους που θεωρούνται χρόνιες παθήσεις: η στεφανιαία νόσος, ο σακχαρώδης διαβήτης, η χοληστερίνη, οι καρκίνοι. Γι' αυτές έχουν τη βεβαιότητα ότι τεράστιοι πληθυσμοί ανά τον κόσμο θα παίρνουν τα φάρμακά τους εφ' όρου ζωής.

Επομένως, για τις φαρμακοβιομηχανίες, το να πεθαίνουν κάποιοι άνθρωποι από τυχαίες και σποραδικές λοιμώξεις που δεν ξέρουμε τι έκταση θα πάρουν, είναι ψιλά γράμματα. Αν λοιπόν πριν το ξέσπασμα της επιδημίας είχαν ξεκινήσει οι έρευνες για το εμβόλιο, ενδεχομένως να παρέμενε σε επίπεδο επιδημίας, να περιοριζόταν σε μικρή γεωγραφική έκταση και να είχαν σωθεί εκατομμύρια ζωές.

Το τείχος ανοσίας

Για να λειτουργήσει το εμβόλιο χρειάζεται ο εμβολιασμός να απλωθεί σε παγκόσμιο επίπεδο. Ακόμα και σήμερα όμως, η ποσότητα των εμβολίων που παράγεται είναι δραματικά μικρότερη από τις ανάγκες του παγκόσμιου πληθυσμού. Μπορεί στις χώρες της ΕΕ να ανοίγει το ζήτημα της τρίτης δόσης, αλλά σε όλο τον πλανήτη οι εμβολιασμένοι ακόμα και με την πρώτη δόση είναι σταγόνα στον ωκεανό.

Προφανώς οι δυνατότητες αυτών που έχουν τις πατέντες δεν επαρκούν, δεν προλαβαίνουν να παράξουν όλα τα εμβόλια που χρειάζονται. Το τείχος ανοσίας όμως δεν πρόκειται να γίνει πραγματικότητα με αυτό το εμπόδιο. Γιατί αφήνει ανεξέλεγκτη τη μετάδοση του ιού και μάλλον δεν μπορούμε να μιλάμε για προοπτική τέλους, για πέρασμα σε μια ενδημική κατάσταση, εφόσον μπορούν να έρχονται αλλεπάλληλες μεταλλάξεις και νέα κύματα από τελείως απροστάτευτες χώρες.

Επιπλέον, ο μόνος τρόπος για να αντιμετωπιστούν οι ενδοιασμοί είναι με την ενίσχυση των δημόσιων συστημάτων υγείας. Οι κυβερνήσεις έμειναν μονοθεματικά στο εμβόλιο για να απαλλαγούν από όλα τα υπόλοιπα. Για να συνεχίσουν την πολιτική της μείωσης των δαπανών για την Υγεία, της διάλυσης της πρωτοβάθμιας φροντίδας, της συνεργασίας με τον ιδιωτικό τομέα και το ξεπούλημα κομματιών των νοσοκομείων.

Ξέρουμε πολύ καλά ότι αν ο καθένας είχε έναν προσωπικό -τον οικογενειακό όπως τον λέμε- γιατρό, για να συζητήσει διεξοδικά τους φόβους και τις απορίες του, για να δώσει το ιατρικό ιστορικό του, για να συμβουλευτεί σχετικά με πιθανές παρενέργειες κλπ, τα πράγματα θα ήταν διαφορετικά. Αντί για την στοιχειώδη αυτή δημόσια παροχή της απαραίτητης επιστημονικής κάλυψης, το μόνο που υπάρχει είναι εκβιασμοί και ατομική ευθύνη. Και μια ενημέρωση από τα ΜΜΕ, με τελείως αρνητικό ρόλο, καθώς δίπλα ακριβώς στις παραινέσεις για εμβολιασμό βλέπουμε ειδήσεις για την τάδε ή τη δείνα παρενέργεια, χωρίς καμιά επιστημονική μέθοδο και εξήγηση.

Αυτός που την πληρώνει τελικά είναι οι πιο αδύναμοι και φτωχοί στην κοινωνία. Γι' αυτό λέμε ότι η πανδημία είναι ακραία ταξική και χτυπά τους εργαζόμενους, τους ανασφάλιστους, τους μετανάστες χωρίς χαρτιά, τους πρόσφυγες που είναι κλεισμένοι στα στρατόπεδα. Αυτό φάνηκε και με τα εμβόλια. Οι πρώτοι που έτρεξαν να τα κάνουν ήταν τα βύσματα της κυβέρνησης που έφτασαν να εκμεταλλεύονται ακόμα και τις μέρες του χιονιά, πριν από ευπαθείς ομάδες, καρκινοπαθείς κλπ.

Είναι ένα ερώτημα το πώς είναι δυνατόν σε ένα νοσοκομείο που έχει περιθάλψει ή χάσει εκατοντάδες ασθενείς με κορονοϊό, να υπάρχουν και εργαζόμενοι που αμφισβητούν την αποτελεσματικότητα των εμβολίων. Έχει να κάνει με την εντατικοποίηση και τη πολυδιάσπαση της δουλειάς. Τα συμπεράσματα που βγάζει ο ιατρικός κλάδος δεν φτάνουν πάντα στο νοσηλευτή, τον τραυματιοφορέα, τον καθαριστή. Ακόμη και τα συμπεράσματα ενός ειδικευόμενου ή ενός διευθυντή μπορεί να είναι διαφορετικά και είναι πρόβλημα να μην υπάρχει συλλογική συζήτηση που να ξεκαθαρίζει. Είναι καταστροφικό, επικίνδυνο για την υγεία όλων και για τις σχέσεις μεταξύ των εργαζόμενων.

Το αντίδοτο σε αυτό είναι οι κοινοί αγώνες. Τα συνδικάτα της Υγείας πρέπει να παίζουν ένα τέτοιο ρόλο. Το Συντονιστικό Νοσοκομείων χτίζει αυτή την ενότητα.

Οι αγώνες

Όλοι οι αγώνες που αναπτύχτηκαν αυτή την περίοδο είχαν ξεχωριστή σημασία. Κάθε κλάδος πρόσθεσε το δικό του λιθαράκι στην εναλλακτική για το πώς μπορούμε να προφυλαχθούμε και να αντιμετωπίσουμε την πανδημία. Προφανώς οι υγειονομικοί που από την αρχή παλεύαμε για καθολικά μέτρα προστασίας, για επίταξη ιδιωτικού τομέα, για προσλήψεις, για μαζική ιχνηλάτηση, για αραίωση του κόσμου στις κλίνες, για κρεβάτια ΜΕΘ για όλες τις ασθένειες, για εμβόλιο στα δικά μας χέρια και όχι των φαρμακοβιομηχανιών. Αλλά και οι εκπαιδευτικοί με τα αιτήματα για προσλήψεις και μικρότερα τμήματα. Και οι φοιτητές για επιστημονική έρευνα όχι των startups και του κέρδους αλλά για τις ανάγκες της κοινωνίας. Και οι εργαζόμενοι στα ΜΜΜ για περισσότερα δρομολόγια. Είναι αγώνες που πρέπει να απλωθούν, να συντονιστούν, να κλιμακωθούν.

Η Αργυρή Ερωτοκρίτου, είναι γιατρός, μέλος του ΔΣ του Σωματείου Εργαζόμενων στο ΓΝΑ Γεννηματάς και του Συντονιστικού Νοσοκομείων.